١٢٧٠ پمپ آب، کشکان را خشکاندند

 نگرانی‌های چندساله، آخرین روزهای هفته گذشته به واقعیت تبدیل شد و پرآب‌ترین یا به گفته محلی‌ها سیل‌خیزترین رودخانه لرستان را از نفس انداخت. چند وقتی بود که رودخانه کشکان، رمق چندانی نداشت. نه خروشی داشت و نه توانی اما هنوز در جریان بود، تا این‌که در آخرین روزهای هفته گذشته، رمق آخر هم به پایان رسید و کشکان خشکید. خشکید تا فاجعه خشکسالی و بحران زیست‌محیطی در لرستان را رقم بزند و برای نخستین بار در طول تاریخ، بسترش به نمایش درآید.

در این باره، مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل محیط‌زیست لرستان با تأیید خشک‌شدن بخشی از آب رودخانه کشکان می‌گوید: «آب رودخانه لرستان در بخش‌هایی از شهرستان کوهدشت تا شهرستان پلدختر و در منطقه «چم مهر» و «هلوش» خشک شده و حیات آبزیان از بین رفته و در طول تاریخ برای نخستین بار رودخانه کشکان خروجی ندارد و این اتفاق به معنای این است که حیات محیط‌زیست لرستان درحال نابودی است.»

پس از آن‌که پرآب‌ترین رودخانه لرستان به خشکسالی پیوست و این فاجعه به خبر تبدیل شد، مدیرکل محیط‌زیست لرستان، آن را ناشی از خشکسالی و برداشت‌های نادرست و مدیریت نشده‌ای دانست که در این حوضه آبریز اتفاق افتاده است. برداشت‌هایی که مهرداد فتحی بیرانوند، آن را اینگونه توضیح می‌دهد، «در حوزه پلدختر‌ هزار و ٢٧٠ پمپاژ غیرمجاز به صورت غیرقانونی نصب است و برداشت‌های بی‌رویه‌ای در این حوضه آبریز انجام شده است.»  او ادامه داد: «رودخانه سیمره نسبت به‌ سال گذشته ٩٥‌درصد کاهش دبی رودخانه دارد و درحال خشک شدن است.»

مدیرکل محیط‌زیست لرستان با بیان این‌که دستگاه‌های متولی بایستی در این زمینه ورود کنند، عنوان کرد: «جهاد کشاورزی باید نسبت به کاشت محصولات غیراستراتژیک و غیرضروری به‌ویژه کاشت برنج در منطقه و امور آب نسبت به جمع‌آوری سیستم‌های غیرمجاز آب اقدام کنند.»

فتحی بیرانوند، پیش از این با بحرانی دانستن وضع کشکان، خواستار تشکیل جلسه ستاد بحران در مرکز استان شده و گفته بود که «جلسه ای با مدیرکل دادگستری لرستان با حضور مسئولان جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای تشکیل خواهد شد تا درباره برخورد با تلمبه‌های غیرمجاز برداشت آب‌ تصمیم‌گیری ‌شود.» تصمیمی برای این پمپ‌های غیرمجاز گرفته نشد، به گفته مدیرکل محیط‌زیست لرستان «تنها با بخشی از آنها برخورد شد» و حالا پمپاژهای غيرمجاز، نفس کشکان را گرفته و جانی برای این رودخانه پرخروش نگذاشته است.

خشک شدن رودخانه کشکان در منطقه «چم مهر و هلوش»
او با تأکید دوباره بر خشک شدن رودخانه و به خطر افتادن حیات حیات وحش این استان، تصریح کرد: «بر اساس کنوانسیون یک سوم حقابه‌ها مربوط به حوزه اکوسیستم محیط‌زیست است که این حقابه نه‌تنها در لرستان تأمین نشده بلکه حیات زیست محیطی لرستان درحال نابودی است.»
خطر خشکیدگی رودخانه کشکان در استان لرستان موضوعی است که در چند‌ سال اخیر مدام از سوی کارشناسان و رسانه‌ها به مسئولان استان هشدار داده شده بود اما متاسفانه اهمیت ندادن به این موضوع و نداشتن تصمیم جدی از سوی مسئولان استان سبب شد که این کابوس به واقعیت تبدیل شده و بخشی از این رودخانه حیات بخش که نقش مهمی در کشاورزی استان لرستان دارد خشک شود.

تغذیه ٨٢‌درصد از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر از کشکان
این رودخانه و سرشاخه‌های آن در تأمین آب کشاورزی شهرستان‌های الشتر، خرم‌آباد و پلدختر نقش بسیار مهمی دارد به‌طوری که حدود ٨٢‌درصد از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر، توسط رودخانه کشکان تأمین می‌شود و این رودخانه درواقع شاهرگ حیاتی پلدختر محسوب می‌شود که متاسفانه در اثر بروز خشکسالی‌های سال‌های اخیر به مقدار زیادی از حجم آب این رودخانه کاسته شده است.

عبور رودخانه کشکان از یک سوم خاک لرستان
کشکان در حالی، در بخش‌هایی از مسیر خود خشک شد و آخرین نفس‌ها را کشید که این رودخانه یکی از سر شاخه‌های پر آب رودخانه کرخه است. حدود یک‌سوم از خاک لرستان را در برمی‌گیرد و شهرستان‌های خرم‌آباد، کوهدشت، الشتر و پلدختر در مسیر حرکت آن قرار دارند. این رودخانه نقش مهمی در حفظ محیط‌زیست استان دارد و خشک شدن آن به نگرانی جدی در میان دوستداران محیط‌زیست تبدیل شده است، زیرا این حوزه راهبردی تأمین آب استان و حتی کشور در تقسیم‌بندی هیدرولوژی ایران جزیی از حوضه آبریز خلیج‌فارس به شمار می‌آید و سرشاخه‌های اصلی آن از دامنه کوه‌های مرتفع و برف‌گیر گرین و میش پرور سرچشمه می‌گیرند و در طول مسیر اصلی رودخانه‌های فرعی نظیر چم زکریا، خرم‌‌رود، چولهول و مادیان‌رود به آن می‌پیوندند و سرانجام به صورت یک سیستم واحد رودخانه کشکان را تشکیل می‌دهند. رودخانه‌ای که دیگر رودخانه نیست و بستری خشک از یک رودخانه است.