طرح ایران راهی برای خروج آبرومندانه عربستان از یمن

فرارو- یک تحلیل‎گر مسایل منطقه‎ای طرح ۴ ماده‎ای جمهوری اسلامی را یک طرح به موقع دانست که می‌تواند دستاوردهای خوبی برای همه عناصر منطقه داشته باشد. به گفته او این طرح برای پایان دادن به بحران یمن طرحی عملیاتی و بی‌طرفانه است.

درگیری‌های یمن یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی در سطح منطقه است که بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی هم سایه افکنده است. به گفته مقامات ایرانی، وزارت خارجه همه تلاش خود را برای خروج از این بحران و برقراری ثبات و امنیت در منطقه به کار گرفته است. طرح ارایه شده ایران به سازمان ملل که با مخالفت عربستان رو به رو شد از جمله این تلاش‌ها است که کار‌شناسان منطقه نسبت به ثمردهی آن خوش بین هستند.

غلامعلی خوشرو سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر جمعه در غیاب دبیرکل سازمان ملل با یان الیاسون قائم مقام وی دیدار و ضمن گفت‌و‌گو در خصوص بحران جاری یمن، طرح چهار ماده‌ای محمد جواد ظریف وزیرامورخارجه را در خصوص یمن تحویل وی کرد.

این‌‌ همان طرحی است که چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه هفته گذشته در یک کنفرانسی خبری در مورد آن صحبت کرد و گفته بود که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بعد از سفر به تهران و توافق در مورد این طرح با سفر به عربستان، آنان را به پذیرش این طرح متقاعد می‌کند. اما نتیجه به دست آمده بنا بر آنچه روزنامه الحیات نوشت، این بود سفیر عربستان در آمریکا، گفت نیازی به طرح ایران درباره یمن نیست و بر اساس طرح کشورهای خلیج فارس، برنامه ریزی می‌کنیم.

حال باید دید که اعلام آمادگی ایران برای اتمام این درگیری‌ها که در مرحله اول مورد استقبال عربستان قرار نگرفته است، از سوی جامعه بین الملل چقدر امکان اجرایی شدن دارد.

ظریف در متن طرح چهار ماده‎ای با اشاره به اینکه حملات هوایی اخیر آشکارا ابتدایی‌ترین اصول حقوق بین الملل را نقض کرده و این شرایط ممکن است به بد‌تر شدن شرایط تنش آلود در این منطقه که در حال حاضر با یکی از خشن‌ترین اشکال افراطی‌گری و هجمه چند لایه و شوم تروریست‌های مورد حمایت نیروهای خارجی، درگیر است، بیانجامد؛ خواستار مداخله موثر جامعه بین الملل برای پایان دادن به این بحران شده است.

جمهوری اسلامی ایران در این طرح تاکید کرده که این منازعه راه حل نظامی ندارد و تنها راه برقراری صلح و ثبات، ایجاد شرایطی است که همه احزاب یمنی، بدون مداخله خارجی بتوانند دولت وحدت ملی و فراگیر خود را تشکیل دهند. برای رسیدن به این هدف، برقراری آتش بس و تضمین ارسال کمک‌های انساندوستانه و پزشکی برای مردم یمن و کمک به بازگشت صلح و ثبات در این کشور از طریق گفت‌و‌گو و آشتی ملی بدون هیچ پیش شرطی نیاز است.

ایرانی: طرح ایران واقعبینانه است
محمد ایرانی، تحلیلگر مسایل خاورمیانه در گفت‌و‌گو با فرارو طرح ارایه شده از سوی ایران برای حل بحران یمن را طرحی عملیاتی و همسو با طرح‌های ارایه شده از سوی کشورهای دیگر ارزیابی کرد و گفت: تاکنون طرح‌های متعددی پیرامون چگونگی به پایان رسیدن درگیری‌های یمن از سوی کشورهای مختلف ارایه شده است و میزان عملیاتی بودن آن‌ها به نزدیکی مواد آن به واقعیت‌های منطقه بستگی دارد.

وی افزود: طرح جمهوری اسلامی شامل چهار ماده است که با تاکید بر ضرورت آتش بس فوری آغاز می‌شود. توجه به ضرورت آتش بس از جمله همین موارد مبتنی بر واقعیت‌های منطقه است که طرح را عملیاتی می‌کند. روشن است که رسیدن به یک راه حل سیاسی در چارچوب مذاکره بدون توقف درگیری‌ها قابل تصور نیست.

سفیر پیشین ایران در اردن ادامه داد: چه طور ممکن است که نیروهای انصارالله در یمن که این روز‌ها نسبت به قبل شرایط بهتری دارند حاضر شوند با طرف مقابل که در بد‌ترین شرایط است، پای میز مذاکره بنشیند لذا ضروریست که طرفین در یک شرایط آتش بس قرارگیرند. به همین خاطراست که طرح ارایه شده از سوی ظریف با این نگاه نگاشته شده است.

ایرانی همچنین به ماده دوم طرح ایران اشاره کرد و گفت: ارسال کمک‌های انسان دوستانه نیز از دیگر مواردی است که در طرح‌های دیگر لحاظ نشده بود. با توجه به اینکه یمن به عنوان یکی از کشورهای بسیار ضعیف منطقه است که در شرایط کنونی بسیاری از کودکان و زنان آن از بین رفته‌اند؛ می‌توان گفت که ارسال کمک‌های انسان دوستانه امری ضروری و واقع گرایانه است.

به گفته وی اکنون برای پایان دادن به این درگیری‌ها هیچ راهی جز گفت‌و‌گو نیست و در قطعنامه ۲۲۱۶ نیز این راه باز گذاشته شده است.

این کار‌شناس مسایل بین الملل در پاسخ به این سوال که اجرایی شدن این طرح چه نقشی در روابط منطقه‎ای جمهوری اسلامی ایران به خصوص روابط با عربستان دارد، گفت: عربستان به طور مستقیم در یمن درگیر است و مقابل مردم و ارتش این کشور قرار گرفته است اما ایران به دنبال پایان یافتن درگیری‌ها و برقراری ثبات در همه منطقه – یمن، عراق، سوریه و... – است لذا این رویکرد ایران به نفع همه مردم منطقه است و برای دستیابی به آن راهی غیر از تمرکز بر گفت‌و‌گو و راه حل سیاسی نداریم.

وی افزود: عربستان نیز بعد از مدتی به این نتیجه می‌رسد که به اهداف اولیه خود دست نیافته و باید به دنبال راهی برای خروج از این بحران باشد لذا طرح ایران نقطه عطفی در شکل گیری این گفت‌و‌گو‌ها و خروج آبرومندانه عربستان از درگیری‌ها است.

ایرانی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا عربستان از این طرح و پیشنهاد ایران استقبال خواهد کرد یا خیر، گفت: معمولا طرح‌ها در یک چارچوب اولیه ارایه می‌شود و در مراحل بعدی با اضافه کردن راه حل‌های میانه‌تر تعدیل می‌شوند البته طرح ایران اکنون نیز هیچ جانبداری ندارد و با روح میانجیگرایانه تنظیم شده است. از این رو عربستان حتی اگر در گام اول و البته به طور طبیعی این طرح را نپذیرد، در ادامه از پذیرش آن ناگزیر خواهد بود زیرا برای پایان دادن به این شرایط راه دیگری وجود ندارد.

به گفته این کار‌شناس مسایل منطقه، طرح ۴ ماده‎ای جمهوری اسلامی یک طرح به موقع است که می‌تواند دستاوردهای خوبی برای همه عناصر منطقه داشته باشد.