سالمند شدن جمعیت کشور چالش های جدید پیش روی دولت و دستگاه های اجرایی در پرداخت مستمری بازنشتگان و ارائه خدماتی رفاهی و درمانی قرار می دهد.
به گزارش تامین24، تا چند سال پیش مرتب گفته میشد جمعیت جوان ایران یک سرمایه ارزشمند است اما حالا همین جمعیت جوان پا به میانسالی گذاشته و کم کم این جمعیت انبوه به دوره سالمندی میرسد. آمارها نشان میدهد جمعیت سالخورده ایران در سالهای اخیر ۳ برابر شده است. این تاریخ اهمیت بیشتری هم پیدا میکند.
هم اکنون بیش از ۷ درصد جمعیت کشورمان را افراد سالمند بالای ۶۰ سال تشکیل میدهند که گفته میشود این آمار در چهار دهه آینده تقریبا دو برابر خواهد شد.
کارشناسان می گویند تعداد سالمندان کشور تا سال ۱۴۰۰ به ۱۰ میلیون نفر میرسد. همچنین در آمار دیگری اعلام شده تا سال ۱۴۲۹ به ازای هر ۴ نفر یک سالمند خواهیم داشت. این اعداد و ارقام چالش جدیدی را پیش روی دولت و دستگاههای اجرایی قرار دادهاند؛ چراکه با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری در دوره کهنسالی افزایش مییابد و البته هزینههای جدیدی در حوزه درمان و حقوق بازنشستگی روی دست دولت و صندوق های بازنشستگی و خدمات اجتماعی میگذارد. بدین ترتیب با روند فعلی قطعا تا چند سال آینده صندوقهای بازنشستگی برای پرداخت مستمری بازنشستگان با مشکلات متعددی مواجه خواهند شد.
علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی چندی پیش با حضور در یک برنامه تلویزیونی آمار جالبی ارائه داد: «در کشورهای دیگر به ازای کار کردن هر ۳۶ نفر، یک نفر حقوق بازنشستگی میگیرد اما این نسبت در کشور ما به ازای کار کردن هر ۶ نفر، یک نفر مستمری بگیر است و حتی در بعضی صندوقها یک به یک شده است» این آمارها به وضوح مشکلات دولت در پرداخت مستمری بازنشستگان نشان میدهد.
بیماریهای دوره سالخوردگی
سالمند شدن جمعیت کشور علاوه بر مشکلات اقتصادی برای پرداخت مستمریها، در بخش درمان هم مسائلی در پی خواهد داشت که سایر دستگاهها مثل وزارت بهداشت را هم درگیر میکند.
دکتر حسین نجمی عضو هئیت امنای بنیاد بیماریهای نادر درباره بیماریهای دوره کهنسالی و مشکلات ناشی از آن می گوید:«بیشترین بیماری که برای سالمندان بالای ۶۵ سال رخ میدهد آلزایمر است. به طوری که از سالها پیش این بیماری توجه همه محافل پزشکی را به خود جلب کرده است و از هر ۱۰ نفر یک نفر به این بیماری مبتلا میشود. این بیماری که توانایی ادراکی فرد را کاهش میدهد و در زندگی اجتماعی او را دچار مشکل میکند را زوال عقل پیری یا Dimension هم مینامند. در این بیماری بافت سالم مغز دچار اضمحلال میشود و بیمار قدرت شناسایی نسبت به مکان و زمان را از دست میدهد. بیماریهای دیگری هم مثل افسردگی و اختلالات روحی و اضطراب هم معمولا سراغ سالمندان میآید» اما در کشورهای غربی که جمعیت پیرتری دارند برای حل این مشکل چه تدابیری اندیشیدهاند؟
این روانپزشک در گفتوگو با تأمین24 (tamin24.ir) میگوید «در تمام کشورهای پیشرفته سازمانهای بهداشتی و درمانی به خانوادههایی که یکی از اعضای آنها کهنسال هستند با ارائه خدمات درمانی و اجتماعی لازم کمک میکنند و امکاناتی برای درمان سرپایی یا به صورت بستری ارائه میدهند. ارائه آموزشهای لازم برای دوره کهنسالی ضروری است و باید راههای پیشگیری از بیماریها آموزش داده شود.
استمرار فعالیت بدنی و ورزش یکی از راهکارهای موثر برای مقابله با مشکلات پیری است. معمولا توصیه میشود هر فرد در دوره میانسالی روزانه ۶ کیلومتر یا یک ساعت پیاده روی کند یا ورزشهای هوازی انجام دهد. همینطور مصرف میوههای حاوی آنتی اکسیدانها و ویتامینهای A، E، C باعث جلوگیری از بیماریهایی مثل سکتههای قلبی و مغزی، انواع سرطان و فشار خون میشود.»
چند نکته
۱. آمارها نشان میدهد تعداد مستمری بگیران کشور از سال ۶۵ تا ۹۰ بیش از هفت برابر شده است.
۲. در سال ۱۳۸۹ نتیجه یک پژوهش نشان داد برای حفظ تعادل منابع و مصارف صندوق بازنشستگی کشوری، باید حق بیمهای معادل ۹۷ درصد حقوق یک فرد شاغل کسر شود
۳. سن بازنشستگی اجباری در بسیاری از کشورها مثل کانادا، آلمان، دانمارک لهستان ۶۵ سال و اختیاری ۶۰ سال است. در مجموع در سطح بین المللی تمایل بیشتری به افزایش سن بازنشستگی وجود دارد.
۴. در فرانسه که از کشورهای پیشرو در راه اندازی سیستم تامین اجتماعی محسوب میشود، بیمه شدگان حق بیمهای برابر با ۶. ۶۵ درصد درآمدهای مشمول بیمه بازنشستگی پرداخت میکنند و حدود ۱۰ درصد هم از سوی کارفرما پرداخت میشود. این مبالغ فقط مربوط به مستمری بازنشستگی است و هزینههای مربوط به بیمه درمانی، بارداری و بیکاری جداگانه محاسبه و دریافت میشود.
پیرترین کشورهای دنیا
کشورهای توسعه یافته عموما میانگین سنی بالایی دارند و همین امر باعث شده این کشورها درها رو به مهاجران جوان دیگر کشورها بگشایند. طبق آمارها جمعیت پیر در کشورهای در حال توسعه ۶درصد و در کشورهای توسعه یافته ۱۶درصد گزارش شده است. تعدادی از کشورهای اروپایی سال هاست با مسئله رشد جمعیت صفر و بعضا منفی دست و پنجه نرم میکنند. نیروی انسانی پیر در این کشورها باعث شده با کمبود نیروی مولد و فعال مواجه شوند. به جز کشورهای اروپایی، کشورهای توسعه یافته آسیایی هم به تازگی با این مشکل مواجه شدهاند، تا جایی که کشور ژاپن امروز بیشترین جمعیت سالمند را در خود جای داده و آمارها نشان میدهد اگر این روند در سرزمین چشم بادامیها ادامه پیدا کند، جمعیتشان به زیر صد میلیون نفر برسد.
کشور ۵۰ میلیون نفری کره جنوبی هم در حال حاضر ۶ درصد جمعیت سالخورده دارد اما مقامات این کشور میگویند با این رشد جمعیت اندک تا سال ۲۰۵۰ به پیرترین کشور دنیا تبدیل خواهند شد. اداره ملی آمار کره جنوبی، با انتشار گزارشی اعلام کرده افراد شصت و پنج سال به بالا در سال ۲۰۵۰ میلادی، ۳۸. ۲درصد جمعیت کل این کشور را تشکیل خواهند داد و این در حالی است که میانگین جهانی آن شانزده و دو دهم درصد است. ژاپن، ایتالیا، سن مارینو، آلمان و سوئد نسبت به جمعیتشان بیشترین افراد سالمند را در خود جای دادهاند.