رئیس سازمان انرژی اتمی عنوان کرد که در حال حاضر پیشنهادهای متعددی در رابطه با سایت غنی سازی «فردو» مطرح است، ولی این مرکز باید به عنوان مرکز تحقیق و توسعه و پشتیبان سایت نطنز قرار گیرد.
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی امشب (سه‌شنبه) در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما در خصوص اظهارات روز گذشته مقام معظم رهبری درباره برنامه هسته‌ای ایران این اظهارات را تاریخی خواند و گفت: ایشان خطوط را برای ما روشن کردند. صحبتی که ایشان فرمودند نقطه عطفی داشت و آن استفاده از واژه «سو» معیار اندازه‌گیری قدرت و توان ماشین‌های سانتریفیوژ بود.
وی در خصوص اظهارات مقام معظم رهبری درباره نیاز ما به 190 هزار سو غنی سازی گفت: ما به آنها اعلام کرده‌ایم که نیاز عملی ما تامین سوخت نیروگاه بوشهر، راکتور اراک و راکتور تحقیقاتی تهران است. اگر آنها بخواهند ان قلتی بگذارند باید استدلالی بیاورند.
صالحی همچنین گفت که زنجیره ۱۶۴ تایی سانتریفیوژ نسل سوم IR6 که ۱۰ سو است هنوز راه‌اندازی نشده است و الان زنجیره میانی آن که ۱۰ ماشین است بر پاست و به سمت ۱۶۴ تایی حرکت می‌کنیم.
*پیشنهاد پلکانی در زمینه غنی سازی
وی خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما در زمینه غنی سازی، پلکانی است. ما می‌گوییم 190 هزار سو می‌خواهیم و تامین این نیاز بستگی به نوع ماشینی دارد که استفاده می‌کنیم. ما برای چند سال همین تعداد ماشین‌هایی که نصب شده گاز دهی کرده و استفاده کنیم و زمانی توانستیم نواقص ماشین‌های نسل جدید را رفع کرده و به مرحله تولید انبوه برسانیم، یکی دو سال قبل از هشت سال بتوانیم ماشین‌های جدید را نصب کنیم که به ۱۹۰ هزار سو برسیم.
صالحی اضافه کرد: ما همانطور که در آب سنگین اراک انعطاف از خودمان نشان دادیم در بحث غنی سازی هم این انعطاف را از خود نشان دادیم که به صورت پلکانی کار را به جلو ببریم و این فاصله چند ساله را زمان اعتمادسازی بگذاریم که به همان مقداری که داریم بسنده کنیم و به جلو برویم.
وی در ادامه اظهاراتش گفت: ما حدود ۲۰ هزار ماشین نصب شده داریم که این را برای چند سال همین عدد را نگهداریم، ولی در زمینه تحقیق و توسعه روی ماشین‌هایمان کار می‌کنیم. ما دو زنجیره شاهد IR2M و IR4 را و یک زنجیره میانی IR6 را داریم که این زنجیره‌ها در مرکز تحقیقات ما بیش از یک سال است دارند کار می‌کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: همه اینها زیر نظر آژانس است و نسل جدید سانتریفیوژ چند سال زمان خواهد برد که به تولید انبوه برسیم.
*پیشنهادهای متعددی در رابطه با سایت «فردو» مطرح استصالحی در پاسخ به سؤالی در خصوص سایت غنی سازی فردو عنوان کرد: فردو یک مرکز تحقیقاتی و مکمل نطنز است و به خاطر تهدیداتی که کردند و ملت ایران ملت هوشیار و هوشمندی است و نمی‌نشیند به انتظار کاری که دیگران انجام دهند و به همین خاطر سایت فردو را ساخت که مصون از حملات هوایی است و از کل فناوری غنی سازی کشورمان صیانت می‌کند.
وی افزود: در این سایت قریب به 2 هزار و چند صد ماشین سانتریفیوژ نصب شده داریم ۶۰۰ ماشین نصب شده دیگر داریم که ۵ درصد تولید می‌کند و در حال حاضر در فردو اورانیوم 5 درصد تولید می‌کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه پیشنهاد آنها تعطیلی این سایت بود، خاطرنشان کرد: این پیشنهاد آنها مضحک بوده است. پیشنهادهای مختلفی برای آینده فردو است که هم مرکز تحقیق و توسعه باشد به اضافه اینکه بتواند ایزوتوپ‌های پایدار تولید کند که این پیشنهاد روس‌ها بوده که این نیاز به سانتریفیوژ دارد. الان پیشنهادهای متعددی در رابطه با فردو مطرح است، ولی مطلبی که رهبری هم فرمودند این مرکز باید به عنوان مرکز تحقیق و توسعه و پشتیبان نطنز مدنظر قرار گیرد، به اضافه فعالیت‌های دیگری که می‌توان در فردو انجام داد. منطقه وسیعی است و آنها هم پیشنهاد دادند که می‌توان آزمایشات فیزیکی را انجام دهیم و با توجه به اینکه بیش از ۸۰ متر زیر زمین است تشعشات کیهانی از آنجا عبور می‌کند و ما آنجا می‌توانیم آشکارساز بگذاریم. ما گفته‌ایم آمادگی داریم با طرف‌های مقابل همکاری کنیم.
وی درباره همکاری ایران و آژانس گفت: این همکاری در وضعیت خوبی است و اگر بتوانیم دیوار بی اعتمادی را برطرف و آژانس با انصاف و بدون سمت گیری قضاوت کند می‌توانیم به نتایج مورد نظر برسیم. ما مشکل جدی نداریم و پنج مورد دیگر باقی مانده که با آژانس بررسی می‌کنیم.
معاون رئیس جمهور با بیان اینکه ما به خود اطمینان داریم، یادآور شد: اگر ضرورت ایجاب کند که نرمشی نشان دهیم حاضریم انجام دهیم. بازدید آنها از آب سنگین اراک و ... در پروتکل پادمانی ما نیست، ولی از باب اینکه فضای شفاف و مقبول و منعطفی باشد چنین کردیم. ما مشکلی نداریم، اما این بدان معنا نیست که هر تقاضایی کنند ما پاسخ دهیم، این گونه نیست. تقاضای آژانس باید در چارچوب ماموریت‌های آنها باشد.
وی همچنین تصریح کرد: کلاهک‌های موشکی ربطی به آژانس ندارد.
صالحی اضافه کرد: این گونه نیست که ما جلو جلو حرکت کنیم و بگوییم هر جا می‌خواهید بازدید کنید. اگر ایران انعطافی نشان می‌دهد در چارچوب مشخص و معینی است و از این چارچوب خارج نمی‌شود. این گونه نیست که بدون حساب و کتاب این بازرسی‌ها انجام شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره گریز هسته‌ای Breakout نیز عنوان گفت: گریز هسته‌ای عبارت ساختگی است که برای بهانه جویی ساخته‌اند، مثلا در مورد آب سنگین این عبارت را به کار بردند که من چندین ماه قبل اعلام کردم که اگر آب سنگین برای شما مایه نگرانی است حاضریم بازطراحی کنیم که میزان پلوتونیوم را از ۱۰ کیلو در سال به یک کیلو در سال کاهش دهیم. بعد از اینکه استقبال اولیه عجیبی شد طرف مقابل واژه جدیدی را اختراع کرد تحت عنوان سوء استفاده Misuse، گفت درست است بازفرآوری می‌کنید ممکن است سوء استفاده کنید. آنها از هر عبارتی استفاده می‌کنند.
صالحی ادامه داد: کاری که ایران کرده به خصوص در ارتباط با موضوعات دوجانبه با آمریکا، اتمام حجت بود. در این فاصله زمانی اتمام حجت کردیم که ایران کشوری هوشمند و هوشیار و به دنبال دیپلماسی عقلانی در چارچوب عزت، حکمت و مصلحت است.
وی خاطرنشان کرد: ما گفتیم حاضریم راکتور اراک را بازفرآوری کنیم ولی ماهیت آن آب سنگین باقی بماند. گفتیم حاضریم ماشین‌های سانتریفیوژ کنونی را برای چند سال حفظ کنیم و پس از هشت سال آینده میزان ماشین‌ها را اضافه کنیم. اینها انعطاف‌های بزرگی است که ما صورت دادیم. ما توافق کردیم حدود ۱۵ مسئله را با آژانس به گفت و شنود بگذاریم و سوالات آنها را پاسخ دهیم.
صالحی اضافه کرد: الان رفتار ایران در اذهان عمومی جهان رفتاری عقلانی و مبتنی بر حکمت و منطق بوده است و آنها باید از این فرصت طلایی استفاده کنند، ما چیزی را از دست نمی‌دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: ما غنی سازی ۲۰ درصد را تعلیق کردیم که به جای ۲۰ درصد ۵ درصد تولید می‌کنیم که اگر توافق نشد و نظام تصمیم گرفت شیرها را عوض می‌کنیم و به ۲۰ درصد باز می‌گردیم.
صالحی در خصوص ظرفیت علمی جمهوری اسلامی ایران در عرصه هسته‌ای، گفت: فعالیت هسته‌ای ما عامل محرکی برای صنعت و خوداتکایی و خودباوری ما شد و بعد از آن صنایع موشکی و ماهواره‌ای و علوم سلولی جان گرفت. بحث تحقیق و توسعه بحثی است که هیچ قیدی روی آن نمی‌پذیریم، کما اینکه در توافقنامه ژنو هیچ قیدی روی تحقیق و توسعه نیست، مگر آنجایی که به مواد هسته ای سر و کار پیدا می‌کند باید زیر نظر آژانس باشد که ما قبول کرده‌ایم.
معاون رئیس جمهور تصریح کرد: الان تحقیق و توسعه ما دارد به بار می‌نشیند. الان این نوید را می‌دهیم که سازمان انرژی اتمی به سمت خوداتکایی در بعد مالی و فناوری می‌رود. یکی دو ماه پیش سامانه پرتودهی با گاما در بناب را افتتاح کردیم و چندین استان در نوبت هستند که چنین سامانه‌ای برای آنها ایجاد شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی در خصوص چشم انداز آینده صنعت هسته‌ای نیز گفت: من چشم انداز را بسیار روشن می‌بینم. ما در زمینه اکتشاف، طراحی راکتورهای تحقیقاتی و ... پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ایم. ما زبده‌ترین کارشناسان را برای اداره یک نیروگاه هسته‌ای (نیروگاه بوشهر) داریم. در بعد اکتشاف و استخراج پیشرفت‌ها بسیار امیدوار کننده است. با اکتشاف‌های اخیری که انجام شده امیدهای فراوانی برای ما ایجاد شده در زمینه تامین این ماده اولیه در داخل کشور.
معاون رئیس جمهور یادآور شد: ما در شرف انعقاد یک قرارداد با روس‌ها برای ایجاد دو نیروگاه هسته‌ای هستیم و در تلاشیم در یک افق ۱۰ الی ۱۵ ساله ۵ نیروگاه را در کشور ایجاد کنیم.
صالحی در خصوص اینکه چه زمانی شاهد عملیات اجرایی دومین نیروگاه هسته‌ای خواهیم بود؟ گفت: امیدواریم دولت به زودی مصوبه بدهد که شاهد انعقاد قرارداد برای دو نیروگاه باشیم. البته دو نیروگاه را همزمان شروع نمی‌کنیم. امیدواریم اولین نیروگاه را در سال جاری در بوشهر کلنگ زنی کنیم و کلنگ نیروگاه بعد دو سال بعد از نیروگاه اول به زمین زده خواهد شد.
