هرچند مسوولان رسانه ملی معتقدند
در حال آماده‌سازی برنامه‌ها و مجموعه‌هایی هستند که می‌توانند با
مجموعه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای و اروپایی رقابت کنند؛ اما بی‌پولی و
کمبود بودجه از دروازه‌های جام‌جم گذشته است.
این کمبود بودجه که از سال
پیش زمزمه‌هایش در میان تهیه‌کنندگان و برخی مدیران رادیو و تلویزیون شنیده
می‌شد، به محرم امسال رسیده؛ تا جایی که در میان هفت شبکه رسمی و سراسری
تلویزیون تنها یک شبکه سریال مناسبتی محرم آماده پخش کرده است. یک شبکه هم
یک مجموعه تلویزیونی را بعد از هفت‌سال، دوباره پخش می‌کند.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که رسانه ملی در 10 سال گذشته با مجموعه‌هایی
مناسبتی که در ایام محرم‌الحرام به‌ویژه در دهه اول از شبکه‌های مختلف پخش
می‌کرد مخاطبان زیادی را به سمت خود کشاند. تجربه مجموعه «شب دهم» حسن
فتحی در محرمی که با نوروز همراه بود، باعث شد تا در سال‌های بعد
کارگردانانی چون حسین لطیفی با مجموعه «وفا» و «سفر سبز» و داوود میرباقری
با مجموعه «معصومیت ازدست‌رفته» کارهایی به‌یادماندنی را روانه آنتن
تلویزیون کنند. آن فضا، راه را برای کارگردانانی چون سامان مقدم و مازیار
میری باز کرد که یکی با «پریدخت» و دیگری با «فرات» در دهه اول محرم به
تلویزیون آمدند. اما حالا با شروع ماه محرم رسانه ملی انگار آماده این ماه
نبوده است و هیچ تدارکی برای آن نیندیشیده است؛ چرا که آنچنان که شنیده
می‌شود تهیه‌کنندگان با وعده و وعید دریافت دستمزد برای بعد نمی‌توانند با
تلویزیون کار کنند.
بسیاری از تهیه‌کنندگانی که در سال‌های قبل با شبکه‌های
مختلف تلویزیون همکاری کرده‌اند در یک‌سال‌وچند ماه گذشته با مشکلاتی برای
دریافت هزینه ساخت فیلم روبه‌رو شدند و به آنها گفته شده است که هزینه‌های
ساخت فیلم را یا از طریق اسپانسر تامین کنند یا منتظر بمانند تا شاید در
چندسال آینده بتوانند هزینه‌هایشان را برگردانند. این تهیه‌کنندگان
می‌گویند: «در زمان بسته‌شدن قرارداد از ما می‌خواهند که خودمان به‌دنبال
اسپانسر باشیم تا بتوانیم هزینه‌های ساخت فیلم را تامین کنیم. اما اگر قرار
باشد که تهیه‌کننده خودش تامین هزینه کند که با صداوسیما همکاری نمی‌کند و
در سینما سرمایه‌گذاری می‌کند.»
شاید همین دلیل باعث شده تا در یک‌سال
گذشته برخی تهیه‌کنندگان و کارگردانان به شبکه خانگی رو بیاورند تا
سرمایه‌گذاران برایشان سرمایه‌گذاری کنند و جایشان را به تهیه‌کنندگان
جوانی بدهند که تجربه‌ای برای ساخت مجموعه‌های درجه «آ» را ندارند. یکی از
تهیه‌کنندگانی که به دلیل همکاری با صداوسیما نمی‌خواست نامش فاش شود؛ در
گفت‌وگو با «شرق» به حضور برخی تهیه‌کنندگان جوان و بی‌تجربه اشاره کرد که
صرفا به دلیل ارتباطاتی که با فضای بازار و سرمایه‌گذاری دارند به این سمت
کشیده شده‌اند: «تجربه کم این تهیه‌کنندگان باعث شده است که مجموعه‌هایی
که ساخته می‌شود اغلب از استاندارد برخوردار نباشد و نتواند مخاطبی را هم
جذب کند.» این تهیه‌کننده که آثار پرمخاطبی را روانه آنتن شبکه‌های مختلف
کرده است، اضافه می‌کند: «ترجیح می‌دهم اگر قرار باشد خودم به‌دنبال اسپانسر باشم بیکار بمانم و کاری برای صداوسیما انجام ندهم.»
از باکس‌های گران تبلیغاتی تا بی‌پولی در محرم
البته بی‌پولی صداوسیما در حالی اتفاق می‌افتد که بخش بازرگانی رسانه ملی
با شرکت‌هایی طرف همکاری است که برای هر ثانیه تبلیغات در باکس‌های مختلف
میلیون‌ها تومان هزینه پرداخت می‌کنند. نکته قابل‌توجه این است که باکس
سریال‌های تلویزیون به‌خصوص در زمان پخش مجموعه‌های تلویزیونی از گران‌ترین
باکس‌های تبلیغاتی است. بر اساس گزارشی که «شرق» پیش از این منتشر کرد،
قرارداد بسته تبلیغاتی مجموعه «شبانه» شبکه اول سیما در ساعت 22:30 حدود
هفت‌میلیون و 722هزارتومان در ثانیه است. این هزینه‌ای است که بخشی از آن
باید برای ساخت مجموعه‌های تلویزیونی هزینه شود. اما به‌نظر می‌رسد تاسیس
شبکه‌های جدید فرصتی برای سرمایه‌گذاری در مجموعه‌های تلویزیونی نگذاشته
است.
محرم 1435 و رسانه ملی
شبکه‌های تلویزیونی در محرم 1435 که از دیروز آغاز شده است آنچنان که گفته
شد تدارکی برای پخش سریال‌های مختص این مناسبت ندیده‌اند. شبکه تهران یا
شبکه5 تنها شبکه‌ای است که با مجموعه «زمانی برای عاشقی» به استقبال محرم
رفته است. این مجموعه که همزمان در رادیو تهران هم پخش می‌شود، محمدحسین
لطیفی ساخته است؛ کارگردانی که تجربه ساخت سریال مناسبتی کم ندارد. دو
مجموعه «سفر سبز» و «وفا» که در ماه محرم پخش شد از کارهای موفق این
کارگردان است و ماه رمضان امسال هم مجموعه «دودکش» را روانه آنتن کرد.
«زمانی برای عاشقی» روایتگر زندگی حاج‌مرتضی با بازی فرهاد قائمیان، بازاری
خوشنام و اهل خداو پیغمبری است که یک اتفاق ناخواسته زندگی او را از این
رو به آن رو می‌کند و تصمیم می‌گیرد به حال و هوایی که سال‌ها از آن غفلت
کرده، بازگردد.
این مجموعه در 10 قسمت 45دقیقه‌ای در گروه فیلم و سریال شبکه تهران تهیه
شده است. فرهاد قائمیان، رضا رویگری، عنایت شفیعی، علیرضا اوسیوند، حمید
ابراهیمی، نصرت میرعظیمی، کاظم هژیرآزاد، احمد علامه‌دهر، محمود مقامی،
زهره حمیدی، امین ایمانی، ابوالفضل همراه، امیر کاظمی، زهرا سعیدی، لیلا
بلوکات، نفیسه روشن، سعیده عرب و... بازیگران این مجموعه هستند. همچنین
قرار است «زمانی برای عاشقی» همزمان از شبکه تماشا پخش شود.
شبکه سوم سیما که سابقه خوبی در پخش مجموعه‌های مناسبتی دارد، مجموعه
«خرده ستمگران» را پخش می‌کند؛ مجموعه‌ای که سال‌ها قبل در تلویزیون ساخته
شده و برای اولین‌بار است که روی آنتن می‌رود.
مسعود شاه‌محمدی کارگردان این مجموعه اپیزودیک است که هر قسمت از آن
داستانی مجزا را روایت می‌کند. این مجموعه در شش قسمت 60دقیقه‌ای پیش از
این تولید شده و آماده پخش است. احمد آقالو، احمد ساعت‌چیان، بهار
کاتوزی، بهناز جعفری، الیکا عبدالرزاقی، رامین ناصرنصیر، مسعود سخایی،
امیر آقایی، حمیدرضا آذرنگ، مجتبی رستگار و فلامک جنیدی از جمله
بازیگرانی هستند که در این مجموعه به ایفای نقش پرداخته‌اند. اما دو شبکه
اول و دوم تقریبا تکلیف مجموعه محرمی‌شان مشخص نیست. شبکه اول که هنوز
مجموعه «پسران نسبتا بد» را به کارگردانی سیروس مقدم روی آنتن دارد، قرار
است در نیمه دوم محرم سریال تلویزیونی تقریبا طنز «عصر پاییزی» به
کارگردانی اصغر نعیمی و تهیه‌کنندگی جمال شیرمحمدی را در 35 قسمت
40دقیقه‌ای پخش کند. در این مجموعه که با سرپرستی نویسندگی علی میرمیرانی
است نسرین مقانلو، علی عمرانی، کورش تهامی، مهتاج نجومی، بهنوش بختیاری،
سپیده خداوردی، علیرضا خمسه، امیرحسین صدیق، علی سلیمانی، سینا رازانی و
رویا میرعلمی بازی می‌کنند.
براساس اعلام شبکه دو سیما، این شبکه نیز به دلیل آماده‌نبودن سریال محرمش
با عنوان «رخنه»، پخش سریال «همه بچه‌های ما» را تا پایان هفته ادامه
می‌دهد.
