ریشه مشکلات اقتصادی؛ تحریم یا مدیریت؟

فرارو- روز گذشته وزیر اقتصاد گفت "اینکه امیدوار باشیم تحریم‌ها در آینده نزدیک برداشته و گشایش حاصل شود، خیال باطلی است." این سخن وزیر اقتصاد مورد توجه رسانه ها و کارشناسان اقتصادی قرار گرفت.

علی طیب نیا همچنین عنوان کرد تصور غلطی است که با برداشته شدن تحریم‌ها مشکلاتمان حل می‌شود؛ مادامی که نتوانیم در داخل مشکلات را حل کنیم از مذاکرات سیاسی نباید انتظار داشته باشیم.

وی گفت: حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود و مذاکرات نیز انجام شود آسیب‌های درآمدی ناشی از سرازیر شدن درآمد نفتی به کشور مشکل‌ساز خواهد بود به همین دلیل باید به منابع داخلی متوسل شد.

طیب‌نیا تاکید کرد: اگر امید ببندیم تحریم‌ها در آینده نزدیک برداشته می‌شود خیالی باطل است زیرا رفع تحریم‌ها امری بلندمدت است. اگر مذاکرات گشایش شود و درآمدهای نفتی به سمت کشور سرازیر شود بازهم با آسیب‌هایی مواجه هستیم.

دکتر عباس شاکری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «تا وقتی درآمد نفت در بودجه منظور شود لغو تحریم ها مقداری گشایش ایجاد می کند؛ اما ما را به اهداف توسعه ای نمی رساند.»

وی ادامه داد: «به هر حال سهم تحریم ها در ایجاد مشکلات اقتصادی قابل ملاحظه است و اگر رفع شوند حتما (با فرض ثابت بودن سایر شرایط) به ما کمک خواهد کرد.»

وی افزود: «اما اینکه فکر کنیم با لغو تحریم ها تمام مشکلات ما حل می شود اشتباه است. طبیعتا ما باید بخش نامولد اقتصاد را مهار و استراتژی های توسعه ای خود را ترسیم و دنبال کنیم و به تولید نگاه دیگری داشته باشیم، شفافیت اقتصادی را افزایش داده و وابستگی بودجه به نفت را کاهش دهیم و اگر این اقدامات انجام شود می توان به اهداف توسعه ای دست یافت.»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «اما اینکه گفته شود با لغو تحریم ها هیچ مشکلی حل نمی شود یا گشایشی ایجاد نخواهد شد نیز قدری اغراق است.»

شاکری در عین حال خاطرنشان کرد: «به نظر من تحریم ها نهایت 20 تا 30 درصد در بروز مشکلات فعلی در اقتصاد کشور نقش دارد و شاید اگر سوءمدیریت وجود نداشت حتی با وجود تحریم ها شرایط کنونی را نداشتیم.»

مشکلات اقتصادی ریشه در عوامل درون زا و عوامل برون زا دارد
اما دکتر محمد خوش چهره استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «مشکلات اقتصادی کشور ریشه در دو دسته عوامل درون زا و عوامل برون زا دارد.»

وی ادامه داد: «عوامل درون زا شامل مشکلات ساختاری، سوءمدیریت، معافیت های برخی فعالیت ها به خصوص در بخش صنعت و مشکلات ناشی از سیاست های نامناسب اقتصادی است.»

این نماینده پیشین مجلس افزود: «اما عوامل برون زا خارج از کنترل دولت است و مواردی مانند وابستگی به درآمد نفت و تحریم ها را شامل می شود. البته درباره تحریم ها اختلاف نظر است که آیا عمدتا منشاء بیرونی دارد یا تلفیقی از مباحث داخلی و بیرونی است.»

خوش چهره تصریح کرد: «لذا حرف آقای طیب نیا از این لحاظ که هر دو عامل در بروز مشکلات اقتصادی نقش دارند درست است.»

وی افزود: «قطعا بخشی از مشکلات اقتصادی کشور ناشی از تحریم است؛ اما میزان و حوزه های آن مهم است چراکه در حوزه های مختلف اقتصاد میزان تاثیرگذاری تحریم ها متفاوت است.»

خوش چهره در پاسخ به این سوال که میزان تاثیر تحریم ها در بروز مشکلات فعلی چقدر است؟، گفت: «تعیین عدد و رقم، کار علمی و منطقی نیست.»

وی ادامه داد: «البته صحبت آقای طیب نیا به نظرات رئیس مجلس که بر خلاف آقای احمدی نژاد عمده مشکلات اقتصادی را ناشی از سوءمدیریت می دانست نزدیک است.»

وی افزود: «اما قطعا پاسخ سوال شما بین این دو است، یعنی هم تحریم ها و هم سوءمدیریت در بروز مشکلات اقتصادی تاثیر گذاشته است. اما میزان تاثیرگذاری هر یک از این دو عامل در بخش به بخش اقتصاد متفاوت است.»

خوش چهره در پایان گفت: «در مجموع بنده آن بخش از صحبت های آقای طیب نیا که عنوان کردند خیلی از مشکلات ریشه داخلی دارد را قبول دارم؛ اما قطعا لغو تحریم ها، نوع لغو تحریم ها و مدت زمان لغو آنها (آنی، میان مدت یا بلند مدت) نیز در کاهش مشکلات اقتصادی تاثیرگذار است.»