تحولات "مصر" به کدام سمت می‌رود؟

فرارو- یک استاد دانشگاه ضمن رد امکان تفاهم اخوان و ارتش برای بازگشت مرسی به قدرت گفت: «اگر ارتش بخواهد چنین تفاهمی با اخوان را بپذیرد به خود ضربه خواهد زد چون ارتش معقتد است آنچه علیه مرسی انجام داده کودتا نبوده است اما در این صورت هم کودتا را می پذیرد و هم به جایگاه و اعتبار خود لطمه می زند.»

برخی تحلیل گران معتقدند ممکن است تفاهمی میان اخوان و ارتش برای بازگشت مرسی به قدرت جهت برگزاری انتخابات زودهنگام صورت بگیرد. آنها معقتدند در این صورت ارتش باید فرمانده خود را قربانی و وی را به عنوان رهبر کودتا علیه دولت مرسی محاکمه کند. آیا اخوان و ارتش به چنین تفاهمی دست خواهند یافت؟

دکتر داوود هرمیداس باوند استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «برگزاری انتخابات زودهنگام درخواست مخالفان مرسی بود که آقای مرسی زیر بار این درخواست نمی رفت. اکنون برای آنکه بحران داخلی در مصر ادامه پیدا نکند و برخوردهای آشکار یا زیرزمینی صورت نگیرد، یک پیشنهاد این است که اخوان هم می تواند در انتخابات آینده شرکت کرده و کاندیدا داشته باشد.»

وی ادامه داد: «پیشنهاد دیگر این است که آقای مرسی به قدرت بازگردد و آنچه که پیش از این نپذیرفته بود (برگزاری انتخابات زودهنگام) را بپذیرد. اما به نظر من این راه حل بسیار بعید است. چون ارتش در مصر استخوان بندی نظام محسوب می شود؛ اگر ارتش بپذیرد نوعی کودتا انجام داده و فرمانده ارتش که این کودتا را رهبری کرده برکنار یا خلع درجه و زندانی شود به جایگاه ارتش لطمه شدیدی وارد می شود.»

وی با بیان اینکه ارتش قصد دارد نقش محلل را ایفا کند گفت: «در هنگام قیام علیه حسنی مبارک ارتش اعلام بی طرفی کرد و پشت مبارک را خالی نمود. پس از وقوع انقلاب در مصر و در انتخابات ریاست جمهوری، ارتش با تمایلاتی ضمنی به نفع مرسی موضع گیری کرد و سپس در قبال اعتراضات عظیم مردمی علیه مرسی دست به کودتا زد.»

وی ادامه داد: «اگر ارتش بخواهد چنین تفاهمی با اخوان را بپذیرد به خود ضربه خواهد زد، چون ارتش معقتد است آنچه علیه مرسی انجام داده کودتا نبوده است اما در این صورت هم کودتا را می پذیرد و هم به جایگاه و اعتبار خود لطمه می زند.»

وی افزود: «بنابراین من فکر می کنم حدوسطی بین این دو صورت بگیرد تا هر دو (اخوان و ارتش) احساس حیثیت و اعتبار کنند. لذا ممکن است آقای مرسی از زندان آزاد شود و با شخص ایشان توافق صورت بگیرد (و نه با جریان اخوان) که بپذیرد انتخابات زودهنگام انجام شود.»

باوند تاکید کرد: «اما به قدرت برگشتن مرسی مشکل است و تنها با ایشان توافق خواهد شد که وضع موجود را بپذیرد و در عوض وضع موجود هم جایگاه قابل قبولی برای اخوان قائل شود یا حتی در دولت موقتی که تشکیل خواهد شد از اعضای اخوان هم حضور داشته باشند.»

وی خاطرنشان کرد: «در این تصمیم هدف آن است که جلوی درگیری های داخلی و استمرار بحران گرفته شود؛ چون هدف، کشور مصر است و اگر قرار باشد برخوردهای کنونی ادامه یابد مسئله توریسم در مصر به کلی متوقف می شود و درآمدهای مصر کاهش پیدا می کند.»

وی افزود: «اگر دولت موقت برای بحران مالی بوجود آمده راه حلی پیدا نکند فضا را برای بهره برداری حداکثر اخوان در جهت جنبش مقابله جویی تشدید می کند. لذا برای حفظ کشور طرفین نیازمند نوعی تفاهم هستند و تفاهم هم می تواند در شخص آقای مرسی شکل بگیرد؛ اما اینکه ایشان به قدرت برگردند به شرط آنکه در آینده ای نزدیک انتخابات زودهنگام برگزار کند برای ارتش بسیار سنگین است.»

وی تصریح کرد: «لذا اگر به نوعی تفاهم با مرسی برسند که اخوان هم نوعی مشارکت مساوی در پروسه دولت موقت و در روند انتخابات آینده داشته باشد و نوعی آشتی ضمنی محدود ایجاد شود و اخوان هم تغییر وضع موجود را بپذیرد، امکان برگزاری انتخابات زودهنگام توسط عدلی منصور وجود دارد.»

وی تاکید کرد: «البته این در صورتی است که طرفین منافع کشور را مدنظر قرار دهند چراکه این تفاهم به نفع جامعه مصر است؛ اما اگر بخواهند بر روی مبانی ارزش خود ایستادگی کنند و تا آخر خط بروند آنگاه مصر با مشکلات بسیار نگران کننده ای روبرو خواهد شد.»

باوند درباره سیاست آمریکا در قبال تحولات اخیر در مصر گفت: «آنها نیز منتظر وقوع یک تفاهم ضمنی در میان طرفین درگیر در مصر هستند. آمریکا در مصر به صورت کج دار و مریز عمل می کند و مایل نیست اتفاقات اخیر در مصر را کودتا بداند.»

باوند در پاسخ به این سوال که برای منافع ملی آمریکا روی کار آمدن اخوان (با توجه به مواضع آن در قبال سوریه و اسرائیل) در مصر مناسب است یا روی کار آمدن سکولارها؟ گفت: «آمریکا ظاهرا از بهار عرب حمایت کرد اگرچه در برخی کشورها همچون بحرین بنا به دلایلی خط مشی متفاوتی داشت.»

وی ادامه داد: «لذا تمایل عمومی این است که از نوعی سکولاریسم حمایت کند. اما وقتی با واقعیتی روبرو شد (پیروزی اخوان در مصر) سعی کرد واقعیت را بپذیرد و تلاش کرد وضع پیش آمده را به نفع خود تغییر دهد.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا اگر سکولارها در مصر به قدرت برسند سیاستی علیه اسرائیل و در موافقت با مقاومت در منطقه اتخاذ نخواهند کرد؟، گفت: «اگر سکولارها هم به قدرت برسند رابطه خود با اسرائیل را ادامه خواهند داد.»

وی با بیان اینکه فلسطین همیشه وجه المصالحه بوده و به صورت ابزاری از آن استفاده شده است گفت: «منافع مصر اقتضاء می کند بر اساس مصالح خود و نه فلسطین تصمیم بگیرد و مسئله فلسطین برای مصر احتمالا مقطعی و ابزاری است.»

وی تاکید کرد: «لذا هر حکومتی در مصر روی کار بیاید شاید تعدیل کوچکی در روابط خود با اسرائیل بدهد (تعدیل و نه تغییر) اما وارد تخاصم، درگیری و مقابله جویی با اسرائیل نخواهد شد.»