فرارو- به گفته رایزن پیشین ایران در دمشق غیبت طولانی و یا کنارگیری همیشگی عربستان سعودی برای حضور در گروه چهارجانبه به منظور نقش آفرینی در کنار سه کشور ایران، مصر و ترکیه در تحولات سوریه میتواند آسیب جدی به گروه تماس سوریه بزند و به نوعی تلاشهای این گروه برای حل بحران سوریه را دچار تردید میکند.
مرتضی نعمتزاده تحلیلگر مسائل خاورمیانه، در گفتگو با فرارو ضمن بیان این مطلب، درباره نقش احتمالی گروه چهارجانبه برای حل بحران سوریه که به پیشنهاد محمد مرسی رییس جمهوری مصر تشکیل شده است گفت: واقعیت این است که بحران سوریه فراملی و فرامنطقهای است و لذا نشست نمایندگان چهار کشور بزرگ منطقهای یعنی جمهوری اسلامی ایران، مصر، عربستان و ترکیه نمیتواند منجر به حل بحران پیچیده این کشور شود.
وی افزود: با این حال به دلیل جایگاهی که این چهار کشور در منطقه دارند، گردهمایی آنها و انجام مذاکرات می تواند گامی مثبت در راستایی تسهیل خروج سوریه از بن بست کنونی شود چرا که هر نوع توافق این چهار کشور میتوانند زمینه ساز تعدیل مواضع سایر بازیگران ملی، منطقهای و بین المللی سوریه شود.
نعمتزاده تصریح کرد: در عین حال هیچگاه نباید این را از نظر دور کرد که حل بحران سوریه منوط و مشروط به فراهم شدن یک فضای منطقی برای گفتگوی میان طرفین درگیر در این کشور است و تازمانی که موافقین و مخالفین حاکمیت کنونی سوریه چه در عرصه داخلی و چه در صحنه خارجی با یکدیگر وارد گفتگو نشوند امیدی برای دستیابی به راه حلی وجود ندارد.
وی ادامه داد: گروه چهارجانبهای هم که تشکیل شده است اگر چه برخوردار از ترکیبی متعادل نیست اما همین که تشکل شده از کشورهای که از یک سو مخالف تداوم حکومت بشار اسد هستند همچون مصر، عربستان و ترکیه و از سوی دیگر بر تداوم حکومت فعلی در سوریه تاکید میکنند جای امیدواری دارد و میتواند اقدامی مثبت و رو به جلو باشد.
رایزن پیشین ایران در دمشق گفت: این امیدواریها هم آنجا افزایش پیدا میکند که مذاکرات گروه چهارجانبه به منظور ترسیم نقشه راهی برای خروج سوریه از بن بست کنونی بدون پیش شرط آغاز شده است چرا که همواره یکی از موانع پیش روی حل و فصل بحران در این کشور وجود پیش شرطهایی است که طرفهای درگیر دارند و یک طرف مخالفان حکومت بشار اسد هر نوع راه حلی را منوط و مشروط به کنارگیری اسد از قدرت میدانند و برخلاف آن طرف مقابل یعنی حامیان حکومت کنونی سوریه خواستار انجام گفتگوهایی هستند که در آن بحثی پیرامون برکناری اسد نباشد.
وی افزود: با این حال این گروه اگر چه بدون پیش شرط تشکیل شده است اما اعضای آن یقینا بدون پیش فرض نیستند و ترکیبی از موافقان و مخالفان حکومت بشار اسد را در خود جای داده است هر چند این ترکیب از تعادل لازم برخوردار نیست.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داد: براین اساس با وجود چنین ترکیبی نتیجه بخش شدن مذاکرات و دستیابی به راه حلی برای خروج سوریه از بن بست کنونی نیازمند طی مسیری طولانی با صرف زمانی زیاد است که این خود نیازمند داشتن صبر و حوصله بالا از سوی طرفین مذاکره است.
وی تسریح کرد: هر چند به درازا کشیده شدن این مذاکرات بیش از پیش به سود مصر خواهد بود؛ چرا که اساسا خود مصریها هم امید چندانی به اینکه تلاشهای گروه چهارجانبه ثمر بخش شود ندارد و آنها چون متولی شکل گیری چنین گروهی هستند تنها هدفشان بر عهده گرفتن نقشی تازه در منازعات منطقهای و بین المللی است.
نعمتزاده گفت: در سالهای اخیر به دلیل تغییر حاکمیت در مصر پس از وقوع انقلاب، عملا این کشور، مدتی را در حاشیه منازعات بین المللی و منطقهای داشت و بیش از پیش درگیر سرو سامان دادن به اوضاع داخلی بود. حال پس از استقرار حکومت مردمی در این کشور، مصر میکوشد تا جایگاه خود را به عنوان قدرت منطقهای احیا و تثبیت کند.
وی در مورد غیبت نماینده عربستان و اینکه آیا این غیبت با مخالفت سعودیها برای تثبیت جایگاه مصر به عنوان قدرت منطقهای در ارتباط است یا نه گفت: هنوز زود است که در این ارتباط قضاوتی داشته باشیم چرا که هنوز دلیل قطعی عدم حضور نماینده عربستان در نشست قاهره مشخص نشده است و تاکنون بر اساس اعلام رسمی این غیبت به بیماری سعود الفیصل وزیر خارجه این کشور ارتباط داده شده است.
رایزن پیشین ایران در دمشق گفت: در ضمن عربستان در نشست نخست گروه چارجانبه سوریه که در سطح کارشناسان برگزار شد نیز شرکت کرد و نه پیش از برگزاری این جلسه و حتی پس از آن موضع منفی پیرامون این گروه و اهداف احتمالی مصر اتخاذ نکرد.
نعمتزاده در خاتمه گفت: با این حال اگر فرض را بر این بگذاریم که در غیبت نماینده عربستان تعمدی وجود داشته باشد و به نوعی این کشور قصد آن داشته است تا نارضایتی را از هر موضوعی چه ترکیب حاضران چه اهداف پنهانی مصر نشان دهد امیدواریهای بیش از پیش نسبت به نقش آفرینی این گروه در تحولات سوریه کاهش پیدا خواهد کرد و به نوعی تلاشهای این گروه برای حل بحران سوریه را دچار تردید میکند.