بدنبال ناکامی های شدید تروریست ها درمنطقه و پس از تغییر موضع ترکیه در مورد سوریه ، قطر نیز پس از پنج سال حمایت از گروه های تروریستی درعراق، سوریه، لیبی ویمن اکنون خواهان توقف جنگ در این کشورها شده است.
اززمان آغاز ناآرامی ها درسوریه، حمایت همه جانبه برخی کشورهای منطقه، به ویژه عربستان، قطر و ترکیه ازگروههای مسلح مخالف بشار اسد، به واقعیتی انکار ناپذیر تبدیل شد؛ اما به نظر می رسد با طولانی شدن این بحران، اختلاف منافع میان این بازیگران به مرور بیشتر آشکار می شود و این موضوع، به رقابتی پنهان میان آن ها در کشورهای بحران زده بویژه سوریه دامن زده است.
به گزارش خبرگزاری قطر 'شیخ محمد بن عبد الرحمن آل ثانی ' وزیرخارجه قطر ، درنشست سالانه سفرای نروژ درکشورهای خارجی دراوسلو گفته است: درگیری وجنگ درسوریه، عراق، یمن ولیبی باید متوقف شود. مردم کشورهای خاورمیانه به دولت هایی نیاز دارند که بتواند امنیت را برای آنان به ارمغان آورد.
شیخ محمد بن عبدالرحمن افزود: هرچه جنگ بیشتر طول بکشد احتمال افراطی گرایی جوانان وگرایش آنان به جبهه تندروها بیشتر می شود.
این اظهارات پس از چرخش اخیر در سیاست ترکیه نسبت به بحران سوریه ایراد می شود. درحالی که آنکارا پیشتر یکی ازسرسخت ترین مخالفان بشار اسد بود و همواره تاکید می کرد که نخست باید اسد را از قدرت برکنار کرد تا اساسا صلح ممکن شود.
قطر هم پیمان استراتژیک ترکیه است ورهبران جماعت اخوان المسلمین مصر را پناه داد و در جریان کودتای اخیر ترکیه ازحکومت اردوغان حمایت کرد.
سخنان وزیر خارجه قطر درحالی بیان می شود که این امیرنشین ازسال 2011 و آغاز انقلاب های موسوم به بهار عربی ازگروه های تروریستی در عراق، سوریه و لیبی حمایت مالی وتسلیحاتی می کند و درائتلاف تجاوز به یمن به رهبری عربستان نیز مشارکت دارد.
راهبرد و سیاست قطر درقبال تحولات سوریه درتعارض با اصول ومفاد قانون اساسی قطر است. چون تشویق به حل منازعات و عدم دخالت در امور داخلی کشورها جزو اولویت های سیاست خارجی قطر به شمار می رود.
قطر از جمله طرف های عمده کشاکش در بحران سوریه می باشد. قطر، به عنوان بازیگر فعال ومخالف بشار اسد همواره از معارضین سوری از جمله اخوان المسلمین وگروه موسوم به ارتش آزاد سوریه وجبهه النصره حمایت آشکاری داشته است.
در حال حاضر تأثیرگذاری بر وضعیت سوریه از اولویت های سیاست خارجی قطر است. این امیرنشین اولین کشوری بود که سفیر خود را به عنوان اعتراض از سوریه فراخواند و نیز اولین کشوری بود که سفارت سوریه را به معارضان سوریه تحویل و آنها را به رسمیت شناخت.
همچنین اولین کشوری بود که صحبت تحریم های سوریه را به میان کشید و بعد از آن هم به حامی اصلی مداخله نظامی در این کشور بدل شد.
قطر کشوری است که درروند بحران درسوریه نقش مهمی داشته ودر راستای رسیدن به اهداف خود ابتدا راهکارهای سیاسی را در پیش گرفت و پس از عدم موفقیت در متقاعد نمودن بشار اسد برای کنارگیری از قدرت، تلاش کرد تا با استفاده از رابطه با غربی ها شرایط و بستر لازم را برای مداخله نظامی در سوریه را فراهم آورد. تلاش برای جلب نظر گروه های فلسطینی، مجهز کردن مخالفان رژیم سوریه و به اجماع رساندن کشورهای عربی علیه این کشور از جمله اقداماتی است که این کشور برای سقوط بشار اسد انجام داده است.
قطر برای موفقیت در رسیدن به اهداف خود در سوریه ازمثلثی مهم استفاده کرده است که پول، رسانه (شبکه الجزیره) و ابزار نظامی سه ضلع این مثلث را تشکیل می دهند. این کشور به پشتوانه حمایت هایی که از سوی آمریکا و کشورهای غربی در سال های اخیر سیاست خارجی فعال و در مواردی مداخله گرانه را در منطقه به اجرا گذاشته است.
قطر با بهره گیری از تمامی امکانات مالی، رسانه ای، دیپلماتیک و تسلیحاتی، همگام با آمریکا و غرب برای سرنگونی رژیم بشار اسد در سوریه تلاش کرده است. حمد بن جاسم، نخست وزیرپیشین آن کشور درتمام اقدام ها و تحولات اتحادیه عرب و شورای امنیت سازمان ملل متحد بر ضد سوریه پیشگام بوده است. رایزنی های گسترده قطری ها با کشورهای عضو اتحادیه عرب برای اعمال تحریم های اقتصادی علیه سوریه و طرح پرونده سوریه در شورای امنیت و پافشاری آن کشور همراه با عربستان سعودی برای مسلح ساختن مخالفان بشار اسد کاملاً مشهود می باشد.
دولت قطر همچنین آمادگی خود برای پرداخت تمام هزینه های سرنگونی رژیم بشار اسد را اعلام کرده بود.
از مهم ترین حمایت های مالی قطر ازمخالفان سوری می توان به پیشنهاد و تعهد جنجالی 'حمد بن جاسم' وزیرخارجه پیشین نسبت به تامین مالی هرگونه اقدام نظامی علیه سوریه اشاره کرد. با شروع ناآرامی در سوریه قطر، عربستان وترکیه پایگاه هایی را به منظور آموزش مزدوران و اعزام آنان به خاک سوریه ایجاد کرده اند و این مزدوران از کشورهای مختلف اسلامی و عربی بودند که به دست نظامیان اسراییلی و آمریکایی و ترک آموزش دیده سپس برای اجرای نقشه های خود علیه مردم سوریه، عازم این کشور شدند. آنها در قبال این اقدام، حقوق بالایی دریافت می کنند. که هزینه مالی آن را عربستان و قطر تامین می کنند.
گزارش هایی که بیشتر ازسوی برخی منابع عربی، تقویت می شود؛ حاکی ازکمک مالی قطر به شکل گرفتن 'مقاومت نظامی در سوریه' مرکب از جنگجویان سنی و تجهیز این نیرو در مرزهای مشترک آن کشور با ترکیه ( شهر ادلب) بود.
حمایت سریع قطر ازارتش آزاد سوریه وشورای ملی سوریه، خود گویای این نکته است که قطر سیاست مداخله مستقیم منطقه ای را به عنوان الگویی جدید در منطقه پایه گذاری کرده است. قطر تاکنون درایجاد تفرقه وآتش افروزی درامور داخلی سوریه چه با همکاری سایر کشورهای عربی و چه به تنهایی بسیار فعال بوده است. دوحه (با پشتیبانی سعودی ها) حمایت مالی، اطلاعاتی و نظامی از گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه در همکاری با رژیم صهیونیستی و از طریق خاک ترکیه را انجام داد.
قطر همچنین گروهی متشکل از 2500 عنصر نظامی متشکل از افراطی های مسلح لیبی و عناصر گروه تروریستی 'انصار السنه' عراق را با هواپیما به دو پایگاه آموزشی در شهر انطاکیه؛ در مناطق مرزی ترکیه با سوریه، منتقل کرده است. دوحه با سرمایه گذاری کلان تلاش دارد گستره بحران سوریه را به لبه پرتگاه برساند و دمشق را به سمت تنش و جنگ داخلی و طایفه ای سوق دهد.
جبهه النصره نیز که اخیرا نام خود را به ' جبهة فتح الشام' تغییر داده همواره از پشتیبانی قطر برخودار بوده است.
جبهه النصره ازتعدیل های ظاهری تنها یک هدف را دنبال می کند و آن هم ادامه عمر این گروه تروریستی با نام و شعارهای تازه است تا از این راهبرد بهتر بتواند در خدمت اهداف رژیم صهیونیستی و امریکا باشد.
قطر نخستین پشتیبان این گروه تروریستی بود. این کشور مانع از آن می شد که این گروه تروریست خوانده شد. . هیچ توافقی میان جبهه النصره با طرف دیگری صورت نمی گرفت مگر اینکه پای قطر در میان باشد.
سازمان عفو بین الملل در گزارش اخیر خود از ترکیه، قطر، آمریکا و عربستان به دلیل تأمین سلاح برای گروههای تروریستی همچون جبهه النصره و احرارالشام در سوریه انتقاد کرد.
عفو بین الملل در این گزارش اعلام کرد که پنج گروه شورشی تروریستی که در شمال سوریه فعالیت می کنند، جنایات جنگی مانند آدم ربایی، شکنجه و اعدام های خودسرانه مرتکب شده اند.
گروه های مورد نظر این گزارش جبهه النصره، احرارالشام، نورالدین زنکی، جبهه الشام وجوخه 16 هستند وبرخی از این گروه ها تحت حمایت دولت هایی مانند قطر، عربستان، ترکیه و آمریکا قرار دارند.
در مجموع می توان گفت که قطر دارای مؤلفه های واقعی قدرت نیست ومی کوشد با تکیه برمنابع مالی وپیروی بی چون وچرا ازسیاست های قدرت های فرامنطقه ای و رژیم صهیونیستی برای خود نقش در منطقه تعریف کرده و خود را بازیگری موثر بشناساند.
قطر کشور کوچک اما ثروتمند جنوب خلیج فارس است که سودای تبدیل شدن به قدرت منطقه ای در سر دارد. همین سودا و جاه طلبی بود که سبب شد دوحه در سال 2011 از سیاست خارجی موفق میانجی گرایانه خود عدول کرده و مداخله در امور داخلی کشورهای عربی درگیر اعتراض های ضد حکومتی را در دستور کار قرار دهد.
یکی از مهمترین ابعاد سیاست خارجی مداخله گرایانه قطر در کشورهای عربی، حمایت از گروه های تروریستی به خصوص در سوریه و عراق در قالب کمک های مالی و تسلیحاتی است.
موضوع مهم این است که حمایت مالی قطر از گروه های تروریستی به حدی زیاد و البته مبتدیانه انجام شد که برخی از تحلیلگران از آن به سیاست مزایده ای یاد کرده اند. زیرا قطری ها بدون اینکه اطلاعات دقیقی از یک گروه مشخص داشته باشند به آن گروه مطابق با آماری که اعلام می کنند برای فعالیت علیه نظام سوریه پول می دهند.
این در حالی است که رهبران این گروه ها تعداد افراد خود را دو یا سه برابر اعلام می کنند تا پول زیادتری از دولت قطر بگیرند.
حال باید دید که این تغییر سیاست شیخ نشین قطر که کشورش بزرگترین پایگاه آمریکا را درمنطقه درخود جای داده است و روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارد، نسبت به سوریه که همسو با ترکیه صورت می گیرد ادامه خواهد داشت یا خیر.