رئیسجمهور با بیان اینکه امروز فضای رانتی به یکی از معضلات اقتصاد کشور تبدیل شده است، گفت: «در شرایطی که پرداخت ارز ترجیحی به عدهای مشخص، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، تبدیل به سهمیه و رانت شده و کسانی که از دریافت آن محروماند، خودبهخود بازنده هستند، تا چه میزان میتوان چنین بازاری را رقابتی دانست و قطعاً چنین روندی نیازمند اصلاح است.»
در گردهمایی اعضای اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری مطرح شد؛
«دولت نمیبایست در شرایط تحریم مطلق ناچار شود ارز بفروشد یا قیمت بنزین را افزایش دهد. بلکه میبایست سیاست انقباضی را در بودجه سالانه ببیند و بودجه را انقباضی ببندد نه اینکه ارز ترجیحی را حذف کند. زیرا این موضوع مستقیماً با مواد غذایی و داروهای درمانی مردم ارتباط دارد. این اقدام در دولت قبل هم انجام شد؛ ما هشدار دادیم، اما فایده نداشت و قیمتها افزایش پیدا کرد.»
باید به این موضوع توجه داشت که یکی از سیاستهای پرانتقاد دولت در بودجه سال ۱۴۰۴، افزایش ۳۰ درصدی نرخ ارز ترجیحی کالاهای اساسی از ۲۸.۵۰۰ تومان به ۳۸.۵۰۰ تومان بود که سبب افزایش حدود ۳۰ درصدی قیمت کالاهای اساسی که سهم اصلی را در سبد خوراک خانوارها دارد میشد. دولت قصد داشت افزایش نرخ ارز ترجیحی را در بودجه عمومی لحاظ کند، اما مجلس تعیین کرد که منابع حاصل از افزایش ۳۰ درصدی نرخ ارز ترجیحی مجدد به مردم پرداخت شود.
اسحاقی با اشاره به گزارش ارائه شده از سوی رئیس هیات امنای صرفه جویی ارزی در مورد فعالیتهای این نهاد، گفت: بر اساس این گزارش، موضوعی که باعث نگرانی جدی در مورد تجهیز مراکز درمانی شده، توقف تخصیص ارز ترجیحی به تامین تجهیزات مورد نیاز این مراکز است که عملا موجب افزایش ده برابری قیمت این دستگاهها شده و با توجه به محدودیت اعتبارات در اختیار وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی کشور، بیم آن میرود که تجهیز مراکز جدیدالاحداث و بهبود استاندارد مراکز موجود، با این افزایش قیمت چند برابری، با اختلال جدی مواجه شود که آسیب این اختلال در نهایت متوجه بیماران خواهد شد.
حذف ارز ترجیحی اشتباهی بزرگ بود؛
یک کارشناس اقتصادی معتقد است که در شرایط فعلی کشور اقداماتی، چون حذف سامانه نیما نمیتواند به رفع مشکلات منجر شود. به بیان دیگر اقداماتی از این دست به افزایش تورم و تشدید مشکلات میانجامد.
نائیب رئیس کمیسیون کشاورزی:
« ارز ترجیحی هنوز حذف نشده است. در بودجه سال ۱۴۰۴، حدود ۱۱.۵ میلیارد دلار تقریبا برای واردات کالاهای اساسی نظیر دارو، غذا و نهادههای دامی با نرخ ارز ترجیحی در نظر گرفته شده است. بنابراین، نرخ ارز ترجیحی حذف نشده، اما ممکن است نسبت به سال گذشته تغییر کند و این را هم دولت سعی کرده بر اساس شیب قیمتها و شرایط پیشبینی کند، اما ارز ترجیحی فعلا حذف نشده و سر جای خودش است.»
وزیر جهاد کشاورزی؛
غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی: تحت هر شرایطی ارز ترجیحی کالاهای اساسی تامین میشود. با دستور رئیسجمهور ارز واردات کالاهای اساسی تامین شده و هیچ مشکلی برای تامین کالاهای اساسی مردم نداریم.
کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش نخست لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ هم نرخ ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و هم میزان سقف آن را نسبت به سال قبل تغییر داده که لازم است این موضوع مورد بازنگری مجدد قرار گیرد.
دولت میگوید در سال ۱۴۰۴، ۱۲ میلیارد دلار ارز به کالاهای اساسی بدهد حالا اینکه آیا این میزان ارز مشکل را حل میکند یا خیر؟ بحث دیگری است؛ اگر مجلس بخواهد این مبلغ را اضافه کند باید منابع را پیش بینی کند یا اینکه به همان پیشنهاد دولت در لایحه بودجه رای دهد.
ظفرقندی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در سال آینده ارز ترجیحی دارو حذف میشود، گفت: ارز ترجیحی دارو از سال آینده حذف خواهد شد و وزارت بهداشت در حال آمادهسازی برنامههای لازم برای مدیریت این تغییر است.
به نظر میرسد که دولت سمت هزینههای بودجه را در راستای تورم افزایش داده است. اما تخصیص ارز ترجیحی سنگ بزرگی برای دولت است. به ویژه آنکه بخش بزرگی از ارز ترجیحی اختصاص یافته برای کالای اساسی و دارو باید از محل صادرات نفت و فرآوردههای نفتی تامین شود. بنابراین «ثابت ماندن» درآمد نفتی از یک سو و اختصاص ارز ترجیحی از سوی دیگر، به کسری شدید بودجه این بخش میانجامد که مثل سال گذشته باید از محل استقراض یا برداشت از صندوق توسعه ملی تامین شود.
معاون بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، گفت: ارز واردات گوشت تا پایان سال تامین شده و با تعامل بانک مرکزی مشکلی در این رابطه وجود ندارد.
یک اقتصاددان، گفت: همه به این موضوع آگاهند که در شرایط کنونی قطعا رفع تحریمها نه تنها بورس، بلکه تمامی مشکلات اقتصادی را به گونهای حل خواهد کرد.
باید این مساله پیگیری شود که اگر ارز ترجیحی داده میشود چرا برخی کالاهایی که ارز ترجیحی میگیرند در بازار با نرخ بالاتری به فروش میرسند؟
وحید شقاقی شهری در گفتگو با فرارو بررسی کرد:
کی از پیامدهای اختلاف ۵۰ درصدی نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد طی یکسال اخیر موجب شده که بانکها تسهیلات را به شرکتهای زیرمجموعه خود هدایت کرده و این شرکتها نیز برای برخورداری از رانت ارزی در صف واردات قرار گرفته و طرح توسعهای از کانال تسهیلات نظام بانکی طی دو سال اخیر اتفاق نیفتاده است.
دولت چهاردهم با چالشهای ارز ترجیحی ، بنزین، تورم و تامین مالی دولت، روبرو است.
یک کارشناس اقتصادی گفت: طرح جراحی اقتصادی با توصیهی یک سری افرادِ اقتصاد خوانده، اما اقتصاد نفهمیده در سه نوبت تجویز شده و در هر سه نوبت یعنی در دوران ریاست جمهوری آقای رفسنجانی و احمدی نژاد و شهید رئیسی شکست خورد.
بر اساس گزارش بانک مرکزی از ابتدای سال تا هفتم مردادماه ۵ میلیارد و ۱۵۳ میلیون دلار با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به کالاهای اساسی و دارو تخصیص داده شده است.
رییس کل اسبق بانک مرکزی گفت: باید توجه داشته باشیم که عموما دو گروه از عوامل بر روی نرخ ارز اثرگذار است؛ گروه اول عوامل بنیادی اقتصادی و گروه دیگر عوامل غیر اقتصادی و انتظاراتی هستند.
سخنگو انجمن واردکنندگان برنج ایران، گفت: کماکان در انتظار اعلام قیمت تعیین شده برنج وارداتی از سوی دولت هستیم تا بر اساس آن تکلیف رفع تعهد ارزی مشخص شود.