مسافران و گردشگران از سراسر کشور در سفر به شهر ارومیه روز پنج شنبه (۷ فروردین ۱۴۰۴) قبل از ورود به این شهر در سواحل دریاچه ارومیه واقع در حاشیه پل میانگذر شهید کلانتری با سوار شدن به قایقهای موتوری و پدالی به تفریح پرداختند. دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان است که در دو دهه اخیر با مشکل جدی کم آبی روبهرو شده است.
مسعود پزشکیان، رییس جمهور همزمان با روزهای ابتدایی سال از دریاچه ارومیه بازدید کرد و در جریان وضعیت این دریاچه قرار گرفت.
سعید جمالی در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
هزاران عامل برای تغییر وضعیت آب در کشور دخیل است. از سیاستگذاری کلان گرفته تا فرهنگ بومی جامعه، اما تا یک تصمیم بزرگ گرفته نشود هیچ یک از مشکلات حل نمیشود. سیاستگذاری در بخش آب کشور مانند مدیریت انرژی با شکست مواجه شده است. سیاستهای استفاده شده اشتباه بوده و تا زمانی که شکست پذیرفته نشود و اصرار بر شیوههای غلط داشته باشیم نتیجه از پیش نخواهیم برد.
« دریاچه ارومیه در حال حاضر ۱۱۴۰ کیلومتر وسعت دارد که این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۱۱۰۸ کیلومتر بود که آمار مقایسهای رشد ۳۲ درصدی را در وسعت این دریاچه نشان میدهد. دریاچه ارومیه در حال حاضر یک میلیارد و ۶۳۰ میلیون متر مکعب آب دارد که این میزان در مدت مشابه سال گذشته، یک میلیارد و ۵۲۰ میلیون متر مکعب بود.»
مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان غربی گفت: وسعت دریاچه ارومیه به ۱۱۴۰ کیلومتر مربع رسید که ۹۰ کیلومتر مربع بیشتر از سال گذشته است.
رئیس مرکز پیشبینی زلزله، گفت: زمینلرزهها در استانهای مختلف ایران از جمله مناطق گسل رشته کوههای زاگرس و البرز و البته شمالغرب ایران در ناحیه دریاچه ارومیه پراکنده شدهاند.
رئیس مرکز پیشبینی زلزله در مورد زمینلرزههای محدوده دریاچه ارومیه گفت: «به نظر میرسد تخلیه آب زیرزمینی و خشک شدن دریاچه در تحریک وقوع زمینلرزههای اخیر در دریاچه ارومیه مؤثر بودهاند.»
ویدئویی از بازگشت قایقها به دریاچه ارومیه در فضای مجازی منتشر شده است را ببینید.
«تبخیر آب دریاچه هر ساله حدود ۷۰ سانتیمتر به طور متوسط است، و اگر آب جدیدی وارد دریاچه نشود، عمق آن سال به سال کاهش مییابد. دریاچه ارومیه به دلیل کمبود منابع آبی، که بیشتر به علت تخصیص آب به بخشهای دیگر و کشاورزی بوده است، در حال خشک شدن است. در حال حاضر، ۹۰ درصد از آب دریاچه از آذربایجان غربی تأمین میشود و اقدامات نادرست در این استان باعث بدتر شدن وضعیت شده است.»
دریاچه ارومیه ، یکی از بزرگترین دریاچههای نمکین جهان، همچنان با بحران کاهش سطح آب روبهرو است. سطح آب این دریاچه به پایینترین میزان خود در تاریخ رسیده و تلاشهای مختلف برای احیای آن هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است. کارشناسان محیط زیست هشدار میدهند که اگر اقدامات مؤثری برای مدیریت منابع آبی و کاهش مصرف آب در بخشهای مختلف انجام نشود، این جواهر طبیعی ایران ممکن است به طور کامل خشک شود.
اقدامات احیایی مانند انتقال آب از رودخانهها و کاهش برداشت آب از منابع زیرزمینی همچنان ادامه دارد، اما چالشهای بزرگی پیش رو قرار دارند.
مومنی با بیان اینکه، آذربایجان غربی از ظرفیتهای بالایی برخوردار است گفت: هم مرزی با سه کشور، ظرفیتهای عظیم معدنی، کشاورزی و گردشگری ازجمله این ظرفیتها است.
رئیس جمهور وضعیت دریاچه ارومیه را جدیترین چالش استاندار جدید آذربایجان غربی دانست و خواستار توجه ویژه و جدی وی در رسیدگی به این مسئله شد.
دولت ژاپن در سالهای قبل نیز چندین بار کمکهای میلیونی برای حفظ و احیای دریاچه ارومیه اهدا کرده است.
در روزهای بیتوجهی به دریاچه ارومیه و نامشخص بودن "دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه " بعد از انتصاب استاندار سابق آذربایجانغربی به عنوان استاندار جدید تهران، اکنون تصویر جدید منتشر شده توسط ناسا از نگین آبی آذربایجان حاکی از وخامت وضع دریاچه دارد.
حوضههای مرزی غرب و دریاچه ارومیه به ترتیب با متوسط بارش ۲۸.۳ و ۱۹.۸ میلیمتر و بیشینه بارش ۹۹.۸ و ۷۴.۴ میلیمتر پربارانترین حوضههای درجه دو کشور هستند.
انتشار آمارهای دریاچه ارومیه بعد از ۲۹ ماه، وضعیت این پیکره آبی شفاف شد و بر اساس جدیدآمارها، نگین آبی آذربایجانغربی تنها ۱.۱۴ میلیارد مترمکعب آب دارد.
شینا انصاری، معاون رییس جمهور گفت: طبق آمار رسمی سازمان برنامه و بودجه، ستاد تاکنون ۱۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه دریافت کرده و اعداد دیگری که بعضا در رسانه گفته میشود، درست نیست.
پارک ملی دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره بزرگ و کوچک است که در میان آنها جزایر کبودان، اشک، اسپیر و آرزو در جنوب دریاچه ارومیه زیستگاه گونههای پستاندار قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی هستند. سرشماری پاییزه پستانداران شاخص این زیستگاهها هر سال توسط اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با حضور محیط بانان، دامپزشکان، مامورین یگان حفاظت محیط زیست، کارشناسان حیات وحش و اعضا تشکلهای مردم نهاد محیط زیستی انجام میگیرد.
دریاچه ارومیه ، یکی از بزرگترین دریاچههای داخلی ایران و زیستگاهی مهم برای گونههای متنوع گیاهی و جانوری، به دلیل ساخت ۲۳ سد و سوءمدیریت منابع آبی، در حال از دست دادن حیات خود است. حقابهای که برای زنده نگهداشتن این دریاچه حیاتی است، اکنون به آبیاری محصولات غیراستراتژیک مانند سیب اختصاص مییابد و در نهایت، این محصولات به دور ریخته میشوند. آیا زمان آن نرسیده است که برای نجات دریاچه ارومیه اقدامی جدی انجام دهیم؟
عیسی کلانتری، رئیس اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه میگوید: با توجه بهاینکه آقای پزشکیان نماینده مجلس از تبریز بود و بهشدت دنبال احیای دریاچه بود، امیدوارم برنامه احیا ادامه پیدا کند. او بیشتر از همه نمایندگان دنبال احیا بود.