قوهای مهاجر

تالاب «سرخ‌رود» در منطقه «وزرامحله» استان مازندران واقع شده و هر ساله باشروع فصل سرما میزبان قو‌های مهاجر از مناطق سردسیر است. این پرندگان با پیمودن کیلومتر‌ها در پی گذراندن زمستان به این منطقه وارد می‌شوند. قو‌های مهاجر تالاب سرخرود، چند روزی است که بازگشت‌شان به زیستگاه اصلی را آغاز کرده‌اند و دسته دسته در حال بازگشت به عرض‌های شمالی جغرافیایی و محل زندگی‌شان در ماه‌های گرم سال هستند.

تالاب «سرخ‌رود» شهرستان محمودآباد در استان مازندران در فصول سرد هر سال میزبان تعداد زیادی از قو‌های مهاجر است. تعداد قو‌های مهاجر هر سال متفاوت است و در سال جاری، این تالاب میزبان حدود ۲ هزار قو است. حضور پرندگان مهاجر به خصوص قو‌های فریادکش در تالاب سرخ رود ظرفیتی مهم و اثرگذار برای استان مازندران به ویژه شهر سرخرود است.

تالاب «سرخ‌رود» مازندران در منطقه وزرامحله سرخرود قراردارد. سال ۱۳۸۷ اولین ورود قو‌ها به سرخرود صورت گرفت. این تالاب محل زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجر بسیاری بوده است، اما پرنده قو زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده است. سه گونه قو به این منطقه مهاجرت می‌کنند که جمعیت قالب آن‌ها قو فریادکش، گنگ و قو کوچک است که از نیم‌کره شمالی جهت گذراندن زمستان به این منطقه مهاجرت می‌کنند. از این رو تالاب سرخرود سالانه مورد بازدید گردشگران از اقصی نقاط کشور قرار می‌گیرد. به گفته کارشناسان جمعیت قو‌های مهاجر و فریادکش به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد و هر چه هوا سردتر باشد تعدد آن‌ها بیشتر است؛ اما طی سال‌های گذشته تعداد این قو‌ها به نسبت قبل بسیار کاهش یافته است بطوری که جمعیت متوسط ۴٠٠٠ قو که در برخی سال‌ها به ١٢٠٠٠ عدد هم می‌رسید در حال حاضر به کمتراز ١٢٠٠ قو در چند منطقه رسیده است؛ متاسفانه بجز تالاب سرخرود محل مهاجرت مابقی این قو‌ها با دام‌های هوایی (غازدام) و یا دام زمینی (کرس) توسط صیادان به محلی برای شکار آن‌ها تبدیل شده است. صیادان به عکاسان و خبرنگاران به بهانه ترس پرنده‌ها اجازه مستندسازی از دامگاه‌ها را نمی‌دهند و این روند سال‌هاست ادامه دارد. به گفته برخی فعالان محیط زیستی هر بال قو از صیادان یک الی یک و نیم میلیون تومان خریداری می‌شود و تا ٢۵ میلیون تومان در بازار‌های قاچاق پرنده به فروش میرسد؛ در واقع خریدار این قو‌ها مراکز قانونی نگهداری پرنده هستند که از این پرندگان مهاجر جهت به اسارت در آمدن در باغ‌های پرندگان بهره می‌برند.

قو‌های مهاجر هم‌زمان با سرد شدن هوا در سیبری از اواسط آبان به‌منظور زمستان گذرانی به مناطقی از استان مازندران از جمله تالاب سرخرود و ازباران فریدونکنار مهاجرت می‌کنند. این قو‌ها که اغلب از نوع فریادکش هستند تا اواخر بهمن میهمان مازندران خواهند بود.

هر سال در ماه ژوئیه، قو‌های ساکن در کنار رودخانه تیمز لندن سرشماری می‌شوند. این قو‌ها اندازه‌گیری، وزن و نشان گذاری می‌شوند. هدف از سرشماری پنج روزه کمک به حفظ گونه‌ها و ارزیابی سلامت آن‌ها است. این کار بر اساس سنتی که به قرن دوازدهم و زمانی که قو‌ها منبع غذایی مهمی بودند، بازمی‌گردد.

طی عملیاتی در رودخانه تیمز بریتانیا، قوها سرشماری شدند. این سنتی است که به قرن دوازدهم بازمی‌گردد، زمانی که قوها منبع غذایی مهمی بودند.

سرخ رود در شمال ایران از غرب به محمودآباد، از شرق به فریدون‌کنار، از شمال به دریاچه خزر و از جنوب به شهرستان آمل متصل است. تالاب سرخرود هرسال در زمستان میزبان پرندگان مهاجر از منطقه سیبری در شمال روسیه است. قو‌ها بخش عمده‌ای از این پرندگان هستند که با آغاز سرمای زمستان راهی تالاب سرخرود شده و تا گرم شدن هوا باقی می‌مانند. اما گرمای زودرس امسال در مازندران موجب شده است که قو‌ها منتظر بهار نشده و زودتر راهی سرزمین‌های شمالی و سیبری شوند.

نخستین دسته‌های قو‌های مهاجر وارد تالاب سرخرود محمودآباد و ازباران فریدونکنار شدند. تالاب‌های منطقه سرخرود و بویژه اراضی غرق آبی کشاورزی وزرامحله سرخرود امسال میزبان حدود ۵ – ۴ هزار قطعه از قو‌های مهاجری خواهد بود که از آبان تا اسفندماه در این منطقه زمستان را می‌گذرانند