نحوه پرداخت بيمه بيكاري

در روزی که معاون حقوقی رییس‌جمهور، طرح «بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار» را «وعده‌ای غیر قابل تحقق» و مغایر قانون دانست، مجلس جزئیات نحوه پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیکارانی را که پیش از این شاغل بوده‌اند، به تصویب رساند. 

به گزارش دنیای اقتصاد، بر این اساس، مجموع برخورداری از مقرری بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری، برای مجردها بین 6 تا 38 ماه و برای متاهل‌ها بین 12 تا 50 ماه تعیین شد. میزان مقرری بیمه بیکاری نیز معادل 55 درصد متوسط مزد، حقوق یا کارمزد بیمه شده قبل از بیکاری تعیین شد.

مجلس در جلسه دیروز تصویب کرد / جزئیات نحوه پرداخت مقرری بیمه بیکاری
مجلس بدون توجه به مخالفت‌های دولت مشغول تصویب مواد مختلف طرح «بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار» است. طرحی که با امضای 156 نماینده مجلس و در آستانه انتخابات مجلس نهم، به صحن علنی مجلس رفته است. با این حال معاون حقوقی رییس جمهور روز گذشته بار دیگر طرح مجلس را «وعده‌اي که محقق نخواهد شد» نامید. 

فاطمه بداغی همچنین از مغایرت این طرح با تعدادی از اصول قانون اساسی و برنامه پنجم توسعه کشور خبر داد و گفت: مجلس طرح‌هاي متعددي را که دارای بار مالی خارج از توان دولت بوده، تصويب کرده که به دليل عدم تحقق منابع مالي آن هنوز اجرا نشده است. 

اما نمایندگان دیروز، تنها به بررسی بخش‌هایی از این طرح پرداختند که مربوط به شاغلان بیکار شده، بود؛ و در آن شرایط پرداخت مقرری و میزان و مدت این مقرری را تعیین کردند که تفاوت‌های اندکی با قانون موجود داشت. 

این در حالی است که فصل سوم این طرح که هنوز به تصویب مجلس نرسیده شامل مواد جدیدی است که زمینه قانونی برای پرداخت مقرری به افرادی که هرگز شاغل نبوده، اما جویای کار هستند را فراهم مي‌کند.منابع مالی طرح نمایندگان نیز از محل درآمد هدفمندی یارانه‌ها، درآمدهای نفتی و نیز بودجه عمومی تامین خواهد شد. 

شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری
نمایندگان مجلس روز گذشته در ادامه رسیدگی به طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، موادی را تصویب کردند که مربوط به حمایت از شاغلان بیکار شده بود و بررسی مواد مربوط به حمایت از کسانی که هیچ‌گاه شاغل نبوده‌اند را به جلسات آتی موکول کردند. 

بر اساس مصوبه مجلس، بیمه‌شدگان بیکار در صورت احراز شرایط ذیل، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را دارند:الف- بیمه شده به جز مشمولان موضوع ماده 9 این قانون (کسانی که به علت قوه قهریه بیکار شدند) قبل از بیکار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.

ب- بیمه شده بیکار مکلف است ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام وضعیت بیکاری به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آمادگی خود را برای اشتغال در مهارت خود یا مشابه آن اطلاع دهند. واحد مربوطه موظف است حداکثر تا 15 روز نظر خود را در خصوص امکان اشتغال یا عدم اشتغال بیمه شده به بیکار اعلام کند. عدم اعلام نظر به منزله تایید بیکاری بیمه شده است. مراجعه بعد از 30 روز با عذر موجه و ارائه مستندات و تايید اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان، بلامانع است. 

پ- بیمه شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی که توسط واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا سایر واحدهای ذی‌ربط مورد تايید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین می‌شوند، شرکت کند و هر دو ماه یک بار گواهی مربوطه را به واحد مذکور تسلیم کند. 

بیکاران چه مدت مقرری مي‌گیرند؟
نمایندگان مجلس همچنین، مدت برخورداری از مقرری بیمه بیکاری بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری برای افراد مجرد و متاهل را مشخص کردند.
 
بر اساس مصوبه مجلس، مجموع مدت برخورداری از مقرری بیمه بیکاری بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری برای مجردها حداقل 6 ماه و حداکثر 38 ماه و برای متاهلان حداقل 12 ماه و حداکثر 50 ماه است. 

مجلس همچنین مقرر کرد بیمه شدگان بیکار با حداقل 53 سال سن و حداقل 21 سال سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری، در صورت عدم اشتغال می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی (60 سال) از مقرری بیمه بیکاری برخوردار و بازنشسته شوند. 

همچنین مصوب شد، بیمه‌شدگان بیکار و دارای معلولیت بالای 50 درصد و بیماران داراي حداقل 50 درصد از کارافتادگی با تایید کمیسیون پزشکی صندوق بیمه بیکاری و بیکاران متقاضی کار، با حداقل 46 سال سن و حداقل 16 سال سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری در صورت عدم اشتغال تا 4 سال می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری برخوردار و با 20 سال سابقه بازنشسته شوند. 

5عامل قطع مقرری بیمه بیکاری
بر اساس مصوبه مجلس، مقرری بیکاران در ۵ مورد قطع می‌شود. بر این اساس در صورت بروز موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع می‌شود: 

الف- به جز مشمولین ماده ۱۴ این قانون(کسانی که در مشاغلی با حقوق و مزایای کمتر از مقرری بیمه بیکاری مشغول هستند) بیمه شده مجددا اشتغال به کار یابد. 

ب- بنابر اعلام واحدهای موضوع بند پ ماده ۱۳ این قانون(تکلیف برای حضور در دوره‌های آموزشی) بیمه شده بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.

پ- بیمه شده از قبول شغل مربوط به مهارت او یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
 
ت- بیمه شده مشمول استفاده از حقوق بازنشستگی، ازکار افتادگی یا وظیفه باشد.ث - بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد تمام یا بخشی از ایام بلاتکلیفی به کار اعاده گردد. 

در این صورت معادل مقرری دریافتی به صندوق عودت می‌شود و ایام برخورداری موضوع ماده ۱۷ این قانون به تناسب حذف و در این صورت به تناسب سابقه کاری وی نیز محاسبه می‌شود.
 
طبق تبصره یک این ماده، در صورتی که پس از پرداخت یا در حین پرداخت مقرری بیمه بیکاری، محرز شود که بیکاری بیمه شده ناشی از میل و اراده او بوده یا بیمه شده اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته است، صندوق تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی ذی‌ربط حسب مورد نسبت به استرداد مقرری پرداختی در مدت زمان غیرمجاز اقدام می‌کند و مقرری بگیر ملزم به بازپرداخت است.همچنین مصوب شد که دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع برخورداری از مقرری بیمه بیکاری نیست. 

خدمات درمانی برای بیکاران و افراد تحت تکفل آنها
مجلس همچنين مقرر کرد که بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل وی در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری حسب مورد می‌توانند از خدمات درمانی تامین اجتماعی و بیمه خدمات درمانی مربوط استفاده کنند.
مقرری روزانه تعیین شد
نمایندگان مجلس در ماده ۱۸ میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار را معادل ۵۵ درصد متوسط مزد، حقوق، کارمزد یا حقوق اظهارشده مبناي پرداخت حق بیمه مقرر کردند.

به موجب این ماده به مقرری افراد متاهل یا متکفل مشروط بر اینکه در هر حال مجموع دریافتی وی از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰ درصد متوسط مزد یا حقوق او بیشتر نباشد، معادل ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده می‌شود.

همچنین مصوب شد: چنانچه حقوق ۳ ماه آخر بیمه شده نسبت به یک سال حقوق قبل از بیکاری افزایش غیرمعمول داشته باشد، مبناي محاسبه، متوسط دستمزد حقوق و مزایای یک سال آخر است. 

مقرری‌بگیران باید حق بیمه بازنشستگی بدهند
نمایندگان مجلس مصوب کردند، هر بیمه شده تا یک سال از آغاز دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول سابقه پرداخت حق بیمه از نظر بازنشستگی است‌ اما به لحاظ از کارافتادگی و فوت در تمام مقرری بیمه بیکاری، تحت پوشش است. 

براساس مصوبه مجلس، مقرری‌بگیرانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور مشغول کار بوده و پس از دریافت مقرری مجددا در همان مشاغل مشغول کار می‌شوند، مدت دریافت مقرری، شرط توالی اشتغال آنان در مشاغل سخت و زیان‌آور را مخدوش نمی‌کند. 

نمایندگان همچنین مصوب کردند بیمه شده در صورت عدم اشتغال بعد از انقضای مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری در صورت داشتن شرایط، بر اساس مقررات فصل سوم این قانون(مربوط به بیکاران متقاضی کار)، تحت پوشش حمایت‌های فصل مذکور قرار می‌گیرد.

مجلس همچنین مقرر کرد، در صورت اشتغال بیمه شده در مشاغلی با حقوق و مزایای کمتر از مقرری بیمه بیکاری، مابه‌التفاوت آن توسط صندوق بیمه بیکاری و بیکاران متقاضی کار پرداخت می‌شود. 

مدت اشتغال مقرری‌بگیر مشمول این ماده جزء سابقه خدمت یا اشتغال وی محسوب می‌شود و مشمول مقررات قانون کار است اما این مدت از زمان استحقاق بیمه بیکاری او کم می‌شود.

دولت: غيرقابل تحقق است
معاون حقوقي رييس جمهور از مغايرت طرح بيمه بيکاري مجلس با اصولي از قانون اساسي و قانون برنامه پنجم توسعه خبر داد و گفت: اين طرح به لحاظ اينکه بار مالي زيادي را متحمل دولت مي‌کند، غير قانوني است.
 
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، فاطمه بداغي تصريح کرد: دولت به چند دليل با طرح بيمه بيکاري مجلس مخالف است، يکي مغايرت طرح مجلس با قانون اساسي و تحميل بار مالي زياد و ديگر مغايرت با قانون برنامه پنجم توسعه و ديگر اينکه دولت خود لايحه‌اي را با اين عنوان به مجلس ارسال کرده که متفاوت از طرح مجلس است، لذا لايحه با طرح قابل جمع نيست.
 
وي خاطرنشان کرد: مواد 1، 4، 5، 11 طرح مذکور داراي بار مالي است و اين مغاير با اصول 75 و 29 قانون اساسي مي‌باشد، چون اصل 29 درباره بيمه بيکاري و ساير بيمه‌ها صراحت دارد که «با تامين مالي» انجام شود و بر اساس اصل 75 وقتي منابع مالي تامين نشده باشد، قابل طرح در مجلس نيست.
 
وی در خصوص مغايرت طرح مجلس با موادي از قانون برنامه پنجم توسعه اظهار کرد: ماده 32 طرح مجلس، منابع مالي طرح را از بودجه عمومي دولت و از محل ماده 7 قانون هدفمندي يارانه‌ها تامين کرده و اين درحالي است که در جزء 1 بند الف ماده 26 قانون برنامه، تاکيد بر کاهش وابستگي صندوق‌هاي تامين اجتماعي به کمک از محل بودجه عمومي دولت شده است و از طرف ديگر اينکه نمي‌توان سهم يارانه‌هاي مردم را از ماده مذکور کاست. 

بداغي ادامه داد: در ماده 29 قانون برنامه پنجم توسعه نيز تاکيد شده است که دستگاه‌ها و صندوق‌هاي مربوط، مجاز به اجراي احکام مقامات اجرايي و مراجع قوه مجريه که بار مالي آن تامين نشده است، نمي‌باشند.
 
وي تاکيد کرد: تحميل کسري بودجه به دولت، دستگاه‌هاي اجرايي و صندوق‌ها غير قابل پذيرش است. 

معاون حقوقي رييس جمهور افزود: مجلس طرح‌هاي متعددي را بر خلاف اصل 75 قانون اساسي تصويب کرده که به دليل عدم تحقق منابع مالي آن هنوز اجرا نشده لذا لازم است، قانون به نحوي انشاء شود که ظرف 15 روز پس از انتشار، قابل اجرا باشد و اگر چنين نباشد در حقيقت وعده‌اي است که تحقق نخواهد يافت.