فرارو- طرابلس دیگر پایتخت یک حکومت پلیسی نیست اما نمود این روزهای پایتخت لیبی، در گذر تنها چند هفته از سرنگونی دیکتاتوری می تواند هم نشاط آور و هم پریشان کننده باشد.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از نیویورک تایمز، فروشندگان حشیش با آزادی در مرکز طرابلس، میدان شهدا که پیش از سرنگونی معمر قذافی با نام میدان سبز شناخته می شد، می ایستند و با جار زدن برای جنس خود مشتری می یابند. راننده ها در حالی بدون توجه، چراغ قرمز را رد می کنند که تظاهرات کنندگان سیاسی از ترافیک موجود دندان قروچه می کنند. اعضای نامنظم مخالفان که در بسیاری از محله ها جایگزین پلیس منفور طرابلس شده اند، هنوز با تفنگ هایی که گاهی به صورت تصادفی و یا هوایی شلیک می شوند، در برقراری نظم ضعیف هستند.
طرابلس، شهر پرجنب و جوش دو میلیون نفری با بندری شلوغ است که با دیوارهای سنگی باقی مانده از دوره عثمانی و دیگر فاتحان آراسته شده است. گرچه این شهر در گذر قرن ها تغییرات غیرمنتظره ای را تجربه کرده اما آنچه این روزها در این شهر در جریان است، تنها چند هفته پیش، زمانیکه سرهنگ قذافی حتی بر ریزترین جزئیات زندگی روزمره مردم نظارت داشت، به هیچ وجه قابل تصور نبود.
رنگی بودن پنجره خودروها ممنوع بود؛ حال رانندگان در نقاط مختلف این شهر پلاستیک هایی به رنگ سبز تیره را بر پنجره خودروهایشان چسبانده اند تا علاوه بر محافظت در مقابل نور خورشید، بر آزادی جدید خود تاکید کنند. دست فروشان میوه و سبزیجات از فروش اجناس خود در اکثر خیابان ها منع شده بودند؛ حال جمعیت کثیری از آنها زیر پل هوایی بزرگراه ها به فروش موز و پرتغال مشغول هستند و ازدحام شان در کنار خانواده بر ترافیک شهری افزوده است.
استفاده از زبان انگلیسی در علائم و تابلوهای عمومی در سطح گسترده ای از سوی سرهنگ قذافی ممنموع شده بود. حال، علائم انگلیسی در حالی در هر گوشه ای از شهر به چشم می خورند که تعداد اندکی از لیبیایی ها مفهوم آنها را متوجه می شوند. این تابلوهای انگلیسی مانند آمادگی این کشور برای ارتباط با دیگر کشورها، نوع دیگری از بیان آزادی است.
اکثر نقاشی های دیواری انقلابی که در گوشه و کنار شهر به چشم می خورد، به زبان انگلیسی است. «لیبی آزاد» به زبان انگلیسی یکی از شایع ترین شعارهای دیواری طرابلس است. برخی از دیوار نوشته ها حتی با مظمون «متشکریم ناتو» به مداخله نظامی غرب در سرنگون کردن دولت قبلی اشاره دارند. و البته در این میان دلقک های قذافی یا کله وی که بر بدنه چهارپایان مختلف وصل است به چشم می خورند.
اکثر ساکنان طرابلس می گویند هرگز تا این حد احساس شادی نکرده اند اما هنوز هم آشفتگی و بیم و هراس وجود دارد. سارا ابولهر، دانشجوی حقوق دانشگاه طرابلس می گوید: «مردم درک درستی از آزادی ندارند، آنها گمان می کنند آزادی انجام هرآنچه دلشان می خواهد است اما آزادی باید به معنای احترام به نیازهای دیگران باشد. آزادی به معنای عبور از خطوط نیست.» ابولهر ابراز تاسف می کند که بسیاری از دختران دانشجوی هم دوره وی ناگهان حجاب های خود را به کناری نهاده اند.
عثمان عبدالخلیج، پرستار ارشد اورژانس بیمارستان مرکزی طرابلس می گوید: «حال لیبی یک کشور جدید است. مردم خرسند هستند چراکه دیگر می توانند آزادانه صحبت کنند.» با این حال عبدالخلیج هم به بخش تاسف آور این آزادی جدید اشاره دارد. وی می گوید که رانندگان طرابلس همواره به سرعت بالا و تغییر ناگهانی لاین شهرت داشته اند اما رانندگی پرخطر این روزها افزایش بسیاری یافته است.
دستکم 15 قربانی تصادفات جاده ای با سر و دست شکسته و مجروح به طور روزانه گزارش می شود که این رقم سه برابر بیشتر از حد نرمال است. عبدالخلیج در ادامه می افزاید: «هر روز تعدادی از مردم با زخم گلوله به اورژانس می آیند.» دولت موقت جدید قصد دارد ارتش ملی جدیدی راه اندازی کند و نیروهای پلیس محلی و ملی خود را سازمان دهی کند. ماموران پلیس طرابلس با مسئله ترافیک و جرائم شایع روبرو هستند اما بسیاری از این ماموران به راحتی شغل خود را رها کرده اند و ماموران ارشد سابق نیز اخراج شده اند.
رشوه خواری زمانی راه اصلی به دست آوردن پول برای ماموران راهنمایی و رانندگی بود اما این عادت های قدیمی حداقل در شرایط فعلی در حال تغییر هستند. در حال حاضر برخی در طرابلس بر این عقیده اند که نخست باید تفنگ ها را از مخالفان گرفت و به کناری نهاد و پس از آن می توان به کار پرداخت.
مبروک علی، گروهبانی که 20 سال پیش به دلیل عدم حضور به موقع در محل کار از نیروی پلیس لیبی اخراج شده بود پس از آزادی طرابلس به این نیروها پیوسته است. وی معتقد است که حال مامور پلیس بودن قابل احترام است و به تعهدات دولت موقت در مورد افزایش حقوق اشاره می کند. وی می گوید: «حال مردم در برخورد با ما لبخند می زنند.»
خوشبختانه کمبود نیروی پلیس فعال باعث شکل گیری موجی از جرایم نشده است. برخی افراد از افزایش سرقت خودرو شکایت دارند اما ساکنان طرابلس می گویند دیگر در خیابان ها احساس خطر نمی کنند و تجار می گویند ترسی از سرقت و دزدی ندارند.
صادق کاهل، صاحب یک جواهرفروشی در این شهر قدیمی که ویترین مغازه اش بدون هیچ وسلیه امنیتی مملو از دستبندها و گردنبندهای طلا و نقره است می گوید: «ما دارای پیشینه مذهبی هستیم، مردمی که برای کشورشان جنگیده اند به مغازه ها و فروشگاه ها دستبرد نمی زنند. درست است که مشکلاتی داریم اما حال که از شر دیکتاتوری احمق خلاص شده ایم، هر چیزی ممکن است.»
اما نوع دیگری از تجارت در محله های فقیرنشین این شهر بیداد می کند. مردم در مقابل منازل شان به راحتی و آشکارا به فروش حشیش و مشروبات الکلی دست ساز می پردازند. فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی غیرقانونی است و در طول حکومت چند دهه ای قذافی فروشندگان مخفیانه فعالیت می کردند. حال خریداران آشکارا در این محله ها می رانند و فروشندگان به ندرت تلاشی برای مخفی کردن کارشان دارند. یکی از این فروشندگان می گوید: «لیبی صد درصد متفاوت است، همه چیز خوب است و ما آزادیم.»
