تقسیم منابع ارس در روز بازداشت مدیرعامل منطقه آزاد در روزی که خبر رسید مدیرعامل منطقه آزاد ارس بازداشت شده است، خبری دیگر از توافق ایران و آذربایجان برای تقسیم منابع آبی ارس حکایت می کرد، خبری که برای دریاچه ارومیه نیز حیاتی و حائز اهمیت است.
بی تردید دستور بازداشت علیرضا مقیمی مدیرعامل منطقه آزاد ارس ارتباطی با قرارداد اخیر میان ایران و آذربایجان نداشته و رودخانه بزرگ ارس از جمله رودهای مشترک و پرمنافعی است که هم ایران و هم آذربایجان از آن نفع می برند و بطور طبیعی می بایست در مورد نحوه استفاده از منابع آن توافقاتی صورت بگیرد؛ کما اینکه تاکنون نیز چنین بوده است.
رئیس دادگستری آذربایجان شرقی گفته است علیرضا مقیمی توسط مجتمع قضایی کارمندان دولت بازداشت شده و اتهام وی مالی بوده است. دیگر بر همگان روشن شده که مقیمی نیز از جمله بازداشتی های نزدیک به اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر محمود احمدی نژاد و حمید بقایی معاون اجرایی ریاست جمهوری بوده و آخرین مورد بازداشتی نیز در کشاکش میان دولت و نهادهای فوقانی و موازی نظام نخواهد بود.
در چند روز گذشته محمد شریف ملک زاده دبیر سابق شورای عالی ایرانیان خارج از کشور و علی اصغر پرهیزکار مدیرعامل منطقه آزاد اروند دستگیر شدند که آنها نیز از نزدیکان اسفندیار رحیم مشایی بودند. ظاهرا اتهامات جملگی این افراد مالی و سوءاستفاده از جایگاه خود در انعقاد قراردادهای جنجالی و مناسبات پشت پرده مالی و نظیر اینها بوده است.
البته حمید بقایی یک بار در واکنش به منتقدان درباره مدیران مناطق آزاد گفته بود که قراردادهایی که با هدف سرمایه گذاری و احداث هتل و حضور سرمایه گذاران خارجی و... در این نواحی منعقد می شود، روال مرسوم و همیشگی خود را طی کرده است.
به هر حال بازداشت و برخورد با نزدیکان و منتسبان به اسفندیار رحیم مشایی پس از آن صورت گرفت که استعفا و بازگشت جنجالی وزیر اطلاعات به دولت بحث برانگیز شد و سپس از نیات شوم حلقه ای موسوم به انحرافی در بدنه دولت برای انتخابات مجلس خبر داده شد و روی همین اصل، جریانی یکپارچه از اصولگرایان و حتی حامیان سفت و سخت سابق احمدی نژاد، رودرروی او و مشایی قرار گرفتند و وی را در تنگنای انتخاب قرار دادند؛ انتخاب اسفندیار رحیم مشایی یا حضور بی دردسر در مسند ریاست جمهوری.
در چنین شرایطی اوضاع دولت احمدی نژاد اصلا مطلوب نیست و دایره قدرت وی و اطرافیانش روز به روز تنگ تر و محدودتر می شود. حالا دست او در مجراهای سودآور و اقتصادی بسته تر از گذشته شده است. بعد از بازداشت مدیرعامل منطقه آزاد اروند نوبت به مدیر و مجری دولت در منطقه آزاد اقتصادی ارس رسیده است.
ظاهرا دولت باید فکری عاجل به حال منابع درآمدزایی خود بکند و تلاش کند راه های تازه ای در این باب بگشاید. البته پیشتر نیز تصدی این مناطق در اختیار دولت احمدی نژاد و منتسبین رحیم مشایی بود ولی تحدید و حمله به دولت امری نوپدید و نوزاد است و بنابراین می گویند کشمکش های موجود صرفا نمی تواند دلایل مالی داشته باشد.
در این شرایط خبر رسیده است که با امضای پروتکلی بین آذربایجان و ایران، نحوه استفاده از آب و انرژی رودخانه ارس مشخص شده و قرار است میان دو کشور تقسیم منابع صورت بگیرد. این پروتکل در چهلمین نشست سالانه کمیته همکاری آذربایجان و ایران در زمینه استفاده مشترک از انرژی سدهای آبی ارس و میل موغان در باکو امضا شده است.
خبرگزاری ترند به نقل از جبار وطن فدا مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیروی ایران که به باکو سفر کرده بود، نوشت: «این نشست به مدت چهار روز در فضایی بسیار صمیمانه در باکو برگزار شد. مذاکرات طرفین با استفاده از تجارب 40 ساله دو کشور برگزار شد و در پایان آن، درباره نحوه استفاده از آب و انرژی رودخانه ارس بین دو کشور پروتکل امضا شد. بر اساس این پروتکل مقرر شد دو کشور از انرژی برقی و منابع آبی سدهای ارس و میل موغان به طور مشترک استفاده کنند.»
امسال چهلمین سالگرد استفاده مشترک آذربایجان و ایران از انرژی برقی سدهای آبی ارس و میل موغان است. نشست کمیته همکاری دو کشور نیز در این زمینه همه ساله در ایران و آذربایجان برگزار می شود. نشست قبلی این کمیته در ایران برگزار شده بود و امسال در باکو. در نشست امسال نمایندگان استانداری های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل از ایران و مسئولان سدهای آبی ارس و میل موغان شرکت کردند و پس از بحث و تبادل نظر توافق کردند که انرژی برقی و منابع آبی ارس بین دو کشور به دو قسمت مساوی تقسیم شده و از آن استفاده شود.
به گفته مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیروی ایران، در این نشست حجم ذخیره سازی آب در سدهای مشترک و نحوه استفاده از آن برای امور کشاورزی دو کشور مشخص شده است. بر اساس موافقت دو کشور، در صورت بروز خشکسالی هر دو کشور امکان استفاده از ذخایر آبی را خواهند داشت. در صورت طغیان رودخانه نیز برای جلوگیری از وارد شدن هر گونه خسارت به دو کشور تنظیم آب رودخانه در نظر گرفته خواهد شد.
باید دید این مسئله چه تاثیری بر حیات دریاچه ارومیه خواهد گذاشت. پیشتر یکی از نمایندگان استان آذربایجان غربی در مجلس اعلام کرده بود قرار است با تخصیص اعتباری ۲۵۰ میلیارد ریالی برای انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه، جلوی خشک شدن این دریاچه را بگیرند. گفته بودند بهترین راه حل برای رفع مشکل دریاچه ارومیه، انتقال آب از دریای خزر به این دریاچه است و تاخیر در این موضوع در سال های آینده به بحران آبی در منطقه منجر می شود.
