اقتصاد ترکیه چگونه کار می‌کند؟

ترکیه نیروی کار ماهر و تقاضا و مصرف داخلی خوبی دارد که اقتصاد این کشور را از نظر تولید ناخالص داخلی و قدرت اقتصادی در زمره یکی از نوظهورترین اقتصادها قرار می‌دهد. در ادامه این گزارش اقتصاد ترکیه را بیشتر خواهیم شناخت.

مروری بر اقتصاد ترکیه

به گزارش تجارت نیوز، اقتصاد ترکیه یک اقتصاد مختلط پویا و متنوع است که با یک صنعت قوی و بخش خدمات به سرعت در حال گسترش برجسته است. طی دهه گذشته، این کشور رشد تولید ناخالص داخلی قابل توجهی را تجربه کرده است که به طور متوسط ​​بین سال‌های 2002 و 2022 به 5.4 درصد رسیده است. پایگاه تولیدی قوی این رشد را صنایع کلیدی از جمله نساجی، وسایل نقلیه موتوری و الکترونیک هدایت می‌کنند. بخش صنعت همچنان سنگ بنای اقتصاد ترکیه است و سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی این کشور دارد.

ترکیه علاوه بر موارد ذکرشده، تولیدکننده عمده محصولات کشاورزی مانند گندم، پنبه و تنباکو است. بخش کشاورزی در حالی که کوچک‌تر از صنعت و خدمات است، نقشی حیاتی در اقتصاد کشور دارد. علاوه بر این، بخش گردشگری ترکیه با جذب بیش از 40 میلیون گردشگر در سال 2022 رشد قابل توجهی داشته است. این هجوم بازدیدکنندگان بخش خدمات را تقویت کرده و به گسترش کلی اقتصادی کمک کرده است.

درک تولید ناخالص داخلی ترکیه

ترکیه از نظر استراتژیک در تقاطع اروپا، آسیای مرکزی و خاورمیانه قرار دارد. این کشور دارای بازار داخلی قابل توجه، ساختار جمعیتی سودساز و نیروی کار ماهر است. اگرچه بخش‌های صنعتی، تولیدی و خدماتی اقتصاد آن کاملاً متنوع است، کشاورزی همچنان بیش از 25 درصد نیروی کار آن را به کار می‌گیرد.

بخش‌های صنعتی و حمل‌ونقل کشور به شدت به سوخت‌های فسیلی متکی هستند که چالش‌ها و فرصت‌هایی برای رشد اقتصادی ایجاد می‌کند. مسائلی مانند عدم شفافیت، اتکا به انرژی وارداتی، تورم بالا و بدهی خارجی (با وجود ثبات سیاسی و دسترسی به سرمایه‌گذاران جهانی) پتانسیل ترکیه را برای رشد اقتصادی محدود کرده است.

حدود 27 درصد از نیروی کار در بخش ثانویه شاغل هستند که 31.3 درصد از تولید ناخالص داخلی ترکیه را تشکیل می‌دهد. با تولید تقریباً 22 درصد تولید ناخالص داخلی، فعالیت صنعتی اصلی کشور است. صنعت ترکیه توسط صنایع خودروسازی و نساجی هدایت می‌شود و اقلام غذایی، محصولات فلزی اساسی و نهایی‌شده، محصولات پلاستیکی، مواد شیمیایی و تجهیزات الکتریکی بخش‌های مهم دیگری هستند.

ترکیه پنجمین صادرکننده بزرگ منسوجات در جهان است. بخش آهن و فولاد ترکیه با توجه به ظرفیت تولید رو به رشد، پتانسیل صادرات و نهاده‌هایی که به سایر صنایع عرضه می‌کند، نقش اساسی در عملکرد کلی بخش تولید ایفا می‌کند. طبق گزارش گروه کردیت آگریکول (Credit Agricole)، صادرات تولیدی این کشور که 73.1 درصد از کل صادرات را در سال 2022 تشکیل می‌داد، به بالاترین رقم تاریخی 185.9 میلیارد دلار رسید.

تولید ناخالص داخلی ترکیه و ارقام مهم دیگر

تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال 2023 در مقایسه با 5.5 درصد در سال 2022، 4.5 درصد افزایش یافت. صندوق بین‌المللی پول رشد تولید ناخالص داخلی ترکیه را 3.1 درصد در سال 2024 پیش‌بینی کرده است.

موسسه آماری ترکیه (TUIK) که دولت ترکیه آن را اداره می‌کند، میانگین تورم را 65 درصد گزارش کرده است. بر اساس گزارش وزارت امور خارجه ایالات متحده، سیاست‌های پولی غیرمتعارف سال 2021 تا اواسط سال 2023 باعث عرضه مازاد پولی، تقاضای بالا و محدودیت‌های عرضه شد.

بانک مرکزی جمهوری ترکیه (CBRT) نرخ بهره سیاستی بسیار منفی را در ژوئن 2023 افزایش داد. در سپتامبر 2023، دولت ترکیه یک برنامه میان‌مدت (MTP) برای سال‌های 2024-2026 برای مهار تورم و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) منتشر کرد. ترکیه اکنون به دلیل کاهش ارزش پول، تورم، کسری قابل توجه حساب جاری و خسارات پیش‌بینی‌شده 150 میلیارد دلاری یا بیشتر ناشی از زمین‌لرزه‌های 2023 در معرض شوک‌های اقتصادی خارجی است.

بازار داخلی وسیع ترکیه، جمعیت‌شناسی سودمند، نیروی کار شایسته، توافقنامه اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا و موقعیت استراتژیک، همگی به فضای کسب‌وکار مطلوب این کشور کمک می‌کنند. سیاست سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ترکیه محدودیت‌های کمی را برای خرید شرکت‌های بین‌المللی اعمال می‌کند و با سرمایه‌گذاران خارجی مانند سرمایه‌گذاران داخلی رفتار می‌کند. البته جریان ورودی سرمایه مستقیم خارجی به ترکیه از 6.5 میلیارد دلار در سال 2022 به 5.6 میلیارد دلار در سال 2023 کاهش یافت.

رشد تاریخی تولید ناخالص داخلی ترکیه

بر اساس گزارش Trading Economics، تولید ناخالص داخلی ترکیه بین سال‌های 1960 تا 2023 به طور متوسط ​​309.96 میلیارد دلار بوده که به پایین‌ترین حد خود یعنی 7.57 میلیارد دلار در سال 1960 و بالاترین رقم تاریخ 1108.02 میلیارد دلار در سال 2023 رسیده است.

به نقل از برخی منابع دیگر، اقتصاد ترکیه با تولید ناخالص داخلی 1.024 تریلیون دلار در سال 2023، هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان است. این کشور یکی از اعضای G20 و OECD است و در حال تبدیل شدن به یک کمک رسمی مهم‌تر برای توسعه (ODA) است. بین سال‌های 2006 تا 2017، نرخ‌های رشد بالای ترکیه و اصلاحات بلندپروازانه به این کشور کمک کرد تا به سطح درآمد متوسط ​​رو به بالا برسد و فقر را از بین ببرد.

بین سال‌های 2002 تا 2022، رشد تولید ناخالص داخلی واقعی به طور متوسط ​​5.4 درصد بود که منجر به افزایش بیش از دو برابری درآمد سرانه واقعی و کاهش سریع فقر با رشد همزمان شد.

 طبق گزارش بانک جهانی، در سال 2021، نرخ فقر از حدود 20 درصد (در سال 2007)، تقریباً نصف شد و به 7.6 درصد رسید.

غلبه بر موانع

ترکیه برای حفظ و پیشبرد توسعه خود باید بر موانع عمده در پایداری، فقر و شمول و انعطاف‌پذیری اقتصادی غلبه کند. احیای توسعه اقتصادی در دوره پسا کرونا (COVID) که با محیط سخت اقتصادی کلان و کاهش بهره‌وری (که از ابتدای دهه برجسته بود)، مهم است.

با وجود رونق اقتصادی مداوم، افزایش نابرابری، کاهش نرخ فقر را از سال 2016 کاهش داده است.