غار هرانیس؛ عمیق‌ترین غار آب شیرین روی زمین، رقیب برج خلیفه!

غار هرانیس (Hranice) در چک، عمیق‌ترین غار آب شیرین شناخته‌شده در جهان است. به عقیده‌ی زمین‌شناسان این غار ممکن است بیش از ۱ کیلومتر زیر سطح زمین گسترش یافته باشد، یعنی چیزی بیش از دو برابر عمیق‌ترین غار آب شیرین جهان!

به گزارش فرادید، غار هرانیس این باور علمی قدیمی را به چالش می‌کشد که غارهای عمیق از پایین به بالا باز می‌شوند و آب‌های زیرزمینی گرم و اسیدی بالا می‌روند و سنگ بستر را حل می‌کنند. طبق مطالعه‌ی سال ۲۰۲۰ در مجله «تحقیقات ژئوفیزیکی: سطح زمین»، هرانیس اینگونه شکل نگرفته، بلکه شواهد نشان می‌دهد آب، غار را از بالا به پایین تراشیده است. 

دانشمندان نخستین بار سال ۲۰۱۶ پس از غواصی‌های متعدد در داخل غار، پرتگاه هرانیس را توصیف کردند. بر اساس مطالعه‌ی سال ۲۰۲۰، محققان یک وسیله نقلیه از راه دور (ROV) را برای کاوش به گوشه‌های غیرقابل‌دسترس برای غواصان فرستادند و حداکثر عمق ۴۷۳.۵ متر را اندازه گرفتند. 

این اندازه، غار هرانیس را صاحب لقب عمیق‌ترین غار آب شیرین جهان کرد که پوتسو دل مرّو ایتالیا با ۳۹۲ متر عمق را شکست داد. با این حال، عمق ثبت‌شده به واسطه طول کابل ارتباط فیبر نوری متصل به ROV محدود بود. 

در مطالعه‌ی سال ۲۰۲۰ از روش‌های تصویربرداری گرانشی و لرزه‌ای برای بررسی وسعت واقعی پرتگاه هرانیس استفاده شد. نتایج نشان داد عمق غار بیش از دو برابر عمق قبلی بوده و به قدری عمیق است که می‌تواند رقیب بلندترین ساختمان جهان یعنی برج خلیفه باشد که ۸۲۸ متر ارتفاع دارد. 

مقطع عرضی غار هرانیس

دهانه‌ی غار هرانیس یک حفره‌ی شیب دار با یک دریاچه کوچک در پایین آن است. بخش زیر آب غار، استوانه‌ای نامنظم و عمودی است که قطر آن بین ۱۰ تا ۳۰ متر است. دماهای آب در غار بسته به زمان سال بین ۱۴.۵ تا ۱۸.۸ درجه سانتیگراد متغیر است. 

مقطع عرضی زمین‌شناسی پرتگاه هرانیس

افزون بر این، نقشه‌برداری‌های گسترده نشان داده که کف غار به یک فروچاله‌ی فسیلی نزدیک به نام حوضه‌ی پیش‌بوم کارپات متصل است. این گودال که حدود ۲ کیلومتر از ورودی غار فاصله دارد، تقریباً ۱۹ میلیون سال پیش باز شده و متعاقباً با رسوب پر شده، به این معنا که امروزه در سطح، قابل‌رؤیت نیست. 

غار هرانیس پس از گودال، بین ۱۶ تا ۱۴ میلیون سال پیش، شکل گرفته، وقتی آب سطح شروع به نفوذ از طریق سنگ‌های محلول مانند سنگ آهک کرد و به این ترتیب رفته‌رفته یک حفره ایجاد شد که با گذشت زمان عمیق‌تر شد و در نهایت کانالی را شکل داد که از طیق آن، آب از سطح به پایین گودال جریان یافت. اما وقتی رسوبات در نهایت دهانه داخل گودال را مسدود کردند، آب در داخل کانال شروع به تجمع کرد و راه پر شدن غار از آب هموار شد.

مترجم: زهرا ذوالقدر