چگونه درگیری اسرائیل و لبنان می‌تواند جنگ مدرن را بازتعریف کند؟

فرارو- عمر آشور؛ رئیس برنامه مطالعات امنیتی حیاتی در اندیشکده انستیتو دوحه و رئیس واحد مطالعات استراتژیک مرکز تحقیقات و مطالعات سیاستگذاری عرب است. از اشور کتاب هایی، چون "داعش چگونه می‌جنگد: تاکتیک‌های نظامی در عراق، سوریه، لیبی و مصر" (۲۰۲۱ میلادی) و "رادیکال زدایی از جهادگرایان: تغییر جنبش‌های اسلام گرای مسلح" (۲۰۰۹ میلادی) چاپ شده اند. او هم چنین مدرس ارشد مطالعات امنیتی در موسسه مطالعات عرب و اسلامی در دانشگاه اکستر بوده است.

 آشور با اندیشکده چتم هاوس نیز همکاری داشته است. او علاوه بر کار آکادمیک در ورزش نیز فعال بوده است. آشور عضو تیم ملی تکواندو مصر بوده است و یک مدال برنز در مسابقات قهرمانی تکواندو نوجوانان جهان و یک مدال نقره در مسابقات قهرمانی تکواندو آفریقا برنده شده و دو بار قهرمان ملی کیک بوکسینگ چین (سانشو) بود. او در سال ۲۰۰۸ میلادی به تیم ملی کاراته کانادا پیوست و مدال طلا کسب کرد.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، با موج اخیر ترور‌های انجام شده توسط اسرائیل در تهران، بیروت و خان یونس احتمال وقوع جنگ سوم بین اسرائیل و حزب الله لبنان به طرز چشمگیری افزایش یافته است. انتظار می‌رود به طور گسترده پهپاد‌هایی از انواع مختلف را برای جنگ احتمالی مستقر و آماده سازند. من پیش‌تر مقاله‌ای در مورد توانایی‌های نظامی حزب الله لبنان نوشته ام. من پیش از این به سناریوی صلح از طریق ایجاد وحشت امیدوار بودم ایده‌ای که در آن بازدارندگی متعارف غالب شده و از وقوع جنگی تمام عیار جلوگیری کرده یا آن را به تعویق می‌اندازد. در آن زمان موضع اسرائیل در امتداد مرز لبنان عمدتا دفاعی بود. با این وجود، همان گونه که پیش بینی می‌شد این موضع به سرعت به یک موضع تهاجمی تبدیل شد.

جاسوسی از جاسوسان

برای تضعیف موثر اهداف عملیاتی اسرائیل، حزب الله احتمالا جنگ پهپادی را تشدید کرده و از چندین نوع پهپاد از جمله پهپاد بال ثابت*، مولتی روتور*، پهپاد پرسه زن و پهپاد دید اول شخص استفاده می‌کند.

چگونه حزب الله می‌تواند از پهپاد‌ها در طول جنگ سوم احتمالی استفاده کند؟ حزب الله لبنان در جولای ۲۰۰۶ میلادی با استفاده از ترکیبی از تکنیک‌های جنگ الکترونیک، اطلاعات سیگنال و رهگیری‌های زمینی موفق به رهگیری و رمزگشایی فید‌های ویدئویی و ارتباطات پهپاد‌های اسرائیلی شد. چنین نفوذی به حزب الله لبنان این امکان را بخشید تا اطلاعات لحظه‌ای در مورد برنامه‌های عملیاتی ارتش اسرائیل و تحرکات یگان‌ها در جنوب لبنان را به دست اورد.

حزب الله لبنان فید‌ها را مختل نکرد و در عوض واحد‌های آن از اصطلاحا "جاسوسان پرنده" یا همان پهپاد‌های جاسوسی ارتش اسرائیل جاسوسی کردند. یگان‌های رزمی حزب الله با شناسایی مکان‌های هدف کمین‌هایی را برای واحد‌های تهاجمی ارتش اسرائیل آماده کردند.

جنگجویان حزب الله لبنان برخی از مکان‌های مورد هدف را مین گذاری کرده و برای نیرو‌های اسرائیلی تله انفجاری ساختند و تیم‌های از بین برنده تانک آن گروه با موشک‌های هدایت شونده ضد تانک و راکت‌های هدایت نشده آماده بودند. تمام این آماده سازی‌ها براساس فید‌های پهپاد‌ها صورت گرفت. علاوه بر این، حزب الله نیرو‌های خود را برای مقاومت بهتر در برابر حملات اسرائیل تغییر مکان داد و با اطلاع از مکان‌ها و تحرکات یگان‌های ارتش اسرائیل شلیک‌های غیرمستقیم آن‌ها مانند توپخانه راکتی و خمپاره‌ای را از پیش تنظیم کرد. در مجموع حزب الله لبنان در سال ۲۰۰۶ میلادی عملیاتی ضد پهپادی را انجام داد که می‌توان از آن به عنوان یک دستورالعمل آموزشی در این زمینه یاد کرد و باعث تلفات خونین ارتش اسرائیل در کمین‌های مرگبار شد.

نیروی کُشنده حزب الله لبنان در عرصه زمینی

حزب الله لبنان آن نیروی سال ۲۰۰۶ میلادی نیست. توانمندی‌های فعلی آن گروه در مقایسه با اکثر قریب به اتفاق نیرو‌های غیر دولتی و چندین نیروی زمینی کشور‌های کوچک از برتری برخوردار است. نیروی زمینی کماکان توانایی برتر نظامی حزب الله لبنان است. آن نیرو شامل پیاده نظام، نیرو‌های ویژه، زرهی، توپخانه و پدافند هوایی زمینی است. قابلیت تحمیل تلفات زمینی حزب الله لبنان توسط تیم‌های پیاده نظام ضد زره آن گروه در سال ۲۰۰۶ میلادی به نمایش گذاشته شد. آن تیم‌ها بیش‌ترین درصد تلفات نظامی را بر اسرائیل در خاک لبنان تحمیل کردند که براساس برآورد من بیش از ۲۸ درصد بوده است.

هم چنین، حزب الله لبنان حوزه‌های الکترونیکی، سایبری و اطلاعاتی و به میزانی کم‌تر در حوزه دریایی از توانایی و قابلیت برخرودار است. قابلیت‌های حزب الله در حوزه عملیات هوایی به طور پیوسته، اما به طور غیر متعارف در حال پیشرفت بوده اند. در سال ۲۰۰۶ میلادی شلیک غیرمستقیم راکت‌ها و موشک‌ها به دلیل عدم دقت و دلایل دیگر منجر به تلفات غیرنظامی در اسرائیل بیش‌تر از تلفات نظامی در لبنان شد. در سال ۲۰۲۴ میلادی سطح دقت و هم چنین محدوده عمل تجهیزات حزب الله لبنان به طور قابل توجهی تغییر کرده و این تا حدی به دلیل کاربرد پهپاد‌ها از سوی حزب الله لبنان بوده است.

اگرچه حزب الله حتی تا پیش از جنگ ۲۰۰۶ میلادی نیز سابقه استفاده از پهپاد‌های اولیه را داشت، اما در سال ۲۰۲۴ میلادی توانایی نسبتا تازه‌ای را از خود نشان داده است: قادر به دیدن عمق اسرائیل است. "دیدن" در اصطلاحات نظامی به "اطلاعات، مراقبت و شناسایی" (ISR)  ترجمه می‌شود. حزب الله با موفقیت چندین نفوذ به حوزه هوایی اسرائیل انجام داد جایی که پهپاد‌های درجه نظامی به اعماق حریم هوایی اسرائیل برای جمع‌آوری اطلاعات و انجام عملیات نظارتی و شناسایی نفوذ کردند. مکان‌های هدف صرفا مکان‌های نرم نبودند. آن مکان‌ها شامل پایگاه هوایی رمات دیوید، یک پایگاه دریایی اسرائیل در حیفا و هم چنین چندین کشتی جنگی و زیرساخت یگان شایتت ۷ واحد زیردریایی نیروی دریایی بودند. این عملیات توانایی حزب‌الله لبنان برای نظارت از راه دور بر پایگاه‌های نیروی هوایی و دریایی اسرائیل و هم چنین مراکز شهری را نشان داد.

این پهپاد‌های دارای قابلیت "اطلاعات، مراقبت و شناسایی"  احتمالاً مختصات مکان اهداف خود را به توپخانه موشک، واحد‌های موشکی، پهپاد‌های جنگی و یا مهمات پرسه زن (پهپاد‌های یک طرفه یا انتحاری) برای حملات دقیق ارسال می‌کنند. به نوعی این شبیه کاری است که پهپاد‌های اورلان –۱۰ روسیه  و پهپاد لانست در اوکراین انجام می‌دهند. هماهنگی بین پهپاد‌های "اطلاعات، مراقبت و شناسایی" روسیه و پهپاد‌ها و واحد‌های موشکی رزمی ممکن است منجر به شکست و انهدام دو پرتابگر پاتریوت دو جزء یکی از تواناترین و گران‌ترین سیستم‌های دفاع هوایی جهان توسط نیرو‌های روسیه شود.

حزب الله ممکن است از یک ضرب المثل قدیمی نظامی بریتانیایی - آمریکایی پیروی کند:"اگر بتوان آن را دید می‌توان به آن ضربه زد اگر بتوان به آن ضربه زد می‌توان آن را  از بین برد". مشکل توپخانه موشکی کور و شلیک‌های غیر مستقیم نادرست حزب الله در حال برطرف شدن است که بخشی از آن به دلیل وجود پهپاد‌ها می‌باشد. با این وجود، قابلیت‌های راه دور به اطلاعات، مراقبت و شناسایی محدود نمی‌شود. حزب الله حملاتی از راه دور به عمق اسرائیل انجام داد که آخرین آن در آگوست ۲۰۲۴ میلادی بود. در جریان آن عملیات چندین پهپاد توانستند به شمال اسرائیل نفوذ کنند.

 تاکنون پهپاد‌ها صرفنظر از نوع آن‌ها یک دسته استراتژیک از سیستم‌های تسلیحاتی نیستند و بسیار بعید به نظر می‌رسد که بتوانند تعیین کننده نتیجه نبرد باشند.

پیشرفت چشمگیر

حتی در سطح عملیاتی جنگ نیز حزب الله در توسعه و به کارگیری پهپاد‌ها خود با چالش‌هایی مواجه است. حزب الله در حال حاضر نمی‌تواند گروه‌های پهپاد بزرگی را که برای دستیابی به برتری هوایی در ارتفاع زیر ۹۱۴ متری مورد نیاز است به میدان بیاورد و حفظ کند تا بتواند حملات هوایی قابل توجهی را انجام دهد.

با ازدحام پهپاد‌ها، حزب الله با مسائل تداخل فرکانسی مخرب و حملات الکترونیکی پیشرفته اسرائیل دست و پنجه نرم خواهد کرد. بدون ازدحام پهپاد‌ها و مزایای آن‌ها میزان اثربخشی رزمی حزب‌الله در حوزه هوایی به ویژه در مقایسه با تیم‌های پیاده نظام ضد تانک یا حتی توپخانه موشکی غیر هدایت شونده آن ممکن است محدود بماند. این امر حتی با استقرار مهمات پرسه زن درجه نظامی در هنگام عملیات انفرادی یا در تعداد کم نیز صدق می‌کند.

با این وجود، قابلیت‌های پهپادی حزب الله در حال تکامل است. راه حل‌های چالش‌های کنونی به اراده، مهارت و زمان بستگی دارد. پهپاد‌ها در حال حاضر قابلیت‌های شناسایی بی سابقه‌ای را بر فراز اسرائیل برای حزب الله فراهم نموده و هدف گیری دقیق متناوب را تقویت کرده اند. این نشان دهنده یک پیشرفت قابل توجه است که تنها چند دهه پیش غیرممکن قلمداد می‌شد. تکامل جنگ پهپادی در این درگیری و فراتر از آن هنوز به پایان نرسیده است. از آنجایی که حزب الله به پالایش و گسترش زرادخانه پهپاد خود ادامه می‌دهد، این پهپاد‌ها می‌توانند به نیرویی برای محاسبه در حوزه هوایی تبدیل شوند. از این رو این داستان جنگ در حال آشکار شدن ممکن است آماده تعریف مجدد نبرد‌های هوا -زمینی در جنگ مدرن باشد.

*بر خلاف مولتی روتور‌ها که بال گردان یا اصطلاحا بالگرد هستند پهپاد‌های بال ثابت مانند هواپیما‌های معمولی از بال برای پرواز استفاده می‌کنند.

* مولتی روتور‌ها پرکاربردترین نوع پهپاد‌ها هستند. در این نوع وسیله پرنده، چند موتور و ملخ به صورت عمودی نصب شده اند که با چرخش سریع نیرو بالابرنده را جهت پرواز پهپاد تامین می‌کنند. در مولتی روتور‌ها از دو موتور به بالا استفاده می‌شود که پر کاربردترین چینش موتور‌ها در آن‌ها چهار موتوره (کوادکوپتر)، شش موتوره (هگزاکوپتر) و هشت موتوره (اکتاکوپتر) است.