تاثیر انتخابات ریاست جمهوری بر وضعیت بورس

بورس تهران طی ۲دهه اخیر نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری همواره واکنش‌های مثبت و منفی از خود نشان داده‌است.

به گزارش دنیای اقتصاد، از ابتدای تاسیس بورس، بازار سهام شاهد ۵ انتخابات ریاست‌جمهوری بوده‌است. معمولا بورس به انتخاب‌شدن چهره‌های محافظه‌کار در انتخابات واکنش منفی نشان‌داده و چهره‏‏‏‏‌های معتدل مورد استقبال قرار گرفته اند، به‌طوری‌که در انتخابات ۸۴، شاخص بورس، افت ۱.۲۴درصدی و در انتخابات ۱۴۰۰ نیز افت ۲.۲درصدی را تجربه کرده‌است.

احتمال انتخاب احمدی نژاد در انتخابات ۸۴ با دیدگاه‌های غیر معمول نسبت به بورس وضعیت بازار را بحرانی کرد، اما ابراهیم رئیسی برخلاف چهره اصولگرای ۸۴، در سال‌۱۴۰۰ بورس را در اولویت خود قرار داد و احتمال بالای حضور فعال در مذاکرات هسته‌ای توسط تیم دولت، بورس را به‌طور موقت وارد فاز رکودی کرد و پس از انتخاب رئیسی بورس بازدهی ۴۵ درصدی داشت. این درحالی است که در اوج انتخابات ۸۸ و حواشی آن شاخص‌بورس، رشد ۴.۱۸ درصدی، در انتخابات ۹۲، رشد ۰.۳۵ درصدی و در انتخابات ۹۶، افزایش ۲.۵۶ درصدی را تجربه کرده‌است. حضور فعال اصلاح‌طلب‌ها در سال‌۸۸ و حضور حسن روحانی، یک چهره اعتدال گرا با حمایت اصلاح‌طلبان در سال‌۹۲ و ۹۶ امید‌ها را به بهبود بورس افزایش داد.

شوک بورس با انتخابات زود هنگام

شهادت هشتمین رئیس‌جمهور ایران به‌طور ناگهانی آن‌هم در یک حادثه هوایی، همه ایران را وارد یک شوک کرد. اتفاقی که پس از ۴۳ سال از شهادت محمدعلی رجایی به‌وقوع پیوست، برای نسل‌های جدید، تازگی داشت. با وجود اینکه نرخ ارز در بازار آزاد کنترل و جلوی نوسانات بی دلیل ارزی گرفته شد، اما شاخص‌کل بورس با وجود محدودیت دامنه‌نوسان از روز اعلام خبر شهادت ابراهیم رئیسی، بیش از ۲.۵ درصد افت را تجربه کرد.

بورس همواره به تحولات سیاسی، منطقه‌ای، بین‌المللی و نظامی وزن بالایی داده و به واسطه این‌گونه اتفاقات، نوسانات قابل‌توجهی را به‌ثبت می‌رساند. در انتخابات پیش رو نیز احتمال حضور چهره‌های مختلف از دو جناح اصلی سیاسی، واکنش مثبت حدود ۱.۷۶‌درصدی را طی سه روز تجربه کرده‌است. به‌نظر می‌رسد اگر چهره‌های شاخص با تفکرات منطقی در حوزه سیاسی و اقتصادی روی کار بیایند، بورس تهران احتمالا همانند گذشته، متعادل و مثبت رفتار خواهد کرد.

رفتار بورس با چهره‌ها

سال ۸۴، با وجود آنکه شاخص بورس در روز‌های اوج قرار داشت و رقم شاخص اصلی، به ۱۴ هزار واحد رسیده بود، اما حضور برخی چهره‌ها در این انتخابات، مردم را از ادامه روند اصلاح سیاسی در کشور ناامید کرد. کشیده‌شدن انتخابات به دور دوم با دو چهره‌ای که خاطره اقتصادی از آن‌ها در یاد مردم نبود، دوباره بورس را به فاز‌اصلاح کشاند. رقابت احمدی نژاد و هاشمی‌رفسنجانی، با حذف کروبی، لاریجانی، معین، قالیباف و مهرعلیزاده، امید‌ها را به اصلاحات اقتصادی کاهش داد.

بورس تهران پس از انتخاب محمود احمدی‌نژاد به دلیل دیدگاه‌های تند و تیز او درخصوص بورس، وفور درآمد‌های نفتی و سرکوب نرخ ارز و تحولات جهانی در بحران سال‌۲۰۰۸ وارد دوران رکودی شد که تا اواخر سال‌۸۷ به طول انجامید، اما بورس در روز‌های ثبت‌نام نامزد‌ها ۱.۲۴ درصد افت را تجربه کرد. دولتی که بورس را به قمارخانه تشبیه کرده‌بود، در نهایت کارنامه خوبی را در دوره اول خود در بورس برجای نگذاشت.

در روز‌های قبل از انتخابات و یک ماه قبل از رای گیری، بورس تهران واکنش بیش از ۴ درصدی را نشان‌داد. این میزان از واکنش مثبت در روز‌های انتخاباتی، در ۵ دوره انتخاباتی اخیر بی‌سابقه بوده‌است، پس از انتخاب احمدی‌نژاد در سال‌۸۸، به دلیل کاهش نرخ سود سپرده بانکی و رشد قیمت ارز به دلیل تحریم‌ها، بورس تا رسیدن به سقف سال ۹۲، حدود ۸۰۰ درصد بازدهی داد. سال ۹۲، شرایط اسفناک دولت احمدی نژاد، موجب شد تا این نیاز تقویت شود که یک چهره معتدل در انتخابات حضور یابد. حسن روحانی شخصیت امنیتی جمهوری‌اسلامی با ثبت‌نام در انتخابات حمایت برخی از اصلاح طلبان را نیز با خود به‌همراه داشت.

همین امر سبب شد تا روزنه امیدی برای اصلاح اقدامات منفی احمدی‌نژاد وجود داشته‌باشد. شاخص‌کل بورس یک ماه مانده به انتخابات ۹۲ واکنش مثبت ۰.۳۵ درصدی را از خود نشان داد. پس از روی کارآمدن روحانی به دلیل بلاتکلیفی کشور برای حل و فصل مذاکرات هسته‌ای، نرخ بهره حقیقی مثبت و با سرکوب نسبی نرخ ارز، بازار سرمایه وارد دوران رکود شد. انتخابات ۹۶ نیز با یک چهره جدید قضایی، به استقبال برگزیدن یک رئیس‌جمهور جدید رفت. ابراهیم رئیسی که سابقه ریاست قوه‌قضایی را داشت، وارد صحنه رقابت شد.

بازدهی شاخص از یک ماه مانده به انتخابات ۲.۵۶ درصد بود. با جهش‌های ارزی در دولت دوم حسن روحانی، به دلیل انتخاب ترامپ به‌عنوان ریاست‌جمهوری آمریکا، رکورد‌های جدیدی در سال‌۹۷، ۹۸ و ۹۹ در بورس تهران به‌ثبت رسید که حواشی سال‌۹۹ را به‌همراه داشت. بازگشت تحریم‌ها در دوره حسن روحانی، دوباره پای ابراهیم رئیسی را در انتخابات ۱۴۰۰ بازکرد. در این رقابت، با حذف عبدالناصر همتی، محسن رضایی و قاضی زاده‌هاشمی، رئیسی ریاست سیزدهمین دولت را بر عهده گرفت. در انتخابات ۱۴۰۰ بازدهی بورس منفی ۲.۲ درصد بود. هرچند که انتظار می‌رفت در دوران رئیسی برجام و مذاکرات متوقف شود، اما دولت رئیسی برنامه مذاکرات را در سطح ضعیف تری ادامه داد و با شعار‌های بورسی، بازار سرمایه تا شهریور ۱۴۰۰ بازدهی ۴۵ درصدی را برای سهامداران به‌همراه داشت.

پس از شهادت رئیسی، همچنان مانند ۵ انتخابات گذشته، بورس تهران منتظر آن است که چهره‌های معتدل تری وارد انتخابات شوند، به‌طوری‌که حضور لاریجانی، همتی و برخی از چهره‌های اعتدال گرا باعث شد روز شنبه بورس تهران واکنش مثبت و نسبتا متعادلی را نشان‌داد. به‌نظر می‌رسد در صورتی‌که احتمال حضور افراد مذکور در پاستور افزایش یابد، احتمالا همانند انتخابات ۸۸، ۹۲ و ۹۶ شاخص بورس بازدهی مثبتی را به‌همراه خواهد داشت.