bato-adv
کد خبر: ۷۳۲۹۱۶

سیل، مهمان ناخوانده چند شهر ایران

سیل، مهمان ناخوانده چند شهر ایران
علی بیت‌اللهی، رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی می‌گوید: «راه‌اندازی سیستم‌های هشدار میدانی سیل می‌تواند بسیاری از خسارت‌های جانی را کمتر کند.»
تاریخ انتشار: ۱۰:۲۸ - ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳

سازمان هواشناسی روز گذشته با اشاره به ورود سامانه بارشی به کشور برای ۷ استان هشدار نارنجی وقوع سیلاب، آب‌گرفتگی معابر و طغیان رودخانه‌ها صادر کرد. با ورود سامانه بارشی به کشور در بیشتر مناطق واقع در نیمه غربی کشور رگبار و رعدوبرق، وزش باد شدید و در برخی نقاط بارش تگرگ پیش‌بینی می‌شود.

به گزارش اعتماد، اداره کل هواشناسی استان تهران با صدور هشدار نارنجی اعلام کرد: «تا آخر وقت روز سه‌شنبه هجدهم اردیبهشت ماه جاری وقوع رگبار باران، رعد و برق، تگرگ، صاعقه، وزش باد شدید تا خیلی شدید پیش بینی می‌شود که احتمال جاری شدن روان‌آب‌ها، سیلابی شدن مسیل‌ها در نواحی کوهستانی دور از انتظار نیست.»

همچنین محمد اصغری، کارشناس هواشناسی در این باره به شبکه خبر گفت: «بارش‌های شدیدی پیش‌بینی می‌شود و بیشترین نگرانی زمانی است که با تعطیلات روبه‌رو هستیم. اردیبهشت فصل گردشگری است اگر افرادی قصد سفر به فارس و اصفهان دارند با بارش‌های شدیدی در این دو استان مواجه خواهند شد. برخی استان‌ها حتی بارش ۶ ماهه خود را تجربه خواهند کرد. برای برخی شهر‌ها نیز اعلام خطر صادر شده است.»

«علی بیت‌اللهی»، رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی در مورد استفاده بهینه از آب‌هایی که بر اثر سیلاب جاری شده و نبود مدیریت به‌موقع می‌گوید: «براساس آنچه اکثر دانشمندان اقلیم‌شناس اعلام کردند ما شاهد تغییرات اقلیمی هستیم. نمود این تغییرات نیز در بارندگی‌های ناگهانی و رگباری دیده می‌شود که نتیجه چنین بارشی جریانات سطحی و تبدیل آن‌ها به سیلاب است. از اوایل ۱۴۰۳ تاکنون حداقل شاهد این بارندگی‌ها در ۱۰ الی ۲۰ منطقه در کشور بودیم که همراه با خسارات و آسیب‌های فراوان بوده است.

این روان‌آب‌ها در واقع یک منشا تغذیه مناسبی برای سفره‌های آب زیرزمینی به حساب می‌آید و تاکید بنده در استفاده از این روان‌آب‌ها برای جلوگیری از فرونشست زمین است که معضل عمده کشور ما نیز هست. اگر بتوان با پخش و تزریق این روان‌آب‌ها در آب خانه‌های مواجه با کسری که نتیجه آن فرونشست زمین است اقدامی تحت عنوان تغذیه مصنوعی صورت گیرد، بسیاری از مشکلات مربوط به این موضوع حل می‌شود.

اگر بتوان آب‌های جاری را به سطوح عمیق‌تر زمین و لایه‌های خاک هدایت کرد بخشی از کسری منابع آب‌های زیرزمینی جبران خواهد شد و در نتیجه آن حداقل نرخ شتابان فرونشست زمین نیز کم خواهد شد. این بهینه‌ترین و سازگارترین محیط زیست کشور در استفاده از روان‌آب‌های ناشی از بارندگی‌های موضعی شدید است که در بیشتر نقاط کشور شاهد آن هستیم و اتفاقا در همان مناطق و نواحی به دلایل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی با فرونشست زمین مواجه هستیم.

موضوعی که در مدیریت سیلاب و مدیریت منابع آب سطحی باید به آن توجه کرد اینکه مسیری که شناخته شده است و اصطلاحا مسیل (محل گذر سیل) نامیده می‌شود اگر دچار تجاوز‌های انسانی از نظر ساخت و ساز، کشت و زر باغات و... نشود قطعا آسیب چنین فرآیندی را کمتر خواهد کرد.

موضوعی که در برابر مخاطرات سیل می‌توان به آن توجه کرد و در کشور ما ضرورت دارد و نمود بارز آن را در سیلاب سیستان و بلوچستان مشاهده کردیم، عملیات پاک سیل‌سازی یا محافظت سکونتگاه‌های انسانی اعم از شهری و روستایی در مقابل هجوم سیلاب است که معمولا با احداث موانع و هدایت سیلاب به مسیر‌هایی که خطر تخریب آن کمتر است، می‌توان ریسک سیلاب را کمتر کرد.»

بیت‌اللهی همچنین می‌گوید: «یکی دیگر از منافعی که از این سیلاب می‌توانیم داشته باشیم، مواجهه با شوره‌زار در مسیر‌ها و دشت‌های کشور است که متاسفانه به دلیل هدایت الکتریکی بالای آب‌های زیرزمینی یا آب‌های سطحی شور هر از چندی تجمع نمک‌ها بر اثر روان‌آب‌های سیلابی شسته شده و خاک‌های سرزمینی ما مرغوب‌تر می‌شود. این برنامه‌ها در کشور‌های مختلف دنیا هم دنبال شده و با مدیریت صحیح توانستند آسیب‌های ناشی از سیلاب را کمتر کنند و استفاده بهینه‌ای از سیلاب به عمل بیاورند.

در اکثر کشور‌ها برای سیل‌های ناگهانی (flash flood) که به صورت لحظه‌ای سیلاب‌هایی جاری می‌شود معمولا در مناطقی که محل تردد است مثل جاده و ریل یا سکونتگاه‌ها مثل روستا‌ها و شهر‌ها سیستم‌هایی را تحت عنوان سیستم هشدار سیل نصب و راه‌اندازی می‌کنند که نمونه‌های زیادی در کشور‌های آسیای جنوب شرقی به دلیل بارندگی‌های ناگهانی و شدیدی که در این کشور‌ها از دیرباز رخ می‌داده، راه‌اندازی شده و با ارسال هشدار و پالس‌هایی به پایین‌دست این علامت را می‌دهد که سیل ناگهانی در راه است و مردم یا ساکنان در معرض سیل، جان خود و بخشی از عوامل خود را نجات می‌دهند. نصب این سیستم یکی از اقداماتی است که برای مدیریت سیلاب و مدیریت ریسک این پدیده و مخاطره در کشور ما لازم‌الاجراست. راه‌اندازی سیستم‌های هشدار میدانی سیل می‌تواند بسیاری از خسارت‌های جانی سیل را کمتر کند.»

رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت و شهرسازی در مورد نرخ فرونشست زمین نیز گفت: «در استان فارس بیشترین نرخ فرونشست در محدوده مرودشت بوده و نرخ آن در این منطقه به ۱۷ سانتی‌متر در سال می‌رسد که آثار تاریخی تخت‌جمشید و نقش رستم در این محدوده قرار دارد. مطالعاتی درباره وضعیت برخی آثار تاریخی ثبت شده جهانی انجام دادم که یکی از آن‌ها تخت‌جمشید و نقش رستم است که حفظ این آثار ثبت جهانی ضوابطی دارد که براساس این ضوابط، برخی اقدامات ازجمله ساخت و ساز‌ها در حرایم این آثار باید رعایت شود. نرخ فرونشست در میدان نقش جهان به حدود ۵ سانتی‌متر در سال رسیده، اما موضوع مهم این است که از آنجایی که این آثار تاریخی خشتی و بنایی هستند و مصالح ساختمانی به هم پیوسته ندارند، با کوچک‌ترین انزجاج دچار ترک‌خوردگی می‌شوند. متاسفانه در اصفهان موضوع دیگری غیر از حفر چاه، مساله فرونشست را تشدید کرده است. پس از اینکه در دولت احمدی‌نژاد حوزه آبریز استانی شد، آب زاینده‌رود با برداشت‌های آب در بالادست قطع شد. در مقطعی آب زاینده‌رود در بازه زمانی ۶ ماهه قطع می‌شد، اما در حال حاضر به‌طور کلی قطع شده و هر از گاهی برای کشت بهاره و پاییزه برای چند روز جریان آب را باز می‌کنند.»

روز گذشته شایان نادری، رییس سازمان امور عشایر ایران از تشکیل ستاد بحران در سازمان امور عشایر خبر داد و گفت: «بیشترین خسارت وارد شده به زیرساخت‌ها به ویژه ایل‌راه‌ها و راه‌های عشایری به دلیل نداشتن ابنیه فنی است. ارزیابی اولیه، بارندگی‌های سیل‌آسا در یک ماهه اخیر ۵۶۰۰ کیلومتر از ایل‌راه‌ها و راه‌های عشایری را تخریب و دچار آسیب کرده که نیاز به تخصیص اعتبار برای مرمت، بهسازی و بازگشایی فوری دارند. برآورد اولیه میزان خسارت به راه‌های عشایری و زندگی و معیشت آنان ۵۰۰ میلیارد تومان است که در صورت تقویت اعتبارات راه‌های عشایری و احداث ابنیه فنی، این خسارت‌ها به حداقل می‌رسد.»

همچنین جواد تشکری، رییس اداره مدیریت بحران سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: «براساس ارزیابی سازمان جهاد کشاورزی استان، خسارات وارده به بخش باغی و زراعی شهرستان‌های بجنورد، اسفراین و جاجرم ۳۹ میلیارد تومان است که بیشترین خسارت در سنخواست از توابع شهرستان جاجرم به میزان ۲۵ میلیارد تومان گزارش شد. وقوع سیلاب به ۷۲۸ هکتار از مزارع و ۹۰ هکتار از باغ‌های سنخواست خسارت وارد کرد. همچنین ۵۸ کیلومتر از جاده‌های بین مزارع ۲۰ تا ۳۰ درصد خسارت وارد شده است.»

bato-adv
مجله خواندنی ها
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
پرطرفدارترین عناوین