سوری‌ها از قطعی برق و نبود سوخت به اینجا پناه می‌برند

فرارو- "حمام الملک الظاهر" قدیمی‌ترین حمام عملیاتی شده جهان که در سال ۹۷۵ میلادی ساخته شده در میان کوچه‌های پرپیچ و خم دمشق باستانی قرار دارد. این بنا به مثابه یک گنج تاریخی در فرهنگ دمشقی شهرت دارد. با این وجود، اکنون برای مردم سوریه که دارای پول نقد هستند در شرایط سخت اقتصادی، با کمبود سوخت و برق که شور دیرینه‌ای را برای حمام‌های عمومی برانگیخته به عنوان یک آرامش فزاینده قلمداد می‌شود.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، اگرچه لیره سوریه در اواخر سال ۲۰۲۳ میلادی در نرخ ۱۵۰۰۰ به دلار آمریکا تثبیت شد دستمزد‌ها کماکان به ۲۰۰۰۰۰ لیره یا حدود ۱۴ دلار در ماه می‌رسد و به سختی برای نیاز‌های مردم سوریه کافی باشد. این وضعیت باعث شده خدمات عمومی که اغلب بسیار ارزان‌تر از رفع نیاز‌های خصوصی هستند تقاضای بالایی داشته باشند.

در میان اتاق‌های بخار گرفته و پژواک مداوم آب پاشیدن "بسام کباب" ۵۰ ساله را می‌توان یافت که آن حمام معروف را اداره می‌کند و شاهد رشد مراجعه مشتریان به آنجا با افول وضعیت اقتصادی سوریه بوده است. او می‌گوید که ان حمام به همان اندازه پیش از آغاز جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی مشتری دارد.

او می‌افزاید:"با این وجود، مفهوم حمام از آن زمان به این سو به طور قابل توجهی تغییر کرده است. پیش‌تر اکثر افراد به عنوان یک فعالیت تفریحی به اینجا می‌آمدند، اما اکنون برای صرفه جویی در مصرف سوخت در خانه شان به اینجا می‌آیند". خانواده‌هایی که فرزند و سالمند در خانه نگهداری می‌کنند کار دشوارتری را پیش رو دارند، زیرا گرمایش گران است و کمبود برق در سوریه وجود دارد که همین مضوع باعث دسترسی اندک آنان به آب گرم می‌شود. گازوئیل بازار سیاه برای بخاری‌های خانگی در سوریه می‌تواند حدود ۱۰ دلار برای ۱۰ لیتر قیمت داشته باشد که دوام زیادی ندارد در حالی که قبض‌های گرمایشی افزایش یافته اند.

کباب می‌گوید: "اینجا نه تنها قدیمی‌ترین حمام عمومی جهان است که به قرن دهم بازمی گردد بلکه ما قدیمی‌ترین خانواده‌ای هستیم که نسل به نسل به مدت ۱۵۰ سال در این صنعت مشغول به کار هستیم". او می‌افزاید: "پدربزرگ من نفر برتر سوریه در این زمینه بود بنابراین، تمام جزئیات و اسرار کار به ما رسیده و به مرور زمان انتقال می‌یابد".

ما لحظات بسیار بدی را دیدیم

کباب می‌گوید:"مردم در طول آن بحران در سال ۲۰۱۱ میلادی به حمام نمی‌آمدند. مغازه‌ها زود بسته شدند و مردم دوست نداشتند بیرون بروند. با این وجود، اکنون با شرایط اقتصادی ایجاد شده حمام محبوب‌تر و یک فعالیت است: تمیز کردن، نوشیدن چای و این که ما یک در اینجا یک جامعه هستیم".

با کاهش ارزش لیره سوریه مردم پول کمتری برای خرج کردن دارند. در بودجه سال ۲۰۲۴، میلادی سهم هزینه یارانه‌های عمومی و سایر برنامه‌های حمایتی ۱۸ درصد بود که از ۳۰ درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. سوری‌ها اکنون پول بسیار کمتری برای خرج کردن به منظور تامین مایحتاج دارند به طوری که سازمان ملل تخمین می‌زند که مردم سوریه به حدود ۱۳۵۰۰۰ لیره (۹۴ دلار) در ماه برای مخارج اولیه نیاز دارند.

کباب می‌گوید:" لحظات بسیار بدی را در حمام دیدیم. فشار و استرس زیادی وجود داشت. ما حمام را باز نگه داشتیم، اما هزینه و ضرر بسیار زیادی را متحمل شدیم. با این وجود، اکنون مردم به ما نیاز دارند و ما برای آن‌ها اینجا هستیم".

در اتاق مرمری حمام مشتری میانسال مشتاقی نشسته که با حوله‌های سفید پوشیده شده و سبیل‌های پرپشتی دارد. او می‌گوید:" در این روز‌های سخت و زمستان سخت این مکان برای من و دوستان ام یک راه فرار خوب است. این یک راه خوب برای معاشرت و لذت بردن از سنت است. آسان‌تر از انتظار برای برق یا آب گرم در خانه است که در واقع وجود ندارد". او می‌افزاید:" به اطراف خود نگاه کنید. فواره‌های شش ضلعی، موسیقی، غذا و نوشیدنی چه کسی دوست دارد در خانه حمام کند؟ اکنون این به یک عادت اجتماعی تبدیل شده است".

آن حمام ظاهرا توسط "احمد بن حسن العقیقی" از اهالی برجسته دمشق در قرن دهم ساخته شد و ۱۵۰ سال بعد به سلطان مملوک سعید ناصرالدین فروخته شد. تکنیک‌های مورد استفاده در حمام از آن زمان به همین شکل باقی مانده است. کباب می‌گوید:"دلاکان ما هنوز از صابون استفاده می‌کنند. آنان صابون را به نصف و چهار قسمت می‌کنند تا ماندگاری بیش تری داشته باشند و از لوفا برای تمیز کردن بازدیدکنندگان استفاده می‌کنند. مشتریان به پشت روی کف‌های مرمر حمام یا روی سکو‌های نقطه گذاری شده در اطراف خوابانده می‌شوند و در معرض مشت و مال دلچسبی قرارمی گیرند".

کباب با لبخند می‌گوید:"البته گاهی اوقات ممکن است دردناک باشد". او می‌افزاید:"ما از گازوئیل برای گرم کردن آب استفاده می‌کنیم. پیش‌تر از هیزم استفاده می‌کردیم، اما این دیگر از نظر اقتصادی برای مان مقرون به صرفه نیست. از لحاظ لجستیکی و مالی آوردن چوب سخت است بنابراین، به جای آن از بخاری‌های گازوئیلی استفاده می‌کنیم".

حمام عمومی در دمشق و سایر نقاط خاورمیانه و شمال آفریقا برای قرن‌های متمادی یک سنت بوده است. مردان و زنان در زمان‌ها یا روز‌های مختلف به آن دسترسی دارند. سوری‌ها از حمام‌های عمومی برای ملاقات با دوستان و خانواده و هم چنین لذت بردن از مراسم حمام کردن استفاده می‌کنند.

با این وجود، در قرن بیستم از محبوبیت حمام‌های عمومی کاسته شد و بسیاری از حمام‌ها تعطیل شدند یا به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شدند. اکنون حمام‌های عمومی به به سنگ بنای جامعه تبدیل شده اند مکانی برای شستن مصائب دنیای بیرون. محمد ۴۲ ساله یکی از مشتریان دائمی آن حمام می‌گوید:"برای من، این مکان‌جذابیت خاصی دارد. من اینجا بودن را دوست دارم. استفاده از آن ارزان است و شما احساس می‌کنید در دنیایی متفاوت از دنیای بیرون هستید".