نشانه‌های یبوست را بشناسید/ چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

مریم امینی، با اشاره به اینکه به طور کلی یبوست مشکل دفع مدفوع است، اظهار کرد: اگر عمل دفع کمتر از سه بار در هفته رخ دهد یا با دشواری همراه باشد، مبتلا به یبوست هستید.

به گزارش مهر، وی با اشاره به اینکه مدفوع سفت و خشک نتیجه جذب آب بیش از حد روده بزرگ است، افزود: به طور معمول، همانطور که غذا در طول روده بزرگ حرکت می‌کند، آب آن جذب می‌شود و مواد اضافی یا همان مدفوع تولید می‌شود، سپس انقباضات عضلانی مدفوع را به سمت راست روده می‌راند و تا زمانی که مدفوع به راست روده (رکتوم) برسد، بیشتر آب آن جذب شده و مدفوع را جامد می‌کند.

مدیر واحد ترجمان دانش و آموزش همگانی دانشگاه ادامه داد: هرگاه انقباضات عضلانی روده بزرگ آهسته یا کند باشد، مدفوع آرام‌تر در روده بزرگ حرکت می‌کند و در نتیجه آب بیشتری جذب می‌شود.

وی با بیان اینکه یبوست مشکل نسبتاً شایعی است، توضیح داد: مطالعات انجام شده گواه این موضوع است که یبوست تا ۲۷ درصد در آمریکای شمالی، ۱۷ درصد در اروپا و ۱۵ درصد در اقیانوسیه شایع است، در مطالعه‌ای که در ایران انجام شد نیز این آمار تا ۳۷ درصد گزارش شده است.

به گفته امینی، کمبود فیبر در مواد غذایی، کم آبی بدن (در اثر نوشیدن ناکافی مایعات) و فقر حرکتی می‌تواند باعث ایجاد یبوست شود.

مدیر واحد ترجمان دانش و آموزش همگانی دانشگاه در ادامه به موارد دیگری که می‌تواند منجر به یبوست شود اشاره کرد و افزود: مواردی، چون نادیده گرفتن میل به اجابت مزاج، مصرف نادرست ملین‌ها، تغییر در عادات یا شیوه زندگی (مانند سفر)، بارداری و سالمندی و همچنین ابتلاء به سایر بیماری‌ها یا مصرف برخی دارو‌ها نیز ممکن است فرد را مبتلا به یبوست کند.

وی با اشاره به اینکه یبوست معمولاً با تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی یا با دارو‌های بدون نسخه درمان می‌شود خاطرنشان کرد: با این حال در برخی موارد ممکن است معاینه پزشک نیز ضروری باشد.

امینی با بیان اینکه یبوست طولانی مدت که یبوست مزمن نیز نامیده می‌شود، نیاز به مداخلات درمانی دارد اضافه کرد: توصیه اکید این است در صورت بروز این مشکل به پزشک مراجعه کنید.

نشانه‌های یبوست را بشناسید

مدیر واحد ترجمان دانش و آموزش همگانی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه علاوه بر دفع کمتر از سه بار در هفته مدفوع سفت، خشک یا توده‌ای، زور زدن یا درد هنگام دفع مدفوع، احساس دفع نشدن تمام مدفوع، احساس مسدود شدن رکتوم، احساس نفخ یا ناراحتی و سستی، نیاز به استفاده از انگشت برای دفع مدفوع نیز از نشانه‌های یبوست است، هشدار داد: اگر دو علامت یا بیشتر از موارد ذکر شده به مدت سه ماه ادامه داشته باشد، مبتلا به یبوست مزمن شده‌اید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

امینی اضافه کرد: چنانچه نشانه‌های ابتلاء به یبوست بیش از سه هفته طول بکشد، خونریزی از راست روده یا مشاهده خون روی دستمال توالت، خون در مدفوع یا مدفوع سیاه رنگ، سایر تغییرات غیرعادی در شکل یا رنگ مدفوع، شکم دردی که قطع نمی‌شود و کاهش وزن ناخواسته از مواردی است که باید فوراً تحت نظر پزشک درمان شود.

به گفته وی غالباً یبوست را می‌توان از طریق تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی درمان کرد، از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری و درمان یبوست اصلاح رژیم غذایی افزودن ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر غذایی در روز، افزودن غذا‌هایی مانند غلات کامل (سبوس دار) میوه‌ها و سبزی‌های پخته و خام در افزودن فیبر به رژیم غذایی است.

وی در ادامه منابع متوسط فیبردار در مواد غذایی را نام برد و گفت: انواع نان و غلات نان‌های سبوس دار، ذرت بو داده، سبزی‌هایی مثل چغندر، کلم، کلم بروکلی، کلم، بروکسل، هویج، ذرت، لوبیا سبز، نخود سبز، کدو حلوایی، اسفناج، سیب زمینی با پوست، آووکادو، میوه‌ها مثل سیب با پوست، خرما، انبه، شلیل، پرتقال، گلابی، کیوی، توت فرنگی، تمشک، شاه توت، کشمش، آلو و انجیر خشک منابع مناسبی از فیبر‌ها هستند.

امینی در ادامه با اشاره به اینکه می‌توانید مغزدانه‌ها و کره بادام زمینی را جایگزین‌های گوشت کنید ادامه داد: تمامی محصولات غذایی که با آرد تصفیه شده غلات تهیه شده‌اند مثل نان سفید و نان‌های فانتزی که فیبر ناچیزی دارند از جمله مواد غذایی منع شده در مبتلایان به یبوست است.

وی به افرادی که دچار یبوست‌اند توصیه کرد: نوشیدن حداقل شش لیوان آب در روز می‌تواند از یبوست پیشگیری کند، ضمن اینکه ماساژ آرام ناحیه معده عملکرد روده را بهبود بخشیده و همچنین ورزش مثل مانند پیاده‌روی و شنا در پیشگیری از یبوست بسیار مؤثر است.