۷ اکتبر آغازی بر پایان «بی‌بی»؟

خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از کانال ۱۳ تلویزیون اسراییل اعلام کرد که برخی از وزرای کابینه و همچنین نمایندگان پارلمان اسراییل طی روز‌های اخیر مذاکراتی را در خصوص برکناری نتانیاهو از نخست‌وزیری از طریق رای عدم اعتماد انجام داده‌اند.

به گزارش اعتماد، این خبر در حالی مطرح می‌شود که علاوه بر اوضاع امنیتی، موضوع اقتصادی در اسراییل نیز با چالش‌های عمده‌ای بعد از جنگ غزه روبرو شده است؛ به‌طوری‌که چندی پیش وزیر دارایی این رژیم خرج روزانه جنگ را برای صهیونست‌ها بیش از ۲۵۰ میلیون دلار اعلام کرده و حالا نیز بر اساس آمار‌ها اعلام شده از ۷ اکتبر به این سو حدود ۳۰ میلیارد شکل معادل ۷.۸ میلیارد دلار به بدهی‌های دولت نتانیاهو افزوده شده است. این موضوع زمانی اهمیت می‌یابد که بدانیم کسری بودجه در دولت نتانیاهو در ماه سپتامبر یعنی شهریور ماه ۴.۶ میلیارد شکل بوده، اما در یک ماه گذشته این کسری بودجه به ۲۲.۹ میلیارد شکل افزایش یافته است.

تصویر فرو ریخته آقای امنیت

در همین رابطه است که کارشناسان معتقدند، علاوه بر اینکه از زمان آغاز توفان‌الاقصی، اسراییل به‌طور باورنکردنی تغییر کرده، بلکه به صورت فزاینده‌ای ناکامی‌های موجود نوک پیکان انتقادات و مخالفت‌ها را به سمت نتانیاهو نشانه گرفته است؛ امری که به احتمال زیاد نقطه پایانی بر دوران پر فراز نشیب نتانیاهو خواهد بود.

در این راستا یکی از وزرای دولت و اعضای حزب لیکود به شرط فاش نشدن نامش به المانیتور گفته که دیگر مساله این نیست که نتانیاهو می‌ماند یا می‌رود، بلکه موضوع اصلی این است که وی چه زمانی خواهد رفت؟ در واقع به گفته ناظران وقوع توفان‌الاقصی به عنوان بزرگ‌ترین فاجعه برای اسراییل، شرایطی را ایجاد کرده که ماهرترین شعبده‌باز سیاسی این رژیم هم دیگر قادر به دوام آوردن از تبعات ناشی از آن نخواهد بود؛ به‌طوری‌که سرسخت‌ترین حامیان او نیز دیگر نمی‌توانند پایان یافتن عمر سیاسی‌اش را کتمان کنند.

نتانیاهو به عنوان یکی از باسابقه‌ترین نخست‌وزیران اسراییل در طول سال‌های اخیر از خود تصویری مبنی بر ضامن امنیت و مدافع قوم یهود ساخته بود؛ موضوعی که یک‌شبه و پس از حمله جنبش حماس فروپاشید.

البته در این میان برخی تحلیلگران مدعی هستند که هنوز خیلی زود است که بتوان سناریوی قطعی نزول او از صحنه سیاسی را ترسیم کرد و تا زمانی که جنگ ادامه دارد، بعید است نتانیاهو برکنار شود، اما یک وزیر کابینه از ائتلاف شاس به صراحت می‌گوید که جنگ غزه تمامی معادلات را تغییر داده و ما اجازه نخواهیم داد پس از جنگ حیات سیاسی او ادامه یابد. به گفته این وزیر رژیم صهیونیستی ما ظرف یکسال آینده انتخابات جدیدی خواهیم داشت و ائتلاف شاس لزوما متعهد به حمایت از نامزد حزب لیکود نخواهد بود.

از سوی دیگر هر چند که یاییر لاپید رهبر اپوزیسیون از درخواست مستقیم استعفای نتانیاهو در زمان جنگ خودداری کرده، اما چهره‌های اپوزیسیون که در سال‌های اخیر برای استعفای نتانیاهو مبارزه کرده‌اند، مانند ایهود باراک نخست‌وزیر سابق، آشکارا خواستار کناره‌گیری فوری نتانیاهو از سمت خود شده‌اند.

در این میان نظرسنجی‌ها منعکس‌کننده واقعیت‌های میدانی در فضای سیاسی اسراییل است؛ به‌طوری‌که در سایه پرونده‌های فساد در دادگاه و همچنین اعتراضات دامنه‌دار برای اصلاحات قضایی، جنگ غزه باعث شده تا او کمترین میزان محبوبیت خود را در دوران سیاسی‌اش تجربه کند. با این حال او که فعلا در حال رهبری یک کارزار نظامی است بنا به تجربه سعی دارد با برجسته کردن دستاورد‌های جنگی، آسیب‌های واردشده به چهره سیاسی خود را به حداقل برساند.

جنگ جانشینی در لیکود

این موضوع در حالی صورت گرفته که ۶ هفته قبل، وی از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل از توافق تاریخی عادی‌سازی روابط با عربستان خبر داد؛ امری که در سایه اعتراضات گسترده در خیابان‌های اسراییل باعث شد تا برخی تحلیلگران عنوان کنند که نتانیاهو از این برگ برنده برای عبور از نارضایتی‌های داخلی استفاده کرده و جایگاهش نیز تثبیت شده است. اما دو هفته بعد ماجرا به گونه‌ای دیگر رقم خورده و دولت نتانیاهو وارد جنگی شده که علاوه بر محکومیت‌های جهانی به واسطه جنایت علیه غیرنظامیان غزه با یک شکاف عمیق سیاسی حتی در میان اعضای حزب خود نیز مواجه شده است.

در این راستا برخی کارشناسان معتقدند که کلید پایان دوره نتانیاهو در دستان وزیر سابق جنگ، یعنی بنی گانتز است. اگرچه گانتز رقیب سیاسی نتانیاهو بود، اما به کابینه جنگی پیوست و اعلام کرد که این اقدام به منزله مشارکت سیاسی با نتانیاهو نخواهد بود. همچنین لازم به ذکر است گانتز نه تنها اکنون در همه نظرسنجی‌ها کاندیدای اصلی نخست‌وزیری است، بلکه گفته می‌شود که برخی از اعضای حزب لیکود نیز از او حمایت می‌کنند. در نتیجه با پایان یافتن جنگ و کناره‌گیری گانتز از کابینه جنگی، دولت ششم نتانیاهو سرنگون شده و انتخابات زودهنگام برگزار خواهد شد.

اما مساله در حزب لیکود و صحنه سیاسی اسراییل به همین سادگی نیز رقم نخواهد خورد. زیرا به‌طور قطع نتانیاهو تمام تلاش خود را برای ماندن در صحنه سیاسی انجام می‌دهد؛ حتی اگر لازم باشد برای نجات خود از برکناری جنگ را تا مدت‌ها ادامه دهد و نفرات بیشتری از فلسطینیان را به کام مرگ بکشاند. از سوی دیگر وی در حالی به میان سربازان برای عکس یادگاری می‌رود و از برخی رهبران غربی در تل‌آویو استقبال می‌کند که به نظر می‌رسد برای حفظ خود به هر دری خواهد زد تا توافق عادی‌سازی روابط با عربستان را نیز اجرایی کند؛ امری که البته در گرماگرم جنگ غزه بعید است ریاض راضی به این خودکشی سیاسی شود. علاوه بر این کنار رفتن نتانیاهو تازه شروع جدال بر سر جانشینی او خواهد بود زیرا بازیگران جدیدی بعد از نتانیاهو در حزب ظاهر می‌شوند که هرکدامشان مانند یوسی کوهن رییس سابق موساد و نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق برای خودشان ادعای رهبری حزب و نخست‌وزیری دارند.