(تصاویر) کشف حیرت انگیز قدیمی‌ترین رد مار جهان در آفریقا

مار‌ها آشنا و متمایز و اغلب ترسناک‌اند. آن‌ها مدت زیادی است که روی سیاره زندگی می‌کنند. فسیل‌های بدن این جانوران که به عصر ژوراسیک ـ در حدود ۱۵۰ میلیون سال قبل ـ باز می‌گردد در انگلستان، پرتغال و آمریکا پیدا شده است.

به گزارش راهنماتو، اما تاکنون درباره رد فسیل‌شده بدن این جانوران روی سطوح در هیچ‌جای جهان گزارش مشاهده نشده است. دلایل متعددی برای آن وجود دارد. یکی ازدلایلش آن است که آثار ردپای چهارپا‌ها مثل دایناسور، را راحت‌تر از رد بدن مار می‌توان تشخیص داد.

یکی دیگر از دلایلش آن است که مار‌ها از محیط‌های ماسه‌ای و گلی پرهیز می‌کنند و بیشتر علفزار‌ها را ترجیح می‌دهند، درحالیکه فسیل در محیط‌های اول بیش‌تر شکل می‌گیرد. شاید، چون وزن بدن مار در طول بدنش توزیع می‌شود، ردی بسیار کم‌عمق از خودش به جای می‌گذارد که شناسایی آن سخت است؛ و شاید محققان تاکنون به قدر کافی با انواعی از رد‌هایی که مار می‌تواند از خودش به جای بگذارد آشنا نبوده‌اند.

حالا تیمی از محققان مدت‌هاست که درباره رد بدن مار تحقیق می‌کنند. آن‌ها نخستین رد بدن مار در جهان را در فسیل‌های ساحل کیپ در آفریقای جنوبی پیدا کرده‌اند. این فسیل به ۹۳۰۰۰ تا ۸۳۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد و متعلق به مار دمنده افعی آفریقایی است.

رد بدن مار افعی دمنده

یک مار و یک بوفالو

دمنده افعی آفریقایی امروز منظره شایعی در سواحل کیپ نیست. این مار زهری دارد که بافت را تخریب می‌کند و سم آن باعث قطع عضو یا بدتر از آن می‌شود. این مار اغلب در مسیر‌ها آفتاب می‌گیرد، بی‌حرکت می‌ماند و بعد بدون هشدار حمله می‌کند.

فسیل‌هایی از رد بدن این مار در ۱۰۰ کیلومتری کیپ‌تاون در آفریقای جنوبی پیدا شدند. در همان مکان فسیل ردپای یک بوفالوی منقرض‌شده نیز پیدا شد که مشخص بود مدت کوتاهی بعد از عبور مار از آن مسیر رد شده است. دانشمندان این را از آنجا می‌دانند که جای یکی از پا‌های بوفالو روی رد افعی دمنده افتاده است و آن را قدری تغییر شکل داده است.

افعی‌های دمنده مار‌های سنگین و ضخیمی هستند که طول بالغ آن‌ها به ندرت به یک متر می‌رسد. آن‌ها عمدتا به شکل مستطیل حرکت می‌کنند و ردی خطی و کمی مواج از خود به جای می‌گذارند که اغلب به واسطه نوک دم به سمت مرکز کشش دارد. در این شکل از حرکت مار از وزن ماهیچه‌های شکم استفاده می‌کند و قسمت‌ها ناهموار سطح را با کمک لبه‌های خلفی فلس‌های خود می‌گیرد. از طریق انقباضات عضلانی به سمت جلو کشیده و یک اثر خطی ایجاد می‌کند.

شناسایی رد بدن مار به دانشمندان کمک کرده تا شکاف دانش درباره فسیل‌های رد بدن که به دوران پلئوسن باز می‌گردد را پر کنند. بیش از ۳۵۰ محوطه که شامل رد بدن مهره‌دارانی مانند پستانداران، پرندگان و خزندگان است تاکنون شناسایی شده است. رد بدن جانوران بینش تازه‌ای درباره این حیوانات و دورانی که در آن زندگی می‌کردند، به دست می‌دهد.