پوتین در چاله تحریم‌ها

شواهد نشان می‌دهد ۱۸ ماه پس از آغاز جنگ اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی همه‌جانبه علیه روسیه، این کشور به مرور در حال ضربه خوردن از محدودیت‌های ایجاد شده است؛ به‌طوری‌که به گفته رسانه‌ها، کمبود سوخت در سراسر کشور مشهود بوده و هر چند اقلام عمومی در دسترس هستند، اما نشانه‌هایی از کمبود در آن‌ها نیز مشاهده می‌شود.

به گزارش اعتماد، طبق آمار‌ها از زمان آغاز جنگ اوکراین، روسیه تحت بیش از ۱۳ هزار محدودیت و تحریم قرار گرفته و اکنون به عنوان تحت تحریم‌ترین کشور جهان شناخته می‌شود. این موضوع باعث شده تا پس از یک سال و نیم، حالا فشار‌های مالی ناشی از تحریم‌ها محسوس شود؛ به‌طوری‌که مقامات کرملین نیز به این موضوع اذعان دارند.

در همین رابطه کنستانتین سونین، اقتصاددان روسی‌الاصل در دانشگاه شیکاگو در گفت‌وگویی که با نشریه نیوزویک داشته، توضیح می‌دهد: گزارش رسانه‌های روسی درخصوص کمبود برخی اقلام و محصولات، سیگنال روشنی است که نشان می‌دهد دولت قصد سرکوب قیمت‌ها را دارد؛ زیرا تحریم‌ها به‌طور جدی به اقتصاد روسیه ضربه زده و هزینه‌های تولید را برای شرکت‌های روسی بالا برده است.

به گفته این اقتصاددان، تحریم‌ها بر صنعت نظامی روسیه هم تاثیر منفی داشته است؛ زیرا اکنون برای برخی اقلام و محصولات، ارتش ناچار است پول اضافه‌تری به واسطه‌ها پرداخت کند که در میان آن‌ها افراد سوء‌استفاده‌گر زیادی هم وجود دارد. به همین دلیل هر چند تحریم‌ها اقتصاد روسیه را نابود نمی‌کنند، اما به کاهش تولید و در نتیجه کمبود دامن خواهند زد.

مشکل سوخت

به گفته مقامات و رسانه‌های دولتی روسیه، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در جهان اکنون با کمبود سوخت در سراسر کشور مواجه است. در این میان ترنت تلنکو، یکی از مقامات سابق آژانس مدیریت قرارداد‌های دفاعی پنتاگون که لجستیک نظامی روسیه را مطالعه می‌کند، اخیرا اعلام کرده، روسیه دچار مشکل سیستمی در توزیع سوخت شده است. به موازات همین موضوع است که برخی رسانه‌های روسی در ماه گذشته میلادی از کمبود بنزین در جایگاه‌های سوخت در سراسر کشور به خصوص در شهر‌هایی مانند آستاراخان، ولگوگراد، ساراتوف، ریازان و نووسیبیرسک خبر دادند.

چند روز بعد نیز وزیر کشاورزی روسیه اعلام کرد، کمبود سوخت باعث ایجاد اختلال در برداشت و کاشت پاییزه خواهد شد. وی در این مورد به خبرگزاری دولتی اینترمیکس توضیح می‌دهد: ما در حال حاضر مشکل دسترسی به سوخت داریم. این موضوع می‌تواند ضربه‌ای جدی به کشاورزی بزند؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌کنم صادرات فرآورده‌های نفتی تا زمانی که وضعیت بازار داخلی تثبیت شود به‌طور موقت متوقف شود.

معضل کاغذ و تخته سه‌لا

علاوه بر این موسسات انتشاراتی بزرگ در روسیه نیز اکنون به واسطه تحریم‌ها با کمبود کاغذ مواجه شده‌اند؛ به‌طوری‌که سرگئی مویسف، رییس انجمن صنفی ناشران مطبوعات اعلام کرده با توجه به تحریم شدن صنعت چاپ، علاوه بر کاغذ، ما اکنون با کمبود جوهر و تجهیزات یدکی دستگاه‌ها مواجه هستیم. همچنین با توجه به اینکه تولید کاغذ نیازمند ماشین‌آلات خارجی بوده و مواد شیمیایی نیز از خارج وارد می‌شود، قیمت کاغذ با افزایش مواجه شده است. از سوی دیگر روزنامه روزنامه کامرسانت نیز در گزارشی اعلام کرده با توجه به کمبود مواد اولیه برای تولید تخته‌سه‌لا، دولت باید صادرات ماده رزین فنل فرمالدئید را محدود کند.

محدودیت شرکت‌های مخابراتی

براساس گزارش رسانه‌های محلی، شبکه تلفن همراه در روسیه به دلیل کمبود تجهیزات و قطعات یدکی ناشی از تحریم‌های غرب تحت تاثیر قرار گرفته است. شرکت‌های مخابراتی خارجی از جمله نوکیا و اریکسون پس از شروع جنگ، روسیه را ترک کرده و تجهیزات داخلی دکل‌های تلفن همراه هنوز نیاز‌های اپراتور‌های این کشور را برآورده نمی‌کند. در این میان پنج مدیر ارشد مخابراتی در دسامبر ۲۰۲۲ به رویترز گفتند که کاربران روسی تلفن همراه احتمالا دانلود و آپلود کندتر، افزایش تماس‌های قطع شده و تماس‌هایی که وصل نمی‌شوند و قطعی طولانی‌تری را تجربه خواهند کرد.

تاثیر تحریم‌ها روی لاستیک و قطعات هواپیما

علاوه بر این بحران تامین قطعات یدکی در روسیه درحالی ایجاد شده که شرکت‌های حمل و نقل اکنون با کمبود لاستیک و روغن مواجه شده‌اند. گفتنی است از زمان آغاز جنگ تاکنون، بیش هزار شرکت خارجی روسیه را ترک یا فعالیت‌های خود را محدود کرده‌اند.

این مساله درحالی اتفاق افتاده که صنعت هوانوردی نیز تحت تاثیر تحریم‌های غرب قرار گرفته و روزنامه کامرسانت در گزارشی اعلام کرده، خطوط هوایی روسیه ۲ هزار پرواز را با قطعات تاریخ مصرف گذشته انجام داده‌اند. در همین راستا، ویکتور باسارگین رییس سازمان نظارت بر حمل و نقل دولتی می‌گوید: اکنون برای روسیه وارد کردن برخی محصولات خاص به سادگی امکان‌پذیر نیست. درنتیجه، صنعت هوانوردی روسیه وارد یک بحران تمام عیار شده است.

سایر اجزای حیاتی

تحلیلگران مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) در واشنگتن در ماه آوریل دریافتند که تحریم‌های تحمیلی غرب به کمبود بلبرینگ در روسیه منجر شده که بر تولید خودرو‌های نظامی تاثیر منفی گذاشته است. در آوریل ۲۰۲۲، تولید‌کننده بلبرینگ سوئدی SKF Group تمام فعالیت‌های خود را در روسیه متوقف کرد. این درحالی است که از لحاظ تاریخی، روسیه بیشتر بلبرینگ‌های باکیفیت خود را از تولیدکنندگان غربی وارد کرده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۰، روسیه بیش از ۴۱۹ میلیون دلار بلبرینگ وارد کرد که حدود ۵۵ درصد آن از اروپا و امریکای شمالی بوده است.

از این رو تحریم‌های غرب کمبود قطعات خارجی را ایجاد کرده و مسکو را مجبور کرده تا به دنبال جایگزین‌هایی با کیفیت پایین‌تر باشد. در این رابطه است که تحلیلگران معتقدند هر چند تحریم‌های همه‌جانبه غرب آنچنان که در ابتدا پیش‌بینی می‌شد، منجر به فروپاشی اقتصادی روسیه نشد، اما به مرور زمان فشار تحریم‌ها باعث کمبود در داخل شده و در میان‌مدت و بلندمدت ظرفیت استراتژیک روسیه را تخلیه خواهد کرد.