ایلان ماسک می‌خواهد پلتفرم ایکس را شبیه وی‌چت کند؛ اما چرا؟

ایلان ماسک در روز ۲۲ ژوئیه مصادف با ۳۱ تیرماه خبر ری‌برند توییتر به ایکس را اعلام کرد. برنامه بعدی او تقلید از اپلیکیشن بزرگ چینی وی‌چت است.

به گزارش دیجیاتو، او مدت‌ها پیش اعلام کرده بود که قصد دارد توییتر را که سال گذشته با مبلغ ۴۴ میلیارد دلار خرید، به پلتفرم بسیار بزرگ‌تری تبدیل کند. این میلیاردر آمریکایی قبلاً پلتفرم و‌ی‌چت را تحسین کرده و آن را «اپلیکیشن همه‌چیز» (everything app) نامیده بود که خدمات آن شامل چت، تعیین قرار ملاقات، پرداخت و شبکه اجتماعی می‌شود. به گفته ماسک، تبدیل‌شدن توییتر به پلتفرمی که حتی نزدیک به وی‌چت باشد نیز موفقیت بسیار بزرگی برای آن محسوب می‌شود.

ایلان ماسک چند روز پیش، پس از ری‌برند توییتر به ایکس، با انتشار پستی در این شبکه اجتماعی، از افزوده‌شدن ویژگی‌های جدید به ایکس در آینده نزدیک را خبر داد و گفت: ما در آینده ویژگی‌های ارتباطی جامع و قابلیت مدیریت تمام دنیای مالی شما را اضافه خواهیم کرد.

او امیدوار است درآمد ایکس درحال رشد نیز به میزان زیادی افزایش یابد. این شرکت از زمانی که ایلان ماسک آن را خریده، تقریباً نیمی از درآمد تبلیغاتی خود را از دست داده است و با فشار بدهی شدیدی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

وی چت چیست و چرا ایلان ماسک می‌خواهد از آن تقلید کند؟

وی‌چت که امروزه تقریباً تمام ۱.۴ میلیارد نفر جمعیت چین از آن استفاده می‌کنند، در سال ۲۰۱۱ توسط تنسنت، غول فناوری چینی، راه‌اندازی شد. این پلتفرم بسیار گسترده است و حتی استفاده از عنوان سوپراپلیکیشن نیز برای آن مناسب نیست. خدمات این اپلیکیشن شامل تماس صوتی و تصویری، شبکه اجتماعی، سرویس تحویل غذا، پرداخت‌های موبایلی، ارائه اخبار و حتی تعیین قرار ملاقات است.

وی‌چت را می‌توان چیزی شبیه به واتس‌اپ، فیسبوک، اپل پی، اوبر، آمازون، تیندر و بسیاری از پلتفرم‌های دیگر توصیف کرد که تنها آن‌ها در قالب یک اپلیکیشن در کنار یکدیگر جمع شده‌اند. این اپلیکیشن با تاروپود چین پیوند خورده و زندگی در این کشور بدون آن غیرممکن است. همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید، رابط کاربری این پلتفرم برای هر بخش مجزا است.

اما وجود ویژگی‌های متعدد در یک اپلیکیشن معایبی نیز دارد؛ مثلاً وی‌چت با ده‌ها گیگابایت داده فضای زیادی از حافظه تلفن اشغال می‌کند. از سوی دیگر، نفوذ کامل این اپلیکیشن به تمام ابعاد زندگی چینی‌ها، مشکل جدی‌ترین محسوب می‌شود که نگرانی‌هایی در مورد سانسور و نظارت دولتی و همچنین سایر مسائل مرتبط با نقض حریم خصوصی را برانگیخته است.

چین دسترسی به بسیاری از سایت‌های خارجی را مسدود کرده؛ از خبرگزاری‌ها گرفته تا شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و ایکس ایلان ماسک.

این سطح از نظارت دولتی روی اینترنت، صحبت علیه دولت در وی‌چت را برای چینی‌ها خطرناک کرده است. مسدودشدن حساب کاربری صدا‌های مخالف به مدت چند روز یا چند هفته برای چیزی که آن‌ها در چت یا قسمت Moment وی‌چت گفته‌اند، اتفاق غیرمعمولی نیست. حتی افرادی که درحال به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌ظاهر غیرجنجالی هستند نیز گرفتار سانسور‌های غیردولتی شده‌اند و حساب کاربری و گروه‌های چت آن‌ها مسدود شده است.

کیج لیائو، دستیار سرپرست شورای آتلانتیک مرکز جهانی چین، می‌گوید سوپراپلیکیشن‌هایی مانند وی‌چت در راستای هدف پکن برای سازماندهی تمام زندگی مردم به‌منظور تحت کنترل قراردادن کشور ایجاد شده‌اند. او در مورد این موضوع این‌چنین گفته است: تحت کنترل قراردادن کشور اساساً برای جلوگیری از خطرات بالقوه‌ای انجام می‌شود که می‌توانند زمینه‌ساز آغاز مخالفت‌ها و درنهایت به خطر افتادن حکمرانی حزب کمونیست چین شوند.

آیا ایجاد اپلیکیشنی مثل وی‌چت برای غرب مناسب است؟

طبق گفته «جنگ فنگ» از دانشگاه هنگ‌کنگ چین، موفقیت عظیم وی‌چت در چین به دو دلیل عمده رو به افول است. نخستین دلیل این است که چینی‌ها به‌خاطر توسعه نسبتاً دیر اینترنت در کشور، به‌جای کامپیوتر‌های دسکتاپ بیشتر به گوشی‌های هوشمند دسترسی دارند.

جنگ فنگ در مورد این مسئله این‌چنین گفته است: این موضوع به‌معنای این است که ما به‌جای زندگی در فضای وب باز، در دنیای اپلیکیشن‌های محصور شبیه به باغ‌های دیواردار زندگی می‌کنیم. ساختن یک اپلیکیشن چندمنظوره برای گوشی‌ها بسیار آسان‌تر از ساخت آن‌ها برای کامپیوترهاست.

جنگ فنگ اعتقاد دارد نبود قوانین مرتبط با رقابت در چین (که با ساختار قانونی کشور‌های غربی در تضاد است) باعث می‌شود اپلیکیشنی مانند وی‌چت بتواند رقبای خود مانند فروشگاه اینترنتی تاوباو و اپلیکیشن به‌اشتراک‌گذاری ویدیوی دوئین را مسدود کند.

آیا ایلان ماسک می‌تواند اپلیکیشنی مشابه با وی‌چت ایجاد کند که برای غرب جواب دهد؟ شاید به‌زودی شاهد چنین اتفاقی باشیم؛ اما متخصصان معتقدند ممکن است ایجاد چنین پلتفرمی کاملاً به پرداخت‌های دیجیتالی بستگی داشته باشد.

«کندرا شفر» از تریویوم چین، شرکت فعال در حوزه پژوهش‌های مرتبط با سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها، می‌گوید ایلان ماسک قبلاً برخی از عناصر کلیدی را که سبب ضرورت استفاده از وی‌چت در زندگی روزمره شده است، تشخیص داده که یکی از آن‌ها ادغام شبکه‌های اجتماعی با پلتفرم‌های پرداخت دیجیتالی است. به اعتقاد او، چنین قابلیتی برگ برنده این سوپراپلیکیشن است.

«ادیت یانگ» از شرکت سرمایه‌گذاری ریس کپیتال خاطرنشان کرده که تفاوت اصلی بین چین و غرب، استفاده گسترده از فناوری‌های پرداخت دیجیتالی در غرب است. با توجه به اینکه از نظر قانونی فروشگاه‌های چینی ملزم به پذیرش پرداخت‌های نقدی هستند، عملاً پرداخت‌های دیجیتالی در آینده نزدیک متداول نخواهند شد. طبق گفته او، این تفاوت ممکن است به مانعی برای تحقق بلندپروازی‌های ایلان ماسک تبدیل شود.

این اتفاق پیاده‌سازی پرداخت‌های دیجیتالی در دنیای غرب را که برای بهره‌مندی از آن‌ها واقعاً هیچ نیازی به پول نقد و کارت اعتباری نباشد، طولانی‌تر می‌کند.