بهترین فیلمهای جنگی در مورد عملیات دی دَی (D-Day) یا همان عملیات پیاده شدن نیروهای متفقین در نورماندی، یکی از نقطه عطفهای جنگ جهانی دوم که تاریخ بشر را تغییر داد را به شیوههای مختلف به تصویر میکشند. نزدیک به ۸۰ سال از روزی میگذرد که برای همیشه جهان را تغییر داد.
به گزارش روزیاتو، چنین لحظه ماندگار و نمادینی در تاریخ بدین معناست که هالیوود از آن برای ساخت فیلمهای متعددی الهام میگیرد که به دی دَی ارجاع میدهند، در تلاش برای ادای احترام به این عملیات و تاثیری که بر تاریخ بشر داشت. حیرت انگیز است وقتی به تعداد فیلمهایی نگاه میکنیم که در این مورد ساخته شده اند و اینکه چطور هر کدام به جایگاه برتری نسبت به دیگر فیلمها دست یافته اند. چه برای کارشناسان تاریخی و چه افراد بدون اطلاعات تاریخی چندان، این فیلمها برای هر کسی چیز جذاب و خاصی در خود دارند.
فیلمهای بسیاری در مورد جنگ جهانی دوم ساخته شده، اما بسیاری از این فیلمها روی عملیات اورلورد (Operation Overlord) به عنوان نقطه ثقل اصلی داستان تمرکز داشته اند. بدون شک این عملیات بزرگترین و مهمترین نقطه عطف جنگ جهانی دوم بود و اگر شکست میخورد، دنیای امروزمان میتوانست ظاهر متفاوتی داشته باشد. شجاعت سربازان متفقین در روز دی دَی که به سواحل نورماندی در فرانسه هجوم بردند، در قلب و ذهن نسلهای آینده باقی خواهد ماند و این به معنای ابدی کردن آن در قالب فیلمهای جنگی است.
برخی از بهترین فیلمهای جنگی تاریخ سینما در مورد روز دی دَی، فیلمهایی ماجراجویانه با داستانهای ساختگی هستند، در حالی که برخی دیگر تا حد ممکن به واقعیت این نبرد وفادار مانده اند. علاقمندان به جنگ جهانی دوم، به طور ویژه، چیزهای جالب و جذاب بسیاری در این فیلمها خواهند یافت، فیلمهایی که هر کدام جنبهای متفاوت از روز دی دَی را به تصویر میکشند. بدین بهانه در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۴ فیلم جنگی برتر تاریخ سینما در مورد عملیات دی دَی و پیاده شدن نیروهای متفقین در سواحل نورماندی آشنا کنیم.
درامهای رمانتیک که در جریان جنگ رخ میدهند، با فیلمهایی مانند D-Day The Sixth Of June آغاز شدند. رابرت تیلور، ریچارد تاد و دانا وینتر در این داستان بازی میکنند، فیلمی در مورد دو سرباز آمریکایی و بریتانیایی که هر کدام خاطراتی از عشق هایشان با یک زن دوست داشتنی به نام والری راسل دارند.
جالب اینکه ریچارد تاد خود از سربازان متفقین بود که در عملیات دی دَی در نورماندی حضور داشت و یکی از اعضای گروهان هفتم گردان چترباز بود که در اورن بریج با سروان هاوارد ارتباط برقرار کرد. این انتخاب بازیگران برای چنین فیلمی بسیار هیجان انگیز و البته تاثیرگذار است، اگر چه نبرد دی دَی در آخرین دقایق فیلم به تصویر کشیده میشود.
اکثر فیلمها و محتواهایی که در مورد روز دی دَی هستند، عمدتاً روی اتفاقی تمرکز دارند که در ساحل اوماها رخ داد، اما علاقمندان به حوزه نظامی و تاریخ به خوبی میدانند که این عملیات یک عملیات چند وجهی بود. دومین ساحل مشهوری که در این عملیات هدف قرار گرفت جونو نامگذاری شده بود، ساحلی که این درام مستند گونه تلاش دارد به نمایش بگذار و نتایج خارق العادهای در پی دارد.
این فیلم تمرکز را از روی نیروهای آمریکایی به نیروهای کانادایی منتقل میکند که به ساحل جونو حمله بردند. فیلم Storming Juno داستان را از دریچه نگاه برخی از سربازان گردان چترباز، خدمه تانک و پیاده نظام کانادایی که در این عملیات حضور داشتند روایت میکند، و نگاههایی متفاوت به اتفاقاتی میاندازد که در آن روز سرنوشت ساز کمتر مورد توجه قرار گرفتند.
فیلمهای جنگی در مورد جنگ جهانی دوم ساخته شده در دهه ۱۹۵۰ حس و حال و فضای بسیار خاصی دارند، بیشتر به این خاطر که نویسندگی، کارگردانی و بازیگری آنها بر عهده کسانی بود که خودشان شاهد اتفاقات آن دوره بودند. اغلب این فیلمها حاوی جزییات خاصی هستند که تجربه منحصربفرد و واقعی افراد از این عملیات و کلیت جنگ جهانی دوم را منعکس میکند و به جذابیت ذاتی این روایتهای سینمایی میافزاید.
فیلم Breakthrough یک نمونه بی نقص از این موضوع است و داستان یک دسته از نیروها در دوران جنگ جهانی دوم را روایت میکند که برای عملیات دی دَی تمرین میکنند و سپس پیش از این که وارد قلمرو آلمان شود، درگیر نبرد میشوند. در تولید این فیلم از تصاویری استفاده شده که نیروهای آمریکایی، بریتانیایی و آلمانی در این عملیات گرفته شده است تا تصویری واقعیتر از ماجراها ارائه شود. این فیلم یک موفقیت باکس آفیسی بسیار غیرمنتظره و قابل توجه بود.
فیلم A Matter of Resistance یک فیلم کمدی رمانتیک فرانسوی در مورد حمله متفقین به نورماندی است. کاترین دنوو جوان در این فیلم نقش ماری را بازی میکند، دختری روستایی که عروس جوان یک کشاورز مسنتر است. او توجه یک فرمانده آلمانی را به خود جلب میکند که نیروهایش را در همان حوالی مستقر کرده است. همچنین نظر یک جنگجوی گروه مقاومت فرانسه که قصد دارد از آلمانیها جاسوسی کند تا برای آماده سازی به منظور عملیات تهاجمی متفقین در نورماندی کمک کند، نیز به این زن جوان و زیبا جلب میشود.
اما ماری توجه او را از عملیاتش دور میکند و در طی داستان است که تمام این مردان برای بدست آوردن دل این زن دست به کارهای احمقانهای میزنند. طنز موقعیت و تنش رمانتیک داستان، جذابیتهای اصلی این فیلم هستند، و عملیات دی دَی پیش زمینهای قابل توجه و جذاب برای این داستان فراهم میکند.
اگر چه تام سلک بیشتر به خاطر بازی در سریالهای تلویزیونی مانند Magnum P.I؛ و Blue Bloods شناخته میشود، اما کمتر دیده شدهترین نقش آفرینی او در فیلم Ike: Countdown to D-Day است. سلک برای این نقش بیشتر از آن سبیل خاصش را تراشید و موهایش را نیز از ته زد تا نقش ژنرالی مشهور را بازی کند. دوایت دی آیزنهاور یکی از بهترین استراتژیستهای نظامی ارتش ایالات متحده بود.
داستان این فیلم ۹۰ روز پیش از عملیات اورلورد آغاز شده و شرایط را برای این نبرد سرنوشت ساز فراهم میکند. سلک به شکل استادانهای نقش آیزنهاور را بازی میکند، مردی که تلاش دارد مهمترین عملیات تهاجمی تاریخ را انجام دهد و همزمان از سیاست ورزیهای همتایانش مانند ژنرال پتن دوری کند. این فیلم به خوبی نشان میدهد که چطور، از طریق ترکیب دیپلماسی برتر و استراتژی بی نقص، او توانست به موفقیتی تقریباً غیرممکن دست یابد.
بسیاری از بهترین فیلمهای جنگی در مورد عملیات دی دَی در جنگ جهانی دوم در همان سالهای ابتدایی پس از جنگ ساخته شده و به دیدگاههای مختلفی میپردازند که در جریان این نبرد شکل گرفتند. اما فیلم Overlord یک فیلم در مورد دی دَی است که پس از جنگ ویتنام ساخته شد.
به جای تمرکز بر شجاعت و قهرمانیهای سربازان متفقین در حمله نورماندی، این فیلم به جنگ به عنوان ابزار سرنوشت نگاه میکند که سربازان بی تجربه را به سمت پایانی موهوم و ویرانگر پیش میبرد. این فیلم بسیار سرگرم کننده و جذاب به شکل سیاه و سفید فیلمبرداری شده که بر تاثیرگذاری داستان میافزاید و وقتی پای ترکیب تصاویر جدید و آرشیوی به میان میآید، بسیار بهتر از بسیاری از فیلمهای جنگی مشابه عمل میکند. نتیجه نهایی یک فیلم جنگی تکان دهنده در مورد جنگ جهانی دوم و عملیات حمله به نورماندی است که به خوبی با پوچ گرایی محسوس در دهه ۱۹۷۰ ترکیب شده است.
جاسوسی و عملیاتهای اطلاعاتی در طول جنگ جهانی دوم به خاطر برخی از نقشههای بی نقص و پرجزییاتی مشهور شده که توسط هر دو طرف برای گول زدن طرف دیگر چیده شده بودند. در این فیلم، سرویس امنیتی و اطلاعاتی آلمانیها سعی دارد از طریق یک عملیات فریب پیچیده و دقیق، به نقشه متفقین برای عملیات دی دَی پی برده و آن را نقش بر آب کند، جایی که یک افسر آمریکایی را متقاعد میکنند که جنگ به پایان رسیده است.
این فیلم با بازی جیمز گارنر و ایوا ماری سنت، یک تریلر هنرمندانه است که قدرت اطلاعاتی و فریب آلمانیها را نیز به تصویر میکشد، چیزی که کمتر در فیلمهای جنگی در مورد جنگ جهانی دوم به تصویر کشیده شده و حس تنش خاصی به این فیلم میبخشد.
اروین رومل از دیرباز جایگاه ویژه و قابلاحترامی در میان نیروهای متفقین داشت که حتی تا به امروز نیز ادامه داشته است. در تضاد با ژنرالهای سیاسی، رومل بیشتر به عنوان یک ژنرال کارکشته، زیرک و قابل احترام آلمانی دیده میشود تا یک نازی دیگر و این فیلم سخت تلاش کرده تا تصویری مناسب و واقعی از ژنرال رومل در ذهن مخاطبان ایجاد کند. جیمز میسون به خوبی تصویری از یک شخصیت پیچیده و دچار تشویش ذهنی را از رومل ارائه میکند که فاصله زیادی با واقعیت ندارد. نبرد دی دَی تنها نقشی کوچک اگر چه حیاتی را در این فیلم بازی میکند.
وقتی هیتلر از تلاشهای رومل برای آماده سازی نورماندی به منظور جلوگیری از عملیات متفقین در این منطقه جلوگیری میکند، او تصمیم میگیرد که به گروهی بپیوندد که قصد ترور پیشوا را دارند. وقتی نقش رومل در این عملیات کشف میشود، شانسی برای خودکشی به او داده میشود تا برای حفظ چهره و نجات خانواده اش دست به خودکشی بزند. این فیلم برداشت و نگاهی بسیار نادر، خاص و تاثیرگذار بر آنسوی جبهه جنگ جهانی دوم است که اجازه میدهد The Desert Fox: The Story Of Rommel فیلمی متفاوت از همتایان خود باشد.
جیمر گارنر در فیلم The Americanization Of Emily نقش چارلی را بازی میکند، آجودان یک آدمیرال در این فیلم جنگی که کار اصلی او اطمینان از این است که آدمیرال و دیگر افسران هم رده اش تمام امکانات لاکچری که برای خوشگذرانی میخواهند را داشته باشند، از جمله داشتن ملازمان یا حتی معشوقه ها. وقتی فرماندهش همسر خود را از دست میدهد، تصمیم میگیرد به چارلی بگوید که باید به جرگه اولین نیروهایی بپیوندد که به ساحل نورماندی میرسند تا اولین ملوانی که در ساحل کشته میشود را مستندسازی کند.
امیلی با بازی جولی اندروز نیز زن بیوهای است که شوهرش را در جنگ از دست داده و عاشق چارلی میشود و در مواجهه با خطر از دست دادن او، امیلی شرایط بسیار دشواری را تجربه میکند. این فیلم روایتی اثرگذار از پوچی جنگ است که در این زمینه بسیار شبیه فیلم Catch-۲۲ میباشد، با مقداری روایت عاشقانه که باعث میشود جذابیتی بدون تاریخ مصرف به فیلم داده شود.
فیلم The Big Red One تقریباً شبیه یک نسخه روزآمد شده و توسعه یافته از فیلم Breakthrough است، جایی که داستان پنج نفر از اولین حضورشان در جنگ جهانی دوم در جبهه شمال آفریقا، تا ایتالیا، دی دَی و در نهایت ورود به خاک آلمان روایت میشود.
این فیلم با پیچیدگی بسیار بیشتری نسبت به دیگر فیلمهای جنگی ساخته شده در مورد جنگ جهانی دوم با این اتفاق بزرگ روبرو میشود. از سربازانی که به نیازهایشان برای درگیری و از بین بردن دشمن دسترسی ندارند تا دشواری در درک اینکه در هولوکاست چه اتفاقی افتاده، این یکی فیلمی است که اکشن دراماتیک را با سوالات فلسفی تکان دهنده و با پاسخهای دشوار ترکیب میکند. همچنین این فیلم این نقطه تمایز را در خود دارد که یکی از ماندگارترین نقشهای مارک همیل در خارج از فرانچایز جنگ ستارگان میباشد.
این یکی فیلمی است که کاملاً بر عملیات دی دَی به عنوان کانون اصلی داستان تمرکز دارد. با مدت زمانی حدود ۳ ساعته، این فیلم عجلهای برای روایت داستان خود نداشته و سعی دارد داستان عملیات حمله به نورماندی را از چند منظر مورد بررسی قرار دهد، از جمله از دیدگاه چندین نیروی متفقین و سربازان آلمانی در آنسوی میدان نبرد.
تیم بازیگران فیلم پر از ستاره و چهرههای شاخص سینما در آن دوران است، از جمله جان وین، شان کانری، رابرت میچم، هنری فاندا و رودی مک داول. اگر چه درامهای انسانی گاهی در وسعت عظیم فیلم و داستان آن گم میشود، هنوز هم به شکلی خارق العاده اتفاقات روز دی دَی را به شکلی خلاصه و جمع و جور به تصویر میکشد.
مدتها پیش از اینکه کلینت ایستوود به یکی از بهترین کارگردانان هالیوود تبدیل شود، او نقش ستوان شیفر را بازی کرد، یک رنجر آمریکایی که برای نجات ژنرال جرج کارنابی از دست اس اس وارد عملیاتی میشود که نیروهای بریتانیایی آن را طرح ریزی کرده اند، پیش از اینکه بتواند اسرار مربوط به نبرد دی دَی را فاش نماید. اما همه چیز آنطور که به نظر میرسد نیست. خیلی زود مشخصی میشود که یک هدف دیگر غیر از هدف رسمی و اصلی نیز وجود دارد.
این فیلم به لطف بازیهای قوی از ستارگان متعدد مانند ایستوود، ریچارد برتون، ماری اور و پاتریم وایمارک بسیار مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و سینماروها نیز استقبال خوبی از آن کردند. بزرگترین نقطه قوت فیلم Where Eagles Dare پیچش داستانی آن است که به شدت موثر بوده و آنقدر خوب هست که اینجا اسپویلش نکنیم.
فیلم Patton به چیزهایی فراتر از تنها حمله نورماندی میپردازد. از بسیاری جهات، این فیلم بهترین کار را انجام داده و تمام کمپین اروپاییها علیه هیتلر در نبرد نورماندی را به هم میدوزد، به طور خاص به خاطر تمرکز بر شخصیت ژنرال جرج اس پتن. جرج سی اسکات در این فیلم نقش ژنرال پتن را با جدیت و حرارت جذابی بازی میکند که باعث میشود همدردی و درک نکردن رفتارهای او بسیار دشوار باشد.
در این فیلم از عملیات دی دَی تقدیر میشود، اما همانند دیگر نبردها، تاکید بیشتر روی خود نبرد نیست و بیشتر به معنای نبرد میپردازد. چرا پتن وارد این نبرد شد و چطور هزینه تک تک تصمیماتی که گرفت را میسنجد؟ اینها سوالات دشواری هستند که این فیلم تلاش دارد به آنها پاسخ دهد.
فیلم Saving Private Ryan واقعیترین و معتبرترین تصویرسازی از عملیات دی دَی در تاریخ سینما را در خود دارد و هیچ فیلمی به چنین میزانی از تاثیرگذاری و واقع گرایی نزدیک هم نشده است. با استفاده از تجربیات و جلوههای ویژه در کنار سکانسهای اکشن، استیون اسپیلبرگ نگاهی بسیار واقع گرایانه و دست اول نسبت به پیاده شدن نیروهای متفقین در ساحل نورماندی را در اختیار مخاطب قرار میدهد، پیش از اینکه از آن به عنوان نقطه پرتابی برای روایت اصلی داستان استفاده کند.
نبرد دی دی یکی از بزرگ ترین، سنگینترین و تکان دهندهترین نبردهای جنگ جهانی دوم است و چیزی که در سکانس ابتدایی نجات سرباز رایان میبینیم، بهترین و واقعیترین و در عین حال پرتنشترین تصویرسازی است که از این نبرد ارائه شده است.
وحشت، خشونت و بیرحمی محض سکانس پیاده شدن نیروهای متفقین در نورماندی تجربهای بسیار قوی و تکان دهنده است، اما تصویری بسیار واقع گرایانه از وحشتهایی که در آن روز رخ داد، برخلاف تصویری باشکوه و دراماتیک که در فیلمهای هالیوودی از جنگ ارائه میشود. همه اینها کمک کرده که Saving Private Ryan به بهترین فیلم جنگی تاریخ سینما از نگاه بسیاری از منتقدان و سینماروها تبدیل شود.