يك استاد دانشگاه و پژوهشگر مسايل سياسي و اجتماعي گفت: «دانشگاه جايگاه و رسالتي تاريخي دارد كه آن را از ديگر ارگانها و نهادها متمايز ميكند و همين مساله موجب ايفاي نقشي تاثيرگذار از سوي دانشگاهيان در جامعه ميشود.»
به گزارش ایسنا، عماد افروغ، تصريح كرد: «دانشگاه براي عمل به رسالت خود بايد از آزاديهاي مختلف برخوردار باشد تا بدين ترتيب شاهد شكلگيري انديشههاي نوظهور در دانشگاهها باشيم.»
وي با انتقاد نسبت به شرايط فعلي دانشگاهها براي داشتن آزاديهاي لازم، به اهميت دانشجويان در پر كردن خلاء نهادهاي مدني اشاره كرد و نسبت به نتايج برخي رفتارها از جمله «مديريت متمركز دانشگاهها» هشدار داد.
كساني نقش دانشگاه را ناديده ميگيرند، يك نگاه ابزاري و شتابزده را تقويت ميكنند
افروغ با بيان اينكه «در اين مساله كه حركتهاي دانشجويي در فعل و انفعالات و جنبشهاي سياسي جامعه ما اثر داشته ترديدي نيست» گفت که همواره يكي از پايگاههاي اصلي روشنگري و آگاهيبخشي مردم از طريق دانشجويان، دانشگاهها بودهاند و نميتوان از نقش بيبديل دانشگاه در روشنفكري ديني و انقلابي غافل شد و كساني كه اين نقش را ناديده ميگيرند، خودشان به دست خود، يك نگاه ابزاري و شتابزده را تقويت ميكنند.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد که اگر دانشگاه و دانشجويان ما متناسب با جايگاه تاريخي خود و نياز هر شهروند، افكار خود را داشته باشند، در بروز افكار خود آزاد باشند و انديشههاي مطلوب خود را به بحث بگذارند و دنبال كنند، آن وقت به راحتي و به صورت شتابان و احساسي جذب احزاب سياسي نميشوند و خيلي راحت ميتوانند سره از ناسره كنند و به وظيفه اصلي خود يعني آگاهي بخشي و روشنفكري سامان دهند.
وي با بيان اينكه «در چنين حالتي دانشجويان ميتوانند به يك انديشه دروني و درون دانشگاهي دست يابند و به بالندگي جامعه كمك كنند و صرفا نقش ابزار نداشته باشند» تاكيد كرد، دانشگاه بهترين فرصت براي مباحث انديشهاي، گفتوگوهاي علمي، مطالعه و دقيق شدن در بسياري از مفاهيم سياسي، اجتماعي و فرهنگي است.
دانشگاهها بايد حالت آزادتر و رقابتيتري داشته باشند
اين نماينده پيشين مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: «وقتي اين فرصت را محدود كرده، برخورد كليشهاي و رسمي با آن ميكنيم يا برخوردهاي دستوري و از بالا را اتخاذ ميكنيم و شرايط را به گونهاي پيش ميبريم كه دانشجو ظرفي باشد كه هر چه خواستيم در آن ظرف بريزيم و او هم بايد پذيراي اين محتويات باشد و فرصتي براي تفكر نداشته باشد، در واقع بستر را فراهم كردهايم كه در بحبوحه انتخابات عدهاي بيايند، يارگيري كنند و دانشگاه را به مثابه ابزار مورد سوء استفاده قرار دهند.»
وي با بيان اينكه «اگر به طور طبيعي، دانشجو به نيازها و رسالت تاريخي خود سامان دهد اين اتفاق نخواهد افتاد، بلكه اين دانشجوست كه مردم را آگاه ميسازد و كمك ميكند كه مردم انتخاب بهتري داشته باشند» افزود که خود اين مساله، يك شرط محتوايي و يك شرط شكلي نياز دارد. شرط شكلي اين است كه دانشگاهها بايد حالت آزادتر و رقابتيتري داشته باشند و شرط محتوايي اين است كه ما چنين حقي را براي دانشجو قائل باشيم.
با ايجاد شرايط بسته، بستر را براي رفتار شتابزده دانشجو فراهم ميكنيم
اين استاد دانشگاه افزود که دانشگاه محل دانش و محل تعامل و تضارب افكار است و بايد اجازه دهيم كه دانشجو رشد كند. به هر حال بايد فرقي بين دانشجو و يك شهروند عادي وجود داشته باشد. شايد يك شهروند عادي چنين فرصتي را در اختيار نداشته باشد و از او زياد توقع نداشته باشيم كه برخورد احساسي نكند و در عوض برخورد فكري و معرفتي داشته باشد ولي توقع ديگري از دانشجو داريم. ما از دانشجو توقع داريم كه با توجه به جايگاه تاريخي خود، علاوه بر مباحث آموزشي و درسي خود، به اين مسائل هم توجه داشته باشد.
وي ادامه داد که اگر ميخواهيم دانشجو به مسايل فرهنگي، معرفتي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و اخلاقي توجه داشته باشد، بايد زمينه اين توجه را فراهم كنيم و آزاديهاي لازم نظير آزاديهاي بيان و پس از بيان، شرايط تضارب افكار، آزادانديشي و ملزومات آزادانديشي را فراهم سازيم؛ چراكه با ايجاد شرايط بسته، بستر را براي رفتار شتابزده دانشجو و استفاده ابزاري از آنها فراهم ميكنيم.
آنطور كه بايد و شايد، شاهد آزاديهاي سياسي در ابعاد مختلف نيستيم
وي با بيان اين اعتقاد كه «در شرايط فعلي آنطور كه بايد و شايد، شاهد آزاديهاي سياسي در ابعاد مختلف نيستيم» افزود، در چنين شرايطي، خود به خود از الان ميتوان پيشبيني كرد كه در زمان انتخابات، برخوردهاي شتابزده، احساسي، عاطفي و استفادههاي ابزاري فوران خواهد كرد و اگر ميخواهيم اين اتفاق نيفتد، نبايد خودمان به دست خود چنين شرايطي را فراهم يا تقويت كنيم.
اين پژوهشگر مسايل سياسي و اجتماعي با تاكيد بر اينكه «متناسب با جايگاه دانشگاه، ملزومات آن بايد تعريف شود» اظهار كرد که دانشگاه بيشتر به عامليت آن و افراد خلاق تعريف ميشود ولي يك من خلاق كيست و خلاقيت چگونه به دست ميآيد؟ مسلم است كه در بستري از نگاههاي گرتهبردارانه و تقليدي و منفعلانه هيچگاه يك من خلاق و فعال شكل نميگيرد و اين مساله ملزوماتي دارد. اين ويژگي موجب ميشود كه دانشگاهها از ادارههاي عادي يا وزارتخانهها متمايز شود؛ چراكه ادارههاي ديگر ممكن است به صورت صوري و دستورالعملي بتوانند اداره شوند ولي دانشگاه جايگاه ديگري دارد.
دانشجويان همواره خلاء نهادهاي تاسيسي مدني در جامعه ما را پر كردهاند
وي رسالت تاريخي دانشگاه را ويژگي ديگر براي جايگاه ويژه آن دانست و گفت: «به دليل اينكه نهادهاي مدني نداريم و به رغم اينكه جامعه مدني ما از قابليتهاي بالايي برخوردار است، اين قابليتها در قالب نهادهاي تاسيسي متبلور نشده است، ما شاهد اين مساله بودهايم كه دانشجويان اين خلاء را پر كردند. در واقع خلاء نهادهاي تاسيسي مدني در جامعه ما را همواره دانشجويان پر كردهاند. با توجه به اين مولفههاست كه بايد بكوشيم خلاقيت ما بيشتر شكل بگيرد و به اين سمت حركت كنيم كه شاهد رشد فكري و معرفتي بيشتري از سوي محافل دانشگاهي باشيم.»
بايد شاهد شكلگيري انديشههاي نوظهور و جديد در دانشگاهها باشيم
وي با تاكيد بر اينكه «بايد شاهد شكلگيري انديشههاي نوظهور و جديد در دانشگاهها باشيم» تصريح كرد، به جاي اينكه ديگران انديشههاي دست چندم را به ما تحميل كنند و در يك فرآيند احساسي و شتابزده جذب آراء كنند، دانشگاهيان هستند كه با دستيابي به افكار، انديشهها و ايدئولوژيهاي جديد ميتوانند حتي به احزاب ما خوراك بدهند؛ چراكه احزاب ما بايد پشتوانههاي ايدئولوژيك و تئوريك داشته باشند و اگر دانشگاه برخورد خلاق و نوآورانه نداشته باشد، اين پشتوانهها را از مجامع غربي ميگيرند و نميتوان بر روي اين پشتوانهها حساب جدي باز كرد؛ چراكه اينها در فضاي جغرافيايي، تاريخي، فرهنگي ديگر و متناسب با نيازهاي ديگري شكل گرفته است.
اين نماينده پيشين مجلس با بيان اينكه «اگر ميخواهيم تفكر بوميتري داشته باشيم بايد اجازه لازم را به تعاملها، ارتباطات و تراوشات فكري بدهيم» افزود: «ما دو توصيه داريم؛ توصيه اول به بالاتريها كه قدرتي در اختيار دارند و ميتوانند فرصتها را رقم بزنند و توصيه دوم به دانشجويان و دانشگاهيان است براي اينكه قدر فرصتها را بدانند و ظرفيت لازم را هم داشته باشند، يعني اينطور نباشد كه تا فرصتي در اختيار قرار ميگيرد، برخورد احساسي و شتابان با آن داشته باشند.»
وضعيت فعلي دانشگاهها را مطلوب نميدانم
اين استاد دانشگاه همچنين با بيان اينكه "وضعيت فعلي دانشگاهها را مطلوب نميدانم"، اظهار كرد: «متاسفانه در حال حاضر عدهاي نه علم را خوب ميشناسند و نه به نحلههاي مختلف شناختشناسي اشراف دارند.»
افروغ با انتقاد از «كساني كه نه دركي از جنبش دانشجويي و نه دركي از ماهيت علم دارند و تنها ميخواهند هرچه سريعتر به اهداف خود برسند» اظهار كرد که ما هم راجع به اين اهداف حرفهايي داريم و هم راجع به اين شيوه دستيابي به هدف. من فكر نميكنم با اين وضعيت كه برخي به دنبال آن هستند به مقصد برسيم و اگر اين مسير ادامه پيدا كند، به عقب هم برميگرديم.