فرارو- پلیسیتمی اختلالی است که با افزایش غیرطبیعی تعداد گلبولهای قرمز خون مشخص میشود.
به گزارش فرارو، این بیماری عمدتاً در مردان و در سنین بالای ۵۰ سال شایع است، اما ممکن است در سنین ۱۵ تا ۹۰ سال رخ دهد.
پلیسیتمی به سه نوع اصلی تقسیم میشود:
- پلیسیتمی حقیقی (اولیه): علت ناشناخته دارد.
- پلیسیتمی ثانویه (واکنشی): ناشی از عوامل یا بیماریهای دیگر است.
- پلیسیتمی استرس یا کاذب: به دلیل کاهش حجم پلاسمای خون رخ میدهد.
علائم شایع
- خستگی، سردرد، خوابآلودگی، منگی
- خارش یا قرمزی پوست
- بزرگی طحال
- خونریزی بدون علت مشخص
علل
پلیسیتمی حقیقی:
علت آن ناشناخته است.
پلیسیتمی ثانویه:
- بیماریهای مادرزادی قلب
- بیماریهای مزمن ریه
- سیگار کشیدن یا زندگی در ارتفاعات بالا
پلیسیتمی استرس یا کاذب:
- کمآبی بدن
- مصرف داروهای ادرارآور
- استعمال دخانیات
عوامل افزایشدهنده خطر
- استعمال دخانیات
- بیماریهای قلبی یا ریوی
- استرس
- سابقه خانوادگی پلیسیتمی
پیشگیری
- پلیسیتمی حقیقی: پیشگیری شناختهشدهای ندارد.
- پلیسیتمی ثانویه یا کاذب:
- خودداری از استعمال دخانیات
- پیشگیری از کمآبی بدن
- درمان بیماریهای قلبی یا ریوی
عواقب مورد انتظار
- پلیسیتمی حقیقی قابل علاج نیست، اما علائم آن با درمان کنترل میشود.
- میانگین بقای بیماران با درمان ۷ تا ۱۵ سال است؛ برخی حتی بیش از ۲۰ سال زندگی میکنند.
- پلیسیتمی ثانویه و کاذب با درمان علت زمینهای بهبود مییابند.
عوارض احتمالی
- تشکیل لخته در رگها
- سکته مغزی یا حمله قلبی
- زخم گوارشی
- نقرس و افزایش اسید اوریک
- سنگ کلیه
- سرطان خون (لوسمی)
درمان
اصول کلی
- آزمایش خون و مغز استخوان برای بررسی شمارش گلبولهای قرمز و سطح هماتوکریت.
- درمانها بر اساس نوع بیماری، سن بیمار، و شدت علائم تنظیم میشوند.
- روشهای درمانی شامل:
- فصد: تخلیه خون اضافی از ورید.
- درمان رادیوایزوتوپ: استفاده از فسفر رادیواکتیو برای کاهش تولید گلبولهای قرمز.
- دارودرمانی: بسته به علائم و پاسخ بیمار انتخاب میشود.
داروها
- آسپرین: برای پیشگیری از لخته شدن خون.
- فسفر رادیواکتیو یا داروهای سیتوتوکسیک: برای مهار تولید گلبولهای قرمز.
- آلوپورینول: برای کاهش اسید اوریک خون.
- داروهای ضد خارش و مهارکنندههای گیرنده H۲ یا آنتیاسیدها برای کنترل اسید معده.
فعالیت در زمان ابتلا
- پس از درمان، فعالیتهای طبیعی به تدریج از سر گرفته شود.
رژیم غذایی
- رژیم خاصی نیاز نیست.
- نوشیدن ۲۵۰ میلیلیتر مایعات هر دو ساعت برای جلوگیری از کمآبی توصیه میشود.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- بروز علائم پلیسیتمی
- ظهور علائم جدید یا عوارض بیماری
- خونریزی، سردرد شدید، یا علائم سکته مغزی یا حمله قلبی
- عوارض ناشی از داروهای تجویزی
نتیجهگیری
پلیسیتمی بیماریای با عوارض بالقوه جدی است، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، میتوان علائم آن را کنترل کرده و از بروز عوارض جلوگیری کرد.