رمزگشایی از نام یک محله قدیمی؛ طایفه اذون یا گلابی روسی؟

نام هر کدام از آبادی‌های شمیران که امروز به محله‌های شمال شهر تبدیل شده‌اند برای خود حکایت و ماجرایی شنیدنی دارد. به عنوان مثال در جستجو برای علت نامگذاری اوین، به نام «اذون» می‌رسیم. نامی که به تاریخ کهن این آبادی قدیمی غرب شمیران اشاره دارد.

به گزارش همشهری‌آنلاین، در محله اوین یادگاری‌ها و نشانی‌ها از روزگار گذشته این آبادی شمیران کم نیست. هنوز درختان سربرافراشته این محله که در کنار برج‌ها و آپارتمان‌ها زنده‌اند تا اهالی را با خود به خاطرات چند دهه پیش ببرند و البته نام متفاوت این محله که برای خود روایت‌ها دارد. نام اوین در بسیاری از منابع تاریخی تکرار شده است؛ روستایی سرسبز با تاریخی کهن. «یاقوت حموی» در قرن هفتم هجری در کتاب معجم البلدان از روستایی به نام اذون در غرب شمیران نام برده است.

در این کتاب از «ابوالعباس احمد بابازیدی» که مذهب زیدی داشته به عنوان یکی از ساکنان روستا یاد شده و بار‌ها نام اذون به عنوان یکی از روستا‌های شمیران تکرار شده است. اگرچه دیگر در میان آبادی‌های امروز شمیران اثری از نام اذون نیست، اما تهرانشناسان به ارتباط میان روستای اذون و آبادی اوین اشاره می‌کنند.

«علیرضا زمانی» تهران‌شناس می‌گوید: «نام اذون در منابع تاریخی مختلف به عنوان یکی از آبادی‌های شمیران بار‌ها تکرار شده. دکتر حسین کریمان» در کتاب تهران در گذشته و حال به تغییر نام اذون به اوین اشاره کرده است. به عقیده او واژه اذون در گذر زمان به ایون و پس از آن به اوین تغییر نام داده و برای سندیت این مدعا هم شواهدی از تغییر برخی کلمات در زبان رایج اهالی شمیران ارائه کرده است.» در جستجو برای علت نامگذاری محله اوین، اما به روایت‌های دیگری هم می‌رسیم که البته اعتبار چندانی ندارند.

زمانی می‌گوید: «برخی به دلیل وجود باغ‌های گلابی در این محدوده سراغ ریشه نام ایون رفته‌اند. آن‌ها واژه ایون را با واژه روسی «ایوا» به معنای گلابی، مرتبط دانسته‌اند. این روایت‌ها، اما در منابع مکتوب اعتباری ندارد.»