بیماری حرکت یا حالت تهوع در سفر چیست؟

حالت تهوع در طول سفر که با نام‌های بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند یکی از حالت‌های ناخوشایند در طی سفر باشد. علت حالت تهوع در سفر چیست؟ هنگامی که در ماشین نشسته‌اید و مدام در حال تکان خوردن به طرفین هستید، احتمالا دچار حالت تهوع می‌شوید.

به گزارش فرادید؛ زمانی که میان حس‌های شما تضاد وجود داشته باشد، دچار حالت تهوع خواهید شد. برای نمونه هنگامی که سوار بر چرخ و فلک هستید، سوار بر وسیله‌ای هستید که در جهتی وارونه می‌چرخد. احتمالا چشمان شما، ماهیچه‌ها و گوش داخلی‌تان در هماهنگی با یکدیگر نباشند و درک متفاوتی از شرایط داشته باشند. در چنین وضعیتی مغز نمی‌داند که دقیقا باید چه واکنشی داشته باشد. این می‌تواند دلیلی برای سرگیجه و حالت تهوع باشد.

نقش گوش‌ها

گوش‌ها به‌ویژه گوش داخلی نقش مهمی در ایجاد تعادل حس‌های مختلف ایفا می‌کند. آن‌ها بخشی از سیستم تعادلی بدن موسوم به وستیبولار هستند. این سیستم شامل ۳ جفت کانال نیم دایره و ۲ کیسه است که ساکول و اوتریکول نامیده می‌شوند. این قسمت‌ها اطلاعاتی را که از دور و اطراف به دست می‌آورید، به مغز ارسال می‌کنند.

کانال‌های نیم دایره حاوی مایعی هستند که با حرکت کردن سر حرکت می‌کنند. ساکول و اوتریکول نسبت به نیروی جاذبه حساس هستند. آن‌ها مغز را از وضعیت شما در حالت ایستاده و یا نشسته آگاه می‌کند.

نقش مغز

مغز عضوی از بدن است که تمام داده‌ها را دریافت می‌کند و با جمع‌آوری و تحلیل آن‌ها به نتیجه می‌رسد؛ اما برخی مواقع علائم و سیگنال‌های گیج کننده‌ای به مغز ارسال می‌شود.

برای مثال در یک هواپیمای در حال پرواز احساس خواهید کرد که در حال حرکت هستید؛ اما چشمانتان چنین حسی را به مغز ارسال نمی‌کنند و به نظر حسی حالت حرکت کردن را تجربه نمی‌کنند؛ درنتیجه چنین تضاد احساسی در فرد شکل می‌گیرد و پس از یک سفر دریایی طولانی نیز شرایط بر همین روال است. زمانی که روی خشکی قرار می‌گیرید، همچنان احساس می‌کنید که در حرکت هستید. نتیجه همگی این‌ها یک چیز است: بیماری حرکت یا حالت تهوع در سفر.

چه افرادی دچار بیماری حرکت می‌شوند؟

هر فردی ممکن است دچار بیماری حرکت یا حالت تهوع در سفر شود؛ اما این مسئله در کودکان و زنان باردار در مقایسه با سایر افراد بسیار شایع‌تر است. این مشکل مسری نیست.

علائم

از نشانه‌های آن می‌توان به سرد شدن ناگهانی بدن، عرق سرد و حالت تهوع اشاره کرد. از سایر علائم نیز می‌توان این موارد را نام برد که عبارت‌اند از:

• سردرد یا سرگیجه
• افزایش ترشح بزاق
• از دست دادن اشتها
• رنگ پریدگی

علاوه‌بر این علائم برخی از افراد نیز دچار سر درد، احساس خستگی و نفس نفس زدن می‌شوند.

برای بیشتر افراد معمولا نشانه‌های حالت تهوع در سفر برای مدت طولانی نیستند. فرقی نمی‌کند که تکان‌های قایق یا حرکت قطار آزارتان می‌دهد، در هر صورت زمانی که به این شرایط عادت می‌کنید، علائم از بین می‌روند.

اما در صورتی که علائم حالت تهوع به خودی خود رفع نشدند، بهتر است از توصیه‌های ارئه شده در موارد زیر استفاده کنید:

• آرام باشید: چیزی بیابید و سعی کنید بر آن تمرکز کنید. به عنوان مثال شروع کنید از ۱۰۰ به عقب بشمارید، نفس عمیق بکشید و چشمانتان را ببندید.

• به یک شی ثابت نگاه کنید: در صورتی که در قایق هستید، به افق خیره بشوید. اگر در خودرو هستید هم از شیشه جلو بیرون را تماشا کنید.

• قبل از سفر از مصرف الکل پرهیز کنید.

• هوای تازه را نفس بکشید و سیگار نکشید.

• از مطالعه در این شرایط پرهیز کنید.

در صورتی که با هواپیما سفر می‌کنید، بهتر است در قسمت بال هواپیما بنشینید.

در کشتی هم کابین بالای عرشه را انتخاب کنید.

در اتومبیل هم صندلی جلو بهترین مکان برای نشستن است.

دست‌بند‌هایی نیز وجود دارند که با فشار بر ناحیه‌ای روی مچ سبب ارسال سیگنال‌های الکتریکی می‌شوند و این حالت را بر طرف می‌کنند؛ اما همچنان اثربخشی این دست‌بند‌ها کاملا مشخص نشده است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

حالت تهوع در سفر معمولا به خودی خود بهبود پیدا می‌کند؛ اما در صورتی که علائمی مانند سرگیجه، سر درد، استفراغ، کاهش شنوایی و درد قفسه سینه ادامه پیدا کند، باید حتما به پزشک مراجعه کرد.

اگر همچنان از بیماری حرکت یا تهوع در سفر رنج می‌برید، می‌توانید با پزشک خود درباره این موارد دارویی مشورت کنید:

• دیمن هیدرینات (درامامین): این دارو از خانواده آنتی هیستامین‌هاست و می‌توان بدون نسخه آن را تهیه کرد. این دارو به درمان حساسیت و حفظ تعادل بدن کمک می‌کند. اولین دُز آن باید ۱ ساعت قبل از شروع سفر مصرف شود. دُز‌های بعدی نیز هر ۴ تا ۶ ساعت مصرف می‌شوند.

• اسکوپولامین (مالدیمار): این دارو باید با نسخه تهیه شود. مصرف آن در قالب یک پَچ پزشکی است که پشت گوش قرار می‌گیرد. باید ۴ ساعت قبل از شروع سفر از آن استفاده شود. اثربخشی هر دُز آن ۳ روز در بدن طول می‌کشد.

سایر دارو‌ها نیز عبارت‌اند از:
• سیکلیزین (Cyclizine)
• مکلیزین (Meclizine)
• پرومتازین (Promethazine)

تمامی این دارو‌ها دارای برخی عوارض جانبی مانند خشکی دهان و خواب آلودگی هستند.