قدیمی‌ها درباره صرع، فکر و خیال‌های عجیب‌وغریبی داشتند، اما این روز‌ها دیگر همه می‌دانند که این بیماری نه دست‌پخت جن‌زدگی است و نه زاییدۀ سحر و جادو. به ضعف اعصاب و بیماری‌های روانی هم هیچ ارتباطی ندارد. نگاهی سطحی به لیست تاریخی مبتلایان به این بیماری نشان می‌دهد که صرع موجب کندذهنی یا افت حافظه هم نمی‌شود.

صرع چیست؟

صرع فقط تشنج نیست؛ بلکه یکی از علل تشنج است. اما تا اسم صرع به میان می‌آید همه به یاد حمله صرع می‌افتند و این تصویر در ذهن‌شان نقش می‌بندد که «فردی ناگهان کنترلش را از دست می‌دهد، روی زمین می‌افتد و دست‌وپایش را بی‌اختیار به این‌سو و آن‌سو پرتاب می‌کند»، اما در حقیقت این نشانه‌ها، فقط مربوط به یک نوع از انواع بیماری صرع است. به اعتقاد برخی از متخصصان مغز و اعصاب، صرع بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک بیماری است که به ما می‌گوید بخشی از مغز، کارش را به‌درستی انجام نمی‌دهد.

هر تشنجی صرع نیست

وقتی مغز کارش را درست انجام می‌دهد، یک‌رشته از امواج الکتریکی مانند جریان الکتریسیته در مسیر اعصاب مغزی به جریان درمی‌آید. زمانی که در مسیر این امواج، جرقه‌ای نابجا به وجود بیاید فرد دچار تشنج می‌شود. در واقع مکان بروز این جرقه است که تعیین می‌کند ما با چه نوع تشنجی روبرو هستیم. دقت کنید که هر تشنجی لزوما به معنای صرع نیست و تشنج ممکن است به دلایلی مثل تب، افت قند خون، کمبود اکسیژن و ... نیز رخ دهد.

صرع چگونه به وجود می‌آید؟

اگرچه وراثت در بروز صرع بی‌تأثیر نیست، اما عوامل دیگری نیز در بروز آن مؤثرند. ضربه‌هایی که در دوران بارداری به جنین وارد می‌شود، فشار سر جنین به هنگام زایمان و حتی بعضی عفونت‌های زایمانی می‌توانند منجر به بروز صرع در بدو تولد شوند. پس از تولد نیز تصادف، ضربه‌های مغزی و برخی از عفونت‌ها شایع‌ترین علت‌های ابتلا به این بیماری هستند.

درمان صرع

خوشبختانه این بیماری یکی از قابل‌کنترل‌ترین بیماری‌های عصبی است که دارو‌های بسیاری برای کنترل و درمانش شناخته و معرفی‌شده است. درمان دارویی صرع از سال ۱۸۷۵ با کشف اثر ضد تشنجی برمیدپتاسیم شروع شد. این دارو تا ۷۰ سال مؤثرترین داروی درمان صرع بود تا این‌که کم‌کم دارو‌های دیگری به میدان آمدند.

بنابر اعلام گروه آموزش و ارتقای سلامت، معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، پس از درمان دارویی، معمولا در ۷۰ درصد موارد حملات صرع به‌طور کامل کنترل می‌شوند، در ۱۰ درصد موارد شدت و تناوب حملات کاهش می‌یابد و تنها در ۲۰ درصد موارد حمله‌ها کنترل نمی‌شوند. مهم‌ترین نکته در درمان دارویی صرع، طولانی بودن دوره درمان است. انتخاب دارو و برنامه دارویی کاملا به شرایط بیمار و نظر پزشک بستگی دارد.