بازگشت قدیمی‌ترین و مجلل‌ترین عطر جهان

فرارو- دو سال پیش "سسیل زاروکیان" عطر ساز درخواستی غیرمعمول دریافت کرد. او درخواست را از "رناود سالمون" مدیر خلاق آمواژ یک خانه عطر لوکس که در عمان تاسیس شده دریافت کرد: چالشی که خانه عطر در انتظار آن بود یعنی اختراع بخشی از مجموعه عطر‌های مبتنی بر روغن که پیش‌تر تنها افرادی که در عمان زندگی می‌کردند از نظر قانونی قادر به خرید آن بودند.

به گزارش فرارو به نقل از ال پائیس، برای رویارویی با این چالش آن عطر ساز مجبور شد تحقیقات بازار دقیقی را انجام دهد که نمی‌توان آن را به صورت آنلاین انجام داد. زاروکیان می‌گوید: "ساخت یک عطر ۱۰۰ درصد روغنی خالص برای من کاملا تازه و یک چالش جدید بود. من از بازار‌های زیادی بازدید کردم با تامین کنندگان سنتی تماس گرفتم تا نمونه‌ها را دریافت کنم و در مورد این موضوع به طور طولانی بحث کردم. همه عطر‌ها دارای آن بعد خام و وحشی بودن و زبری خاص و بافت، عمق و غنای زیاد بودند. این چیزی است که برای توسعه فرمول‌هایم باید با آن کار می‌کردم. بدون آن، روح عطار اصیل را از دست می‌دادم".

هیچ چیز خودسرانه‌ای در مورد فرآیند ساخت عطر وجود ندارد. سوگندنامه وفاداری به تکامل عطرسازی (عطار) دارای بیش از ۶۰۰۰۰ سال سابقه و سنت اجدادی از فرمول‌های مخفی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

بستگی دارد یک عطر را چه فردی بسازد. از ترکیب‌های افسانه‌ای گل رز مانند گلاب کلاسیک تا نسخه‌های فعلی با گران‌ترین عود‌ها هر معجونی با رمز و راز منحصر به فردی همراه است. علاوه براین، ساخت عطر را نمی‌توان از کاربرد‌های آیینی و درمانی باستانی جدا کرد. مرتاضان هندو و جویندگان معنوی از این عطر‌ها برای سفر خود به سوی روشنگری استفاده می‌کردند. دراویش صوفی نیز از این نوع از عطر‌ها برای رقص‌های هیپنوتیزمی خود استفاده می‌کردند.

اولین عطر‌های سنتی را پزشکان ساختند و با توجه به کیفیت موادشان برای مصارف دارویی از آن استفاده کردند: عطر‌های سردی که از یاس و گلاب تهیه شده بود و برای پایین آوردن تب یا خنک شدن در دمای گرم استفاده می‌شد. از عطر‌های گرم ساخته شده از زعفران یا عود برای افزایش دمای بدن استفاده می‌شد.

هدف این قدیمی‌ترین عطر در جهان در درجه اول درمان و استفاده به عنوان پیشکش برای خدایان بود. عطر به این شکل سنتی از آسیاب کردن مواد گیاهی طبیعی در روغن خالص اغلب چوب صندل به دست می‌آید که کاملا متفاوت از عطر‌های مدرنی است که از الکل یا یک حلال به عنوان پایه در ساخت آن استفاده می‌شود که البته مقرون به صرفه‌تر، گسترده‌تر و در دسترس‌تر است. روند عمر عطر‌های سنتی روغنی می‌تواند از یک تا ده سال متغیر باشد.

پیچیدگی فرآیند ساخت آن بدان معنا است که عطر بر روی پوست‌های مختلف واکنش متفاوتی نشان می‌دهد. گرمای پوست ما رایحه‌ای از ظرافت‌های شیرین، دودی یا تند را آزاد می‌کند. عطر می‌تواند ساده باشد مانند گلاب که از گلبرگ‌های گل رز آغشته به چوب صندل ساخته می‌شود یا پیچیده‌تر باشد مانند شمامه با بیش از ۴۰ ماده از جمله گل، گیاهان و رزین.

یکی از پرطرفدارترین‌ها عطر‌ها "میتی" (عطر زمین) است که ترکیبی از گیاهان است که دقیقا لحظه برخورد باد موسمی به زمین خشک را تداعی می‌کند. این عطر بعدا با عنوان پتریکور یا عطر باران شناخته شد اگرچه اکنون نسخه‌های مختلفی وجود دارند.

اولین عطر‌های سنتی در هند یا به طور خاص در کاناوج در اوتار پرادش مرکز فرهنگ عطر ساخته شدند. اشاراتی به شرح و بسط آن را می‌توان در متون قرن ششم میلادی یافت و افسانه‌ها حاکی از آن است که فرماندار شهر اوده در شمال هند از عطر‌ها برای مقاصد تحریک‌آمیز استفاده می‌کرد.

منحصر به فرد‌ترین عطر‌ها که در ظرف‌های کوچک قرار می‌گرفتند به عنوان ژست مهمان نوازی به مهمانان داده می‌شدند که یک رسم خاص و از آن امپراتوران مغول بود. این عطر‌ها که عمدتا از نت‌های پایه ساخته می‌شدند عمدتا بسیار تند بودند.

کیفیت برتر مواد و فرآیند پیچیده‌ای که برای تولید عطر به کار گرفته می‌شدند بدان معنا بود که نتیجه چیزی شبیه به طلای مایع با برچسب قیمتی معادل بود. در آن زمان عطر واقعا گنجینه محسوب می‌شد که به دلیل دشواری در دستیابی به مواد سنتی مانند چوب صندل یا عود وحشی کاملا منقرض شد.

در واقع، آمواژ یکی از معدود خانه‌های عطر بین المللی است که سنت عطاری و ساخت سنتی عطر را زنده نگه داشته است. سال گذشته آن برند که توسط خاندان سلطنتی عمان در دهه ۱۹۸۰ میلادی تاسیس شد مجموعه تازه‌ای از عطر‌های روغنی غلیظ خود را برای جایگزین با عطر‌های روغنی قبلی ارائه کرد مجموعه‌ای که عرضه آن چندین سال پیش متوقف شده بود.

سسیل زاروکیان مسئول ساخت برخی از نمادین‌ترین عطر‌ها برای خانه آمواژ است مانند رز اکور (الهام گرفته از گلاب باستانی) و سافرون حمراء (با استفاده از زعفران گران‌ترین ادویه جهان).

تهیه عطر سنتی از نظر فنی بسیار پیچیده است، زیرا عطر‌های امروزی باید از مقررات سختگیرانه بین المللی عطر پیروی کنند. زاروکیان می‌گوید: "می خواستم ادای احترامی معاصر، اما مشروع به این سنت باستانی داشته باشم تا میراث آن را گرامی بدارم و به افراد اجازه دهم ریشه‌های عطر را به خاطر بسپارند. سافرون حمراء با ترکیب زعفران، گل رز و روغن کرچک قصیده‌ای از رنگ سرخ ناحیه الحمراء در پای بلندترین قله عمان است. رایحه‌ای مجلل که خواص دارویی زعفران را نیز در خود جای داده است".

پس آیا می‌توان گفت که این تناسخ و احیای عطار یا سنت عطرسازی سنتی است؟ محبوبیت روزافزون عطر‌های روغنی تقریبا به دلیل طبیعی بودن مواد تشکیل دهنده آن و مهارت در کنار هم قرار دادن عناصر سازنده آن است.

زاروکیان می‌گوید: "عطر‌های روغنی خواسته‌های کنونی را برآورده می‌سازند. ژست صمیمی استفاده از چند قطره با تمرکز ما بر مراقبت از خود و سلامتی مطابقت دارد که در سالیان اخیر بسیار رایج شده است. جنبه سنتی و تاریخی آن به عطش اصالت و دانش می‌پردازد و مواد طبیعی و بدون الکل به روند زیبایی پاک و طبیعت محور می‌پردازند".