روابط قالیباف و نادران از کی شکرآب شد؟

اعتماد نوشت: ۳۰ ماه پس از روی کار آمدن مجلس یازدهم که یکی از شعار‌های انتخاباتی‌اش شفافیت بود؛ البته نه شفافیت فقط برای نمایندگان بلکه طرحی برای شفافیت قوای سه‌گانه. این موضوع همچنان در پیچ و خم بروکراسی گیر افتاده است. اما حالا که حدود یک‌سال به انتخابات مجلس مانده، در حالی که شعار و ادعای شفافیت مجلسی‌ها روی زمین مانده، رییس مجلس در جریان جلسه یکشنبه از داوطلبانه شدن شفافیت خبر داد.

در همین حال الیاس نادران از نمایندگی مجلس استعفا کرد؛ استعفایی که شنیده شده در اعتراض به عملکرد هیات رییسه مجلس بوده است. محمدباقر قالیباف در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان گفت: «برخی مواد طرح شفافیت قوای سه‌گانه برای رفع ابهام به کمیسیون شورا‌ها ارجاع شد تا ابهامات بخش مربوط به شورای عالی نظارت رفع شود.» به گفته قالیباف «شورای نگهبان اشکالی به بخش شفافیت مجلس نگرفته است. ما در پارلمان مجازی مجلس اعلام کردیم که شفافیت برای دوستانی که داوطلب هستند، می‌تواند اجرا شود. مرکز انفورماتیک نیز این کار را انجام می‌دهد بنابراین مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»

این سخنان در پاسخ به تذکر «جواد نیک‌بین»، نماینده کاشمر است که گفته بود: «با توجه به تایید بخش شفافیت مجلس در طرح شفافیت قوای سه‌گانه قرار شد که نمایندگان آرای خود را به صورت داوطلبانه در پارلمان ارایه کنند؛ امیدواریم این موضوع هر چه سریع‌تر عملیاتی شود تا سایر قوا نیز نسبت به اجرای آن اقدام کنند.»

در همین حال، قالیباف در جریان جلسه یکشنبه و پس از طرح پیشنهادات چهارگانه علی خضریان نماینده تهران برای طرح شفافیت قوای سه‌گانه این طرح را مجددا به کمیسیون امور داخلی کشور ارجاع داد «تا پیشنهادات اصلاحی به منظور تامین نظر شورای نگهبان در این طرح تطبیق داده شود و سپس در صحن مورد بررسی قرار گیرد.» با گذشت ۳۰ ماه از تشکیل مجلس یازدهم، موضوع شفافیت همچنان سرنوشت روشنی پیدا نکرده است.

گرچه این موضوع از جمله وعده‌های خوش‌آب و رنگ نمایندگان فعلی در زمان تبلیغات انتخاباتی‌شان بود و با استفاده از همین امر، به شدت از مجلس دهم انتقاد می‌کردند. کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان یک‌بار در مجلس یازدهم و بهمن ماه سال ۱۳۹۹ به رای گذاشته شد که با رای نمایندگان، از دستور کار خارج شد. در حالی که این طرح برای تصویب به دوسوم آرای نمایندگان نیاز داشت، سه رای کم آورده بود.

استعفای اعتراضی؟

جلسه یکشنبه مجلس همچنین خبری جالب توجه داشت که می‌تواند به همین موضوع شفافیت هم ربط داشته باشد؛ الیاس نادران، نماینده تهران و از اصولگرایان سنتی، استعفای خود را تقدیم هیات رییسه کرد. نادران در جریان جلسه علنی یکشنبه طی تذکری به رییس مجلس گفت: «استعفایم را تقدیم هیات رییسه کرده‌ام؛ تقاضا دارم که آن را قرائت کنید.» او دلیل این استعفا را بیان نکرده، اما خبرگزاری ایسنا به نقل از شنیده‌ها گفته که استعفای نادران در اعتراض به عملکرد هیات رییسه بوده است.

سابقه دعوای قالیباف و نادران

دعوای میان نادران و قالیباف به همین استعفای یکشنبه‌اش ختم نمی‌شود؛ آن‌ها در جریان برخی تصمیم‌گیری‌های داخل مجلس اختلاف‌نظر‌های جدی داشتند و آن را بیان می‌کردند. او برای نشان دادن مخالفتش با شیوه کار قالیباف خرداد ماه گذشته نامزد کرسی ریاست مجلس شد و با قالیباف رقابت کرد که البته ناکام ماند.

او همان زمان در نامه‌ای خطاب به نمایندگان نوشته بود: «به همه آن‌هایی که در جریان تعیین فهرست نامزد‌های مجلس یازدهم (به ویژه لیست تهران) و تعیین وزرای دولت سیزدهم، به خصوص به آن دو نفری که بیشترین نقش را داشتند، عرض می‌کنم آیا امروز حاضرید شجاعانه عواقب اشتباه‌تان را بپذیرید؟» او همچنین گفته بود: «اگر مجلس در دوسال آینده به همین روال بچرخد که در این دو سال چرخیده، فاتحه مجلس خوانده است.»

دعوای شفافیت

اما پیش از این نامه، یکی از مهم‌ترین تنش‌ها میان نادران و قالیباف، بهمن ماه ۱۳۹۹ و در جریان ارایه گزارش کمیسیون تلفیق درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ و رای مجلس به آن بازمی‌گردد. در آن روز نادران به عنوان رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰، گزارش کمیسیون متبوعش را در مجلس قرائت کرد، از نمایندگان خواست تا به این گزارش رای مثبت دهند تا همین گزارش مبنای لایحه بودجه ۱۴۰۰ شود. قالیباف، اما برابر درخواست نادران، به جای گزارش کمیسیون، اصل لایحه را به رای گذاشت.

نتیجه هم شد آنچه نادران نمی‌خواست. در پی آن، مجلس کلیات لایحه بودجه را رد کرد؛ اقدامی که نادران آن را «عروسی دولت» خوانده بود. فردای آن روز طرح شفافیت در مجلس مطرح شد و نادران به عنوان مخالف طرح، نطق کرد و نیش و کنایه‌هایی هم نثار قالیباف کرد. او به جلسه روز گذشته‌اش اشاره کرد این طرح را «رفتار دوگانه» و «نمایش شفافیت» خواند و گفت: «دیروز جمع کثیری از همکاران ما تقاضای رای علنی و با ورقه راجع به کلیات گزارش کمیسیون تلفیق بودجه کردند، اما دبیر محترم هیات رییسه گفتند که رییس محترم مجلس به مصلحت نمی‌داند.

چه شد که دیروز شفافیت آرا بد بود و امروز شفافیت آرا خوب شده است؟» نادران خطاب به قالیباف گفته بود: «آقای رییس؛ مجلس دیروز شما به کلیات گزارش کمیسیون تلفیق مجلس رای مثبت دادید یا منفی؟ اعلام کنید به مردم. این شفافیت است این‌گونه نمی‌شود شفاف‌سازی کرد. نمی‌شود دیروز مصلحت‌اندیشی کرد و امروز چیز دیگری بگوییم.» با این وجود در حالی که طرح شفافیت هنوز سرنوشت مشخصی ندارد، معلوم نیست قالیباف بر اساس چه اختیاراتی و کدام بخش از آیین‌نامه داخلی مجلس، شفافیت برای نمایندگان را «داوطلبانه» اعلام کرده است.

اگر شفافیت امری مورد تاکید است، مجلسی‌ها می‌توانند تا زمان تعیین تکلیف طرح شفافیت سه قوه، به صورت جداگانه برای نمایندگان در قالب طرح تصویب کنند. برخی بر این اعتقادند که طرح شفافیت قوای سه‌گانه، به این منظور بوده که برخی جریانات در مجلس می‌خواهند با چنین طرح‌هایی اعمال شفافیت برای مجلس را به تعویق بیندازند؛ چراکه تا به نتیجه رسیدن چنین طرحی، راهی طولانی در پیش است و رفت و آمد‌های مکرری میان مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگهبان و مجلس صورت می‌گیرد.

پیش‌بینی نادران محقق شد!

نادران در همان نطق مخالفتش با طرح شفافیت در بهمن ۹۹، گفته بود که «به مردم نمایش شفافیت می‌دهیم و آن را در بایگانی قرار می‌دهیم» و پیش‌بینی کرده بود که «اواخر کار مجلس دوباره آن را از بایگانی خارج و درباره آن حرف می‌زنیم. اگر صداقت داریم الان که شفافیت آرا رای آورد بلافاصله وارد جزییات شویم و به مردم بگوییم که می‌خواهیم چه کار کنیم.» پیش‌بینی نادران با سخنان یکشنبه قالیباف به تحقق پیوست. در حالی که حدود یک‌سال به انتخابات مجلس دوازدهم مانده، مبحث رای‌آور شفافیت دوباره مطرح شده است.