با ادامه روند موجود به نظر می رسد ایران باید خودش را برای نرخ بیکاری 18 درصدی در برنامه پنجم توسعه آماده کند که این نرخ به منزله پنج میلیون بیکار در کشور است.
با ادامه روند موجود به نظر می رسد ایران باید خودش را برای نرخ بیکاری 18 درصدی در برنامه پنجم توسعه آماده کند که این نرخ به منزله پنج میلیون بیکار در کشور است.
مقایسه وضعیت ایجاد اشتغال در چهار برنامه توسعه کشور نشان می دهد برنامه دوم بهترین عملکرد و برنامه چهارم ضعیفترین عملکرد را داشته است. فاصله شش درصدی نرخ بیکاری با نرخ بیکاری هدف گذاری شده در برنامه چهارم و تحقق سالانه تنها 26 درصد از اشتغال مدنظر، خود گویای وضعیت نامطلبوب اشتغال کشور در برنامه چهارم است که با روند فعلی پیش بینی می شود نرخ بیکاری کشور در برنامه پنجم به جای هفت درصد به مرز 18 درصد برسد.
چند روز قبل خبری منتشر شده بود مبنی بر اینکه بالاخره موارد مطرح در لایحه برنامه پنجم برای ارائه در صحن علنی مجلس آماده شده است و انگار در روزهای آتی این نمایندگان مجلس هستند که در مورد تصویب شدن یا نشدن لایحه ای که یک سال با تاخیر به دست آن ها رسیده تصمیم گیری خواهند کرد. یکی از شاخص های مدنظر در این لایحه نرخ بیکاری ای است که بالطبع اثرات اجتماعی و اقتصادی آن فراتر از تنها عدد مطرح برای آن است.
*پنج میلیون بیکار در برنامه پنجم
در این لایحه طبق گفته مسئولان وزارت کار نرخ بیکاری هفت درصدی در حالی پیش بینی شده که در حال حاضر هدف 4/8 درصد نرخ بیکاری برنامه چهارم هم محقق نشده است.
از سوی دیگر در شرایطی نرخ بیکاری هفت درصدی در این لایحه عنوان شده که طبق پیش بینی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق این نرخ در سال 94 به 3/18 درصد می رسد. این برآورد براساس شاخص های سال 82 که در آن موقع هنوز امیدهایی برای تحقق نرخ بیکاری 4/8 وجود داشت، صورت گرفته و توسط پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام منتشر شده است.
براین اساس در این پیش بینی به دو روند اشاره شده که یکی روند مطلوب است و دیگری روند موجود که به دلیل محقق نشدن نرخ بیکاری مطلوب یعنی نرخ بیکاری مدنظر برنامه چهارم، می توان برداشت کرد که آن برآورد به آمارهای براساس روند موجود نزدیک تر است.
بر این اساس با ادامه روند موجود در سال 94 میزان عرضه نیروی کار در بازار کار ایران بیش از 26 میلیون و 790 هزار نفر و تقاضای برای این نیروی کار بیش از 21 میلیون و 888 هزار نفر خواهد بود که به منزله بیکاری چهار میلیون و 902 هزار نفر و نرخ بیکاری 3/18 درصدی است.
از سوی دیگر این برآورد مسئولان دولتی در حالی بوده که نرخ بیکاری آن زمان 8/11 درصد بوده و با توجه به این روند، نرخ بیکاری سال 94 معادل 18 درصد برآورد شده است اما با توجه به نرخ بیکاری 6/14 درصدی حال حاضر ایران به نظر می رسد این وضع نامطلوب تر شده باشد.
*فاصله شش درصدی بیکاری با هدف برنامه
شاید یکی از علل این صعود نرخ بیکاری در برنامه پنجم، محقق نشدن نرخ بیکاری مدنظر برنامه چهارم باشد که هرچند ایجاد سالانه بیش از 950 هزار شغل برای آن پیش بینی شده بود اما تنها 26 درصد آن یعنی به میزان 250 هزار شغل طی چهار سال اخیر (طبق آمار وزارت کار) ایجاد شده که حاصل آن فاصله بیش از شش درصدی نرخ بیکاری حال حاضر با نرخ بیکاری مدنظر برنامه چهارم است.
البته این فاصله از سال 85 به تدریج ایجاد شد، چون در حالی که نرخ بیکاری طبق برنامه چهارم در سال های 84 تا 88 باید به ترتیب 8/11درصد، 11 درصد، 1/10درصد، 3/9 درصد و در نهایت به 4/8 درصد می رسید اما در عمل به ترتیب 4/11درصد، 2/11درصد، 6/10درصد، 4/10درصد و در نهایت به 9/11درصد رسید.
همچنین در حالی که طبق برنامه چهارم توسعه در سال پایانی آن تعداد بیکاران باید به دو میلیون و 150 هزار نفر کاهش می یافت اما در سال گذشته تعداد بیکاران کشور توسط مرکز آمار 700 هزار نفر بیشتر از هدف یعنی دو میلیون و 800 هزار نفر و در فصل نخست امسال هم سه میلیون و 500 هزار نفر اعلام شده است. با وجود این، نگاه به برنامه های دیگر توسعه نشان می دهد پیش از این، وضعیت تحقق اهداف بخش اشتغال آن چنان هم نامطلوب نبوده است.
براین اساس در برنامه اول توسعه طی سال های 69 تا 73 به میزان 97 درصد، در برنامه دوم توسعه طی سال های 74 تا 78 به میزان 102 درصد و در برنامه سوم توسعه طی سال های 79 تا 84 به میزان 75 درصد اهداف ایجاد اشتغال محقق شده بود. در برنامه های اول، دوم و سوم توسعه ایجاد سالانه 394 هزار، 404 هزار و 765 هزار شغل هدف بوده که در این برنامه ها به ترتیب 384 هزار، 414 هزار و 580 هزار شغل در سال ایجاد شده بود.
*بیکاری در سایه افزایش جمعیت و کاهش سرمایه گذاری
از جمله دلایلی که برای این افزایش بیکاری می توان برشمرد افزایش جمعیت و در نتیجه عرضه نیروی کار و در مقابل انقباض تقاضای نیروی کار ناشی از کاهش سرمایه گذاری است. با استناد به آخرین نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن که در سال 85 اعلام شده است، جمعیت فعال 10 ساله و بیشتر از آن، از 12 میلیون نفر سال 65 به 16 میلیون نفر در سال 75 و سپس به بیش از 23 میلیون نفر در سال 85 افزایش یافته و در سال گذشته نیز این تعداد 23 میلیون و 800 هزار نفر اعلام شده است.
اما در مقابل این افزایش عرضه نیروی کار، روند سرمایه گذاری در کشور صعودی نبوده است. طبق آمارهای مرکز پژوهش های مجلس، در حالی که طی سال های 67 تا 75 اقتصاد ایران از رشد متوسط سرمایه گذاری سالانه 7/12 درصدی برخوردار بود، در سال های 75 تا 79 این میزان رشد سالانه به 4/8 درصد کاهش یافت و پس از آن نیز این روند نزولی طی شد و در سال 85 به رشد سالانه 5/5 درصد رسید.
در کنار این روند، افزایش چشمگیر واردات در سال های برنامه چهارم که به اذعان خود مسئولان حتی بیش از میزان ذکر شده در برنامه چهارم بود نیز طبیعتا در کاهش اشتغال کشور تاثیر گذاشته است. چرا که طبق آمارهای سازمان بین المللی کار به ازای هر 100 دلار واردات یک شغل در کشور مقصد از بین می رود. براین اساس، طبق آمارهای گمرک کشور 34 درصد واردات 32 سال گذشته در سال های برنامه چهارم صورت گرفته است. این میزان واردات در طی برنامه چهارم در حالی 240 میلیارد دلار بوده که این میزان در برنامه های اول تا سوم به ترتیب 108 میلیارد دلار، 68 میلیارد دلار و 117 میلیارد دلار بوده است.
(تصاویر) تولد باورنکردنی «دوقلوهایی» با پاهای عنکبوتی 
پیشنهاد اغواکننده تراکتور به 4 پرسپولیسی؛ سرتاپایتان را طلا میگیریم! 
قیمت پژو چطور در سه دهه 300 برابر شد (عکس) 
حقوق دلاری چوپان افغانستانی در ایران 
عکس | کامنت جنجالی «احمد خمینی» علیه پرسپولیسیها 
ویدیو | صحبت های ناصر محمدخانی در مورد قتل همسرش 
