«وام فرزندآوری» به «مادرِ بچه» تعلق می‌گیرد؟

درحالی بر اساس قانون «جوانی جمعیت»، به منظور حمایت از فرزندآوری و نیز تربیت فرزند صالح، وام فرزندآوری برای «متولدین سال ۱۴۰۰ به بعد» پرداخت می‌شود که در دستورالعمل ابلاغی ابهاماتی درباره پرداخت وام به مادران وجود دارد.

به گزارش ایسنا، طبق بند "ث" ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه، دولت موظف است بر اساس سیاست‌های کلی جمعیت و خانواده و نیز "سند جمعیت" مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، اقدامات لازم برای پشتیبانی و حمایت از فرزندآوری و "تربیت فرزند صالح" را از طریق سازوکار‌های قانونی و اعطای تسهیلات و امکانات فراهم کند.

از همین رو قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، بانک مرکزی را مکلف به پرداخت «تسهیلات قرض‌­الحسنه تولد فرزند» کرده است.

این وام برای «متولدین سال ۱۴۰۰ به بعد»، از طریق کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری پرداخت می‌شود.

در سامانه تسهیلات قرض الحسنه فرزند، که به منظور اعلام شرایط و ثبت نام دریافت وام فرزندآوری طراحی شده، ذیل شرط عمومی پرداخت وام فرزندآوری درج شده است «پرداخت تسهیلات براساس قانون به پدر اطفالی که تاریخ تولد آنان از ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ به بعد و در داخل ایران متولد شده‌اند، تعلق می‌گیرد» و تنها «متقاضیان» واجد شرایط می‌توانند نسبت به ثبت درخواست خود در سامانه مربوطه اقدام کنند.

از سوی دیگر، اما در فرم ثبت نام دریافت این وام، گزینه‌ای مبنی بر «والدین از هم جدا شده و حضانت فرزند با مادر است» نیز برای علامت زدن متقاضی وام وجود دارد که با انتخاب آن، گزینه‌های جدیدی برای ثبت مشخصات مادر باز می‌شود.

به نظر می‌رسد علیرغم اینکه طبق معمول و عرف حضانت فرزند و مخارج پرورش او با پدر است و طبیعتا وام فرزندآوری نیز به صورت پیش فرض به پدران تعلق می‌گیرد، اما لازم است ملاحظاتی در نظر گرفته شود از جمله زنان بدسرپرست و دارای همسر معتاد که در سامانه مذکور درباره این موارد حرفی به میان نیامده است و مشخص نیست این زنان چگونه می‌توانند وام فرزندآوری را دریافت کنند؟.

کاظم فروتن دبیر ستاد ملی جمعیت در پاسخ به ابهام مذکور گفت: در طلاق یا فوت اگر حضانت با مادر باشد که به مادر می‌دهند. ولی اگر شوهر به دلیل دیگری نباشد به طور موردی میشود پیگیری کرد.

مبلغ وام فرزندآوری طی سال جاری برای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت ۳ سال (۳۶ ماه)، فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت چهار سال (۴۸ ماه)، فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت ۵ سال (۶۰ ماه)، فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت ۶ سال (۷۲ ماه) و برای فرزند پنجم به بعد ۱۰۰ میلیون تومان با دوره باز پرداخت ۷ سال (۸۴ ماه) است.

این تسهیلات با کارمزد حداکثر ۴ درصد به صورت سالانه، بدون الزام به سپرده گذاری و با شش ماه دوره تنفس برای شروع اقساط پرداخت می‌شود و متقاضیان واجد شرایط برای متولدین مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ به بعد، حداکثر تا دو سال پس از تولد فرزند می‌توانند نسبت به ثبت درخواست خود در سامانه https://ve.cbi.ir/VC/ConditionsVC.aspx اقدام کنند.

ارائه اصل شناسنامه فرزند و پدر وی در زمان مراجعه به بانک الزامی است و برای هر فرزند متولد شده تنها یکبار تسهیلات فرزند به پدر تعلق می‌گیرد.

همچنین براساس تبصره ذیل بند (ت) تبصره (۴) ماده (۱) قانون، تسهیلات تولد فرزند به افرادی تعلق می‌گیرد که نرخ باروری شهرستان محل زادگاه پدر یا فرزند، بالای ۲/۵ نباشد.

طبق اعلام بانک مرکزی از زمان ابلاغ شیوه نامه مربوطه (۳۱ فروردین) تاکنون ۵۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه فرزند به مبلغ ۲۰.۱ هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است.

با این حال به نظر می‌رسد صف انتظار برای دریافت این تسهیلات نیز بسیار بلندبالا است، چراکه مهدی متقی‌فر مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش و جوانان، پیش‌تر بود: «از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه، یک میلیون و ۷۳۱ هزار و ۴۱ نفر برای دریافت وام فرزندآوری ثبت نام کرده‌اند که از این بین تنها ۳۸۳ هزار و ۳۷۷ فقره وام فرزندآوری پرداخت شده است.

تعداد در صف ماندگان دریافت این وام یعنی کسانی که مدارک را تکمیل کرده و منتظر دریافت وام هستند نیز زیاد است. از ابتدای سال جاری تا شهریور ماه ۳۲۸ هزار و ۵۴۳ نفر در صف دریافت وام فرزندآوری مانده‌اند و علیرغم تکمیل ثبت نام و مدارکشان همچنان وام فرزندآوری را دریافت نکرده‌اند.»

به گفته وی، از ابتدای امسال تا پایان شهریور ماه تهران با ۱۲.۰۷ درصد، اصفهان با ۸.۰۴ درصد، فارس با ۶.۴۴ درصد، خوزستان با ۵.۸۳ درصد، آذربایجان شرقی با ۴.۳۴ درصد و کرمان با ۴.۰۶ درصد بیشترین آمار پرداختی‌های وام فرزندآوری را به خود اختصاص داده‌اند و سیستان و بلوچستان با ۰.۰۸ درصد آخرین استان در میزان پرداختی‌های وام فرزندآوری طی بازه زمانی یاد شده است.