دلارها به كجا مي‌رود؟

طي ده روز گذشته بانك مركزي با اتكاء به نظام مديريت شناور ارزي و تزريق دلار به بازار درصدد كنترل قيمتها برآمده است، اما اين سيستم برخلاف تجربيات گذشته سبب فروكش كردن عطش خريد دلار نشده است، آنهم در حالي كه خريداران اين بار متقاضيان واقعي ارز نيستند و صفهاي هر روزه شان مقابل صرافيها ابهامات زيادي را به وجود آورده است.

به گزارش فارس، بانك مركزي در روزهاي گذشته اعلام كرد هر فرد با ارايه كارت ملي تنها مي‌تواند يك بار آنهم فقط مبلغ 2هزار دلار از صرافي بانكها خريداري كند، اما با گذشت 10 روز هنوز نظام مديريت شناور ارزي بانك مركزي نتوانسته است تعادلي را ميان بازارهاي رسمي و غيررسمي ارز ايجاد كند و اختلاف قيمت دلار در صرافي بانكها و بازار، بازار سياهي با حاشيه سود 10 تا 30 تومان را رونق داده و به وجود آورده است. 

دختر جواني كه در انتهاي يك صف مقابل صرافي ملي ايستاده در پاسخ به اين سوال كه دلار را براي چه مي‌خواهي،پاسخ مي‌دهد: اينجا دلار را 1060 تومان مي‌خريم و 1080 تومان مي‌فروشيم. 

او در پاسخ به اين سوال كه دلارهاي خريداري شده را به چه كسي مي فروشد، مي‌گويد: دلالها 

در عين حال صرافيها براي دلار قيمت 1070 تا 1075 را به مشتريان اعلام مي‌كنند، يكي از دلار فروشان كنار خيابان در پاسخ به اينكه دلار را چند مي‌فروشد، مي‌گويد: 1070 تومان. اختلافش با صرافي بانكها 10 تومان است. 

صرافي بانكها كمافي‌السابق پاتوق افراد مختلفي اعم از زن و مرد و پير و جوان شده كه با حوصله در صفها براي خريد دلار انتظار مي كشند. 

اين در حالي است كه در ساير صرافي ها هيچ مشتري و مراجعه كننده اي مشاهده نمي شود و صرافان ديگر اغلب همچون گذشته يا مشغول معاملات تلفني هستند و يا بيكار نشسته اند.

* تكرار تجربه دهه 60
مسئول صرافي يكي از بانكها مرد ميان سالي است با موهاي كم پشت اما بلند و ريش انبوه سفيد، او در پاسخ به اين پرسش كه بانك مركزي هميشه با ريختن دلار در بازار قيمت اين ارز را كنترل مي‌كرده و سابقه نداشته است صفي مقابل صرافيها تشكيل شود، پاسخ مي‌دهد چرا در يكي از سالهاي دهه 60 هم اين اتفاق افتاد.

-يعني مقابل صرافيها صف بسته شد؟
بله

-چرا؟
به خاطر اختلاف قيمت ارز بانك مركزي با بازار.

زمان ارز 7 توماني؟ 
خير. قيمت ارز آن موقع 290 تومان بود.

او در پاسخ به اين سوال كه ممكن است افرادي بخواهند ارز را از بازار جمع كنند، مي گويد: مگر ديوانه‌اند، قيمت دلار بدون ترديد ارزان مي‌شود. 

تمايلي براي ادامه سوال و جواب بيشتر نشان نمي دهد، اما در پاسخ به اين سوال كه افرادي كه مقابل صرافي شما صف بسته‌اند آيا مصرف كننده واقعي دلار هستند، پاسخ مي‌دهد؟ خير، اينها خريداران واقعي دلار نيستتند.

دلارها به كجا مي‌روند؟
اغلب صرافان ميدان فردوسي به اين سوال كه آيا جذب اينهمه دلار نياز واقعي بازار است پاسخ مثبت مي‌دهند. دليلشان هم اين است كه واردكنندگان كالا امكان حواله كرد ارز به دوبي را ندارند، بنابراين ارزهاي توزيع شده توسط بانك مركزي را از مردم خريداري كرده و به عنوان ارز همراه مسافر براي واردات كالاي خود به دوبي مي‌برند. 

اين در حالي است كه مدير صرافي يكي از بانكها خصوصي در پاسخ به يكي از مشتريان خود براي حواله كرد 12000 كرون سوئد به دوبي، براي هر كرون 175 تومان قيمت مي دهد. 

او به اين پرسش كه آيا امكان حواله كرد ارز به دوبي وجود دارد، پاسخ مثبت مي دهد و مي‌گويد: «امكان ارسال حوالجات طي دو هفته وجود نداشت و قطع بود، اما از اين هفته ارتباط با دوبي برقرار شده است، البته گاهي قطع مي‌شود اما امكان حواله ارز وجود دارد.»

او همچنين در پاسخ به اينكه آيا ساير صرافيها هم اين امكان را دارند، مي‌گويد: «بله. همه صرافي هايي كه مجوز داشته باشند، مي توانند.»

كارمند جوان يكي از صرافيها مي گويد: «ارز توزيعي بانك مركزي به خارج كشور قاچاق مي‌شود. اين واژه‌اي است كه همكاران او هم به كار مي‌برند، هر چند در توضيح منظور خود همان وضعيت يعني حمل پول نقد براي ترخيص كالا از دوبي را مطرح مي‌كنند.»

او درباره اينكه چرا اگر مشكل براي حواله كرد ارز وجود دارد، خود بانك مركزي به ميزان مورد نياز ارز در اختيار فعالان اقتصادي قرار نمي دهد و از اين روش به عنوان ابزاري براي مقابله استفاده نمي‌كند، مي‌گويد: «ما اين پيشنهاد را به بانك داده‌ايم. خودشان هم از اين وضعيت خبر دارند، اما اقدامي نمي كنند.»

آشفتگي بازار ارز بازار سوداگريي كاذب را براي سود بردن عده اي فراهم كرده است. كساني كه مشخص نيست با چه هدفي در ازاي در اختيار قرار دادن كارت ملي افراد و ايستادنشان در صف، حاضرند مابه التفاوت نرخ بازار رسمي و غير رسمي را به آنان بپردازند و ارز توزيعي بانك مركزي را جمع آوري كنند.

ابهامات بازار ارز
قيمت ارز اين روزها در حالي در بازار به 1070 تومان رسيده كه حتي اختلاف ده توماني دو بازار رسمي و غير رسمي به صفها تداوم بخشيده است، تفاوتي كه گاهي تا 30 تومان هم نوسان دارد، در عين حال مشخص نيست چرا نظام مديريت شناور بانك مركزي براي كنترل نرخ ارز اين بار جواب نداده و اين بانك در تعادل بخشيدن به دو بازار ارز موفق نبوده است. 

ادامه اين وضعيت پرسشهاي زيادي را به وجود آورده است، اگر امكان حواله كرد ارز در هفته جاي ايجاد شده دليل ادامه صف‌ها چيست؟ آيا آنگونه كه برخي كارشناسان مي گويند اين تعلل تدبيري براي جمع آوري نقدينگي از جامعه قبل از هدفمندي يارانه‌هاست؟ 

به نظر مي‌رسد وضعيت كنوني بازار ارز اين روزها نيارمند تحليلي دقيق تر و ارايه راهكاري مناسب است.شايد نظام شناور مديريت ارز نيازمند بازوها و مكانيزمهاي تازه‌اي براي اثربخشي است و سوالات و ابهامات بسياري كه بانك مركزي به عنوان متولي بازار ارز بايد براي آنها پاسخي ارايه كند.