بزرگ‌ترین آرامستان سینما‌های تهران کجاست؟

«گراند سینما»، «فاروس»، «دیده‌بان»، «ایران»، «رکس»، «کریستال»، «متروپل»، «البرز»، «تابان»، «خورشید»، «فردوسی»، «مترو»، «ملی»، «ونوس» «کریستال»، «متروپل»، «ایران»، «البرز»، «نادر»، «نیوز»، «شهرزاد»، «اطلس»، «مشعل»، «تابان»، «مرجان» و «ونوس» نام سینما‌هایی است که همه در خیابان لاله‌زار ساخته شدند.

به گزارش همشهری‌، سینما‌هایی که حالا فقط نام از برخی از آن‌ها باقی مانده، برای ثبت در تاریخ به‌عنوان اولین سینما‌های پایتخت و برخی نیز به رغم پا به سن گذاشتن، همچنان پابرجا هستند تا راوی خوبی برای شرح سرگذشت یک خیابان تاریخی و مدرن باشند که سال‌ها محل ملاقات عشق‌سینما‌های نه‌فقط پایتخت که همه ایران بود. خیابانی که اولین و مدرن‌ترین مراکز فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... را به خود دیده است.

فرازوفرود یک خیابان ۱۵۰ساله

پس از سفر ناصرالدین شاه به فرنگ و استقبالی که از او در خیابان شانزه‌لیزه شد، علیاحضرت به فکر افتاد شانزه‌لیزه‌ای با همان زیبایی و زرق‌وبرق در پایتخت ایجاد کند، برای همین خیابان لاله‌زار را در وسط باغی که به لاله‌زار معروف بود، ساخته و تاکنون به همین نام خوانده می‌شود.

در اندک مدتی در قسمت شرقی خیابان، پارکی مصفا و در قسمت غربی آن مغازه‌های لوکس و خانه‌های درباریان و خارجی‌های مقیم پایتخت ساخته شد؛ با شکلی از معماری نوین، که تا پیش از این در ایران سابقه نداشت. در زمان پهلوی اول به رونق این خیابان صدچندان افزوده و لاله‌زار نماد ورود مدرنیته به ایران شد.

اولین خانه‌های مدرن، چاپخانه‌ها، پاتوق‌های فرهنگی، تماشاخانه‌ها، سالن‌های سینما، یکی پس از دیگری در این خیابان پدید آمد. این رونق ادامه داشت.

در فاصله زمانی سال‌های ١٣٤٠ تا ١٣۵٧ بود که هر آن‌چه زمانی نماد تجدد محسوب می‌شد، از آن پس نه در لاله‌زار که در شمال پایتخت به وجود آمد. افول و فرود لاله‌زار از این تاریخ آغاز و موسیقی، نمایش، فیلم و غذا‌های لاله‌زاری شد نماد اقشار پایین‌دست و طبقات مرفه برای رفع نیاز‌های فرهنگی، اجتماعی و... به بالای شهر کوچ کردند.

اولین‌های لاله‌زار

خیابان لاله‌زار، خیابان اولین‌هاست؛ اولین هتل مجلل به سبک معماری اروپایی، همان «گراندهتل» معروف (نمونه‌ای از آن را «علی حاتمی» ساخت تا هزاردستان، بزرگترین سریال در ژانر تاریخی را در آن بیافریند) در این خیابان ساخته شدتا اروپایی‌ها و ایرانی‌هایی که دست‌شان به دهن‌شان می‌رسید چند شبی را آنجا بگذرانند.

اولین مغازه مدرن که صاحب آن همه اجناسش را از آلمان می‌آورد به نام «پیرایش» در این خیابان ساخته شد تا سال‌ها گر کسی به‌دنبال لباس‌های مد روز و به‌اصطلاح آن دوران سانتی‌مانتال بود، این مغازه، اولین و آخرین جایی بود که می‌رفت ...

اولین سینمای تهران؛ سینما «عالی» هم همین‌جا و پشت‌بندش سینما‌های بسیاری در این خیابان ساخته شد؛ سینما‌هایی که البته دیگر حال و روز خوشی ندارند و سال هاست چراغ‌شان خاموش است.

همه این سینما‌ها اکنون به دلیل قدمت و تاریخی بودن ارزشمند و قابلیت ثبت شدن به‌عنوان اثر ملی را دارند، همان چیزی که یکی از اعضای شورای شهر تهران، سال‌ها پیش اذعان کرده و گفته بود که این خیابان با وجود ١٨سینما ظرفیت بزرگی برای برپایی جشنواره فیلم فجر و جذب گردشگران است و می‌تواند سرمایه‌های بسیاری را روانه تهران کند.

خیابان لاله‌زار تهران سال هاست که دیگر نه محل ملاقات «عشق سینما» ها، «اولین» و «مدرن»‌ها ست که با ١٨ سینمای متروک و در آستانه نابودی، بزرگترین قبرستان سینما لقب گرفته است.