چگونه ایالات متحده تورم را به کشورهای دیگر صادر می‌کند؟

فرارو- فدرال رزرو روی افزایش قیمت‌ها در ایالات متحده تمرکز لیزری دارد. با این وجود، کشورهایی که هزاران مایل دورتر از امریکا هستند از کارزار سخت امریکا برای خفه کردن افزایش نرخ تورم آسیب می‌بینند؛ زیرا بانک‌های مرکزی آن کشورها مجبور شده‌اند، نرخ‌های بهره را سریع‌تر افزایش دهند و دلارهای فراری باعث کاهش ارزش پول ملی آن کشورها می‌شوند.

به گزارش فرارو به نقل از سی ان ان، اکنون فدرال رزرو امریکا همانند اوایل دهه ۱۹۸۰میلادی رویکردی تهاجمی را اتخاذ کرده است. «کریس ترنر» رئیس بازارهای جهانی در ING می‌گوید: «اعضای فدرال رزرو مایل هستند بیکاری بیش‌تر و رکود اقتصادی را تحمل کنند و اولویت را بر کاهش نرخ تورم تعیین کرده اند. با این وجود، این برای رشد بین المللی شرایط خوبی نیست».

تصمیم فدرال رزرو برای افزایش سه چهارم درصدی نرخ بهره در سه نشست متوالی در حالی که نشان می‌دهد افزایش بیش‌تر نرخ بهره در راه است باعث شده تا همتایان آن نهاد پولی نیز در سراسر جهان به در پیش گرفتن سیاست مشابهی تشویق شوند. اگر آن نهادهای پولی در کشورهای مختلف از فدرال رزرو عقب بیفتند سرمایه گذاران می‌توانند پول خود را از بازارهای مالی‌شان بیرون کشیده و باعث ایجاد اختلالات جدی شوند.

بانک‌های مرکزی سوئیس، بریتانیا، نروژ، اندونزی، آفریقای جنوبی، تایوان، نیجریه و فیلیپین از فدرال رزرو در افزایش نرخ بهره در هفته گذشته پیروی کردند. موضع فدرال رزرو هم چنین دلار را در برابر سبدی از ارزهای اصلی به بالاترین سطح دو دهه اخیر رسانده است.

اگرچه این وضعیت برای آن دسته از شهروندان امریکایی که قصد دارند به خارج از کشور سفر کنند مفید است، اما برای سایر کشورها خبر بسیاری بدی می‌باشد؛ زیرا ارزش یوان، ین، روپیه، یورو و پوند کاهش می‌یابد و واردات اقلام ضروری مانند غذا را گران‌تر می‌کند. سیاست ضد تورمی فدرال رزرو بر بانک‌های مرکزی محلی فشار وارد می‌سازد. «جیمز اشلی» رئیس استراتژی بازار بین الملل در مدیریت دارایی شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی چند ملیتی گلدمن ساکس می‌گوید: «دلار به تنهایی و در انزوا تقویت نمی‌شود. دلار باید در برابر چیزی تقویت شود».

پیامدهای تنبیهی تقویت سریع دلار در روزهای اخیر آشکارتر شده است. دولت ژاپن روز پنجشنبه گذشته برای نخستین بار در ۲۴ سال گذشته وارد عمل شد تا از طریق مداخله ارزش ین واحد پول ملی آن کشور را تقویت کند که از آن سال تا به امروز ۲۶ درصد در برابر دلار سقوط کرده و ارزش خود را از دست داده است. بانک مرکزی ژاپن در مقایسه با بانک‌های مرکزی کشورهای دیگر تاکنون موضع متفاوتی در پیش گرفته بود و علیرغم افزایش تورم در برابر افزایش نرخ بهره مقاومت می‌کرد.

«کریستین لاگارد» رئیس بانک مرکزی اروپا روز دوشنبه هشدار داد که کاهش شدید ارزش یورو بر فشارهای تورمی افزوده است. وضعیت پوند بریتانیا نشان می‌دهد که با خفه شدن سرمایه گذاران جهانی در برنامه رشد اقتصادی دولت جدید وضعیت با چه سرعتی می‌تواند از کنترل خارج شود. پوند انگلیس در برابر دلار در روز دوشنبه پس از آزمایش غیر معمول اجرای طرح کاهش مالیاتی بزرگ و در عین حال افزایش استقراض دولتی زنگ‌های خطر را به صدا درآورده است.

هرج و مرج متعاقب این وضعیت بانک انگلستان را مجبور ساخت تا برنامه خرید اضطراری اوراق قرضه را به منظور تلاش برای ایجاد ثبات در بازارها اعلام کند و به هشدار صندوق بین المللی پول منجر شد که اعلام کرده بود دولت بریتانیا باید در پیشنهادات و طرح‌های خود تجدیدنظر کند.

«ترنر» می‌گوید: «به نظر می‌رسد سیستم مالی جهانی در حال حاضر مانند زودپز است. شما باید سیاست‌های قوی و معتبر داشته باشید و هرگونه گام اشتباه در سیاستگذاری با مجازات همراه خواهد بود».

تهدید بازارهای نوظهور

بانک جهانی اخیرا هشدار داده که خطر رکود جهانی در سال ۲۰۲۳ میلادی با افزایش همزمان نرخ بهره بانک‌های مرکزی در سراسر جهان در واکنش به تورم افزایش یافته است. هم چنین، بانک جهانی اعلام کرده که این روند می‌تواند منجر به مجموعه‌ای از بحران‌های مالی در میان اقتصادهای کشورهای در حال توسعه شود در شرایطی که بسیاری از آن کشورها هنوز درگیر شیوع کووید هستند که باعث شده به اقتصادشان آسیب دائمی وارد شود.

بیش‌ترین تاثیر ممکن است در کشورهایی احساس شود که بدهی‌های دلاری دارند.

بازپرداخت این تعهدات با کاهش ارزش پول‌های ملی گران‌تر می‌شود و دولت‌ها را مجبور می‌سازد تا هزینه‌های خود را در بخش‌های دیگر کاهش دهند و همزمان تورم باعث کاهش قابل توجهی استانداردهای زندگی می‌شود. کاهش ذخایر ارزی نیز باعث نگرانی است. کمبود دلار در سریلانکا منجر به بدترین بحران اقتصادی در تاریخ آن کشور شده و باعث برکناری رئیس جمهور سریلانکا در اوایل سال جاری شد.

خطرات ناشی از افزایش نرخ بهره در بسیاری از این کشورها آشکار می‌شود. برای مثال، برزیل نرخ بهره را در ماه جاری ثابت نگه داشت اما تنها پس از ۱۲ افزایش متوالی نرخ پایه خود را به ۱۳.۷۵ درصد رساند.

بانک مرکزی نیجریه روز سه شنبه نرخ بهره را به ۱۵.۵ درصد افزایش داد که بسیار بالاتر از حد مورد انتظار اقتصاددانان بود. بانک مرکزی آن کشور با انتشار بیانیه‌ای خاطر نشان ساخت: «سخت‌تر شدن سیاست‌های پولی مداوم توسط بانک فدرال رزرو ایالات متحده بر ارزهای محلی در سراسر جهان فشار فزاینده‌ای را وارد ساخته است».

آیا می‌توان درد را متوقف کرد؟

آخرین باری که اتفاق مشابهی برای دلار رخ داده بود در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی بود زمانی که سیاستگذاران در ایالات متحده، ژاپن، آلمان، فرانسه و بریتانیا از مداخله هماهنگ در بازارهای ارز خبر دادند که به توافق پلازا معروف شد. تقویت اخیر ارزش دلار و درد متعاقب آن برای سایر کشورها زمزمه‌هایی را مطرح ساخته مبنی بر آن که ممکن است زمان توافق دیگری فرا رسیده باشد. با این وجود، کاخ سفید روی این ایده آب سردی ریخته و فعلا بعید به نظر می‌رسد توافقی تازه در کار باشد. «برایان دیز» از مشاوران کاخ سفید در دوره اوباما و رئیس فعلی شورای اقتصاد ملی امریکا روز سه شنبه گفته بود: «من پیش بینی نمی‌کنم که ما به این سمت حرکت کنیم».

در این میان، انتظار می‌رود که فدرال رزرو مسیر فعلی را ادامه دهد. این بدان معنا خواهد بود که ارزش دلار باز هم بیش از میزان فعلی افزایش خواهد یافت و بانک‌های مرکزی سایر کشورها نمی‌توانند منفعل و آرام باقی بمانند.

اشلی از مدیریت دارایی گلدمن ساکس می‌گوید: «افزایش قدرت دلار و نرخ‌های بهره بالاتر ایالات متحده موضوعی است که باید انتظار آن را داشته باشیم و پیامدهای آن واقعا بسیار عمیق خواهند بود».