چرا‌ام آی فایو از کریستین لی به عنوان عامل «نفوذی» نام برد؟

فرارو- سرویس‌های امنیتی بریتانیا در اوایل سال جاری هشداری دادند مبنی بر آن که یک وکیل مستقر در بریتانیا در «فعالیت‌های مداخله جویانه سیاسی» برای دولت چین نقش داشته است.

به گزارش فرارو به نقل از بخش جهانی شبکه خبری بی‌بی سی، اعلام نام این فرد (کریستین لی) در جریان کنفرانس خبری بی‌سابقه مقام‌های ارشد‌ ام آی فایو و پلیس فدرال امریکا (اف بی‌آی) نشان دهنده تغییر رویکرد در برابر تهدید امنیتی متوجه از جانب چین است.

زمانی که یک نماینده پارلمان به دفتر رئیس امنیت آن نهاد احضار می‌شود معمولا خبر خوبی در راه نیست. زمانی که مامور‌ام آی فایو در آنجا منتظر هستند قطعا خبر بدتری در راه است. این سرنوشت «بری گاردینر» نماینده حزب کارگر در صبح روز ۱۳ ژانویه بود.

به او گفته شده بود که جلسه در مورد «کریستین لی» است زنی که مدت‌ها دوست صمیمی گاردینر بود. او حدود نیم میلیون پوند برای حمایت از کار گاردینر اهدا کرده بود و پسرش در دفتر گاردینر مشغول به کار بود. قرار بود دوست گاردینر نه به جاسوس بودن بلکه به اتهامی مبهم‌تر متهم شود عامل نفوذی‌ای که مجری «فعالیت‌های مداخله جویانه سیاسی از جانب حزب کمونیست چین» بوده است.

دوستی «لی» با گاردینر برای هموار کردن مسیر او به سمت «وست مینستر» جایی که تماس‌هایش در نهایت در طیف سیاسی و به بالاترین سطوح گسترش یافت بسیار مهم بود. «لی» با «ترزا می» و «دیوید کامرون» ملاقات داشت و به «اد دیوی» نماینده پارلمان کمک مالی کرده بود. دیوی در دولت ائتلافی محافظه کار – لیبرال دموکرات وزیر امور انرژی و تغییرات آب و هوایی بود.

رخداد‌هایی که به ۱۳ ژانویه منتهی شد نه تنها نشان دهنده چگونگی هموار شدن مسیر دسترسی یک زن به بالاترین محافل سیاسی بود بلکه هم چنین باعث تغییر در روابط میان بریتانیا و چین شد و هشدار‌های فزاینده مقام‌های امنیتی را در کانون توجه قرار داد. در اوایل ماه جولای روسای سرویس‌های امنیتی‌ام‌ای فایو بریتانیا و اف بی‌آی امریکا با حضور مشترک بی‌سابقه در لندن به طور علنی نسبت به تهدید متوجه از جنب چین هشدار دادند. گفتگوی ۱۳ ژانویه اولین گفتگوی مقام‌های امنیتی با بری گاردینر نبود. کمک‌های «لی» برای اولین بار پنج سال پیش در رسانه‌ها برجسته شده بود. پس چرا ناگهان نیاز به چنین هشدار عمومی‌ای وجود داشت؟

ام آی فایو به تدریج اطلاعات تازه‌ای دریافت کرده بود که نشان می‌داد پولی که به سیستم سیاسی بریتانیا سرازیر می‌شود منشاء واقعی‌اش در چین پنهان شده است. به طور خاص مقام‌های امنیتی بریتانیا بر این باور بودند که این پول مرتبط با واحد موسوم به «اقدام جبهه متحد» (UFWD) بوده است. این واحد توسط حزب کمونیست چین به عنوان «سلاح جادویی» نامگذاری شده و نه یک سازمان اطلاعاتی مخفی بلکه یک نهاد نفوذی قلمداد می‌شود.

این نهاد یکی از سازمان‌هایی است که «کن مک کالوم» رئیس‌ام آی فایو در سخنرانی خود در تاریخ ۶ ژوئیه از آن تحت عنوان «کارزار صبورانه، با بودجه خوب و فریبنده برای خرید افراد و اعمال نفوذ» یاد کرده بود. اگرچه گاردینر پس از هشدار بیش‌تر توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد و با نام مستعار و کنایه‌آمیز «بری پکن» از او یاد می‌شد نگرانی برای‌ام آی فایو اساس مربوط به ارتباطات کریستین لی با شخص او نبود بلکه ارزیابی بر این مبنا بود که چین در تلاش برای پیشرفت و ارتقای سطح نسل جدیدی از نامزد‌های سیاسی است.

چندین مقام ادعا می‌کنند که کریستین لی در یک «عملیات بذرپاشی» شرکت داشته است که نشان دهنده نحوه عملکرد دولت چین است - تمایل به صبر برای سالیان متمادی به منظور نتیجه دادن تلاش‌ها. منابع امنیتی بدون نام بردن از افراد می‌گویند تعداد انگشت شماری از نامزد‌ها از تمام احزاب اصلی در این ماجرا نقش داشته‌اند.

رئیس «ام آی فایو» در سخنانی خطاب به خبرنگاران پس از سخنرانی خود در تاریخ ۶ جولای گفته بود: «آنان همواره به دنبال تاثیرگذاری بر یک رهبر ملی یا فردی در سطح اعضای کابینه نیستند. یکی از موارد بسیار قابل توجه آن است که آنان آماده سرمایه‌گذاری در پرورش افراد در سطح محلی و افرادی هستند که در مراحل آغازین فعالیت سیاسی خود قرار دارند».

مقام‌های اطلاعاتی ایالات متحده نیز هشدار داده‌اند که مقام‌های محلی به طور فزاینده‌ای از سوی چین هدف‌گذاری شده اند. در اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی این خطر - در مورد «کریستین لی» به اندازه کافی جدی ارزیابی شد و نیاز به مختل و خنثی شدن داشت. اما چگونه؟

لرد «جاناتان ایوانز» رئیس سابق‌ام آی فایو می‌گوید: «دولت و سازمان‌های امنیتی ابزار‌های اطلاعاتی برای شناسایی برخی از فعالیت‌های در حال انجام را دارند. با این وجود، پرسش این است که اگر شما آن فعالیت‌ها را شناسایی کنید چه کاری می‌توانید در مورد آن انجام دهید؟» طی چندین ماه مقام‌های بریتانیایی به دنبال آن بودند تا مشاهده کنند که آیا شواهد کافی به منظور محاکمه «لی» برای ارتکاب هر جرمی وجود دارد یا خیر. واقعیت آن بود که پرونده او سفید بود و این امکان وجود نداشت. این وضعیت یک هشدار ایجاد کرد و به طور عمومی از او تحت عنوان «عامل نفوذ» یاد شد.

این دومین مورد مشابه بود. تابستان قبل از آن یک لهستانی و یک اوکراینی با حدود ۱۰۰ نماینده پارلمان بریتانیا از طریق ایمیل تماس گرفته‌اند تا ظاهرا در مورد موضوع جریانات راست افراطی در اوکراین صحبت کنند، اما واقعیت آن بود که آنان خواستار اتخاذ سیاست‌هایی از سوی نمایندگان بودند که برای مسکو مفید باشد. این تماس‌ها منجر به رایزنی نمایندگان پارلمان با مقام‌های امنیتی آن نهاد شد. هشدار در مورد «کریستین لی» بسیار پرمخاطب‌تر بود، زیرا ریشه‌های بریتانیایی او بسیار عمیق‌تر بودند و نقش وی چیزی به جز یک عملیات مخفیانه بود.

«کریستین لی» در سال ۱۹۷۴ میلادی در سن ۱۱ سالگی از چین وارد بریتانیا شد. او می‌گوید که در مدرسه‌اش در بلفاست به عنوان تنها چینی در کلاس خود قلدری کلامی از سوی همکلاسی‌هایش را تجربه کرده بود. او در سال ۱۹۹۰ میلادی شرکت حقوقی خود را تاسیس کرد و از دفتری تنگ در شمال لندن در مورد مسائل مهاجرت از جمله درخواست پناهندگی و ویزای کاری مرتبط با چین تخصص پیدا کرد.

این موضوع باعث شد که او با سفارت چین در تماس باشد و در سال ۲۰۰۸ میلادی مشاور حقوقی آن سفارتخانه شد. او بعدا مشاور حقوقی دفتر امور چینی‌های خارج از کشور در پکن شد که در سال ۲۰۱۸ میلادی به بخشی از دپارتمان امور واحد جبهه متحد تبدیل شده بود.

او در گروه‌های دیگری که ارتباط بین چین و جوامع چینی خارج از کشور را ترویج می‌کردند نیز فعالیت داشت. در پی هشدار در ماه ژانویه، بری گاردینر گفت که «چندین سال» به طور آشکار و صریح با سرویس‌های امنیتی در مورد تماس خود با کریستین لی صحبت کرده بود و به او گفته نشد که ارتباط‌اش را ا با «لی» متوقف کند. او گفت که در مورد کمک‌های مالی کاملا شفاف عمل کرده و گزارش را به اعضای پارلمان ارائه داده است.

«مارتین ثورلی» از دانشگاه اکستر که در مورد نفوذ چین تحقیق می‌کند می‌گوید که بیش از پنج سال پیش از نقش «کریستین لی» آگاه شد. او می‌گوید: «این امر پنهانی نبود. اگر می‌توانستید خط چینی را بخوانید احتمالا می‌توانستید ارتباطات طرف چینی را ببینید. تا سال ۲۰۱۹ میلادی گزارش‌های بیش‌تری از چین درباره تماس‌های» لی «با واحد اقدام جبهه متحد چین را بررسی کردم. در آن سال عکس» لی «در مراسمی با حضور» شی جین پینگ «رئیس جمهور چین دیده شد».

لی در مورد ایفای نقش به عنوان عاملی برای روابط چین و بریتانیا کاملا باز عمل می‌کرد. لی در کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین در سال ۲۰۰۹ میلادی گفته بود: «رساندن صدای چینی‌های خارج از کشور نه تنها به نفع منافع گروه‌های چینی است که پیش‌تر در خارج از چین ریشه داشته‌اند بلکه به چین این امکان را می‌دهد که صدای بین المللی خود را از طریق میلیون‌ها چینی خارج از کشور که در خارج از کشور زندگی و کار می‌کنند داشته باشند و در عین حال روابط نزدیک خود را با چین حفظ کنند».

لی به یکی از مدافعان جدی جامعه چینی در بریتانیا تبدیل شد تا نقش بیش‌تری در حیات سیاسی بریتانیا ایفا کند. او برنامه‌های سفر چینی‌ها به بریتانیا و بالعکس را ترتیب داد. در میان کسانی که شرکت کردند تعدادی از افرادی بودند که نامزد پارلمان و حکومت محلی شدند.

نقش او در حمایت از نامزد‌های کسب مقام با پیشینه چینی به دور از رمز و راز بود. یک مجرای مهم برای نفوذ «لی» گروه پارلمانی همه احزاب چینی در بریتانیا (APPG) بود. «آلیسون گیلز» رئیس امنیت پارلمان بریتانیا در گزارش تازه خود می‌گوید لی در راه اندازی این گروه نقشی ابزاری داشت. بری گاردینر ریاست گروه را بر عهده داشت و لی به عنوان دبیر دبیرخانه عمل می‌کرد.

خبرنگاران «بی بی‌سی» دریافته‌اند که تماس‌های «کریستین لی» فراتر از پارلمان بریتانیا به جامعه تجاری آن کشور نیز گسترش یافته بود. او به تسهیل جلسه‌ای بین نمایندگان شرکت مخابراتی چینی هوآوی و نمایندگان یک شرکت لابی سیاسی که به دنبال جذب هواوی در بریتانیا بود در ژانویه ۲۰۱۹ میلادی کمک کرد. از جمله کسانی که برای این شرکت لابی کار می‌کردند «نیل کارمایکل» نماینده سابق از حزب محافظه کار بود که هم چنین با «لی» در حوزه مسائل آموزشی کار می‌کرد.

با این وجود، یافتن نمونه‌های مشخصی از مداخله چین در سیاست بریتانیا هم چنان دشوار است. تلاش یک دولت برای تاثیرگذاری بر سیاست دولتی دیگر امری طبیعی است. با این وجود، مشکل زمانی رخ می‌دهد که این کار به صورت پنهانی انجام شود و به طور خاص در زمانی که دولتی متخاصم قلمداد شود.

«مارتین ثورلی» به تمایل چین برای ایفای نقش بیشتر در برنامه انرژی هسته‌ای بریتانیا به عنوان یکی از جنبه‌های کلیدی «بازی طولانی تر» چین در زندگی عمومی بریتانیا اشاره می‌کند. دیگران می‌گویند این نفوذ می‌تواند موذیانه باشد در قالب پرسش‌هایی که در مورد هنگ کنگ یا تایوان مطرح می‌شوند و هم چنین پرسش‌هایی که پرسیده نمی‌شوند.

با این وجود، کریستین لی که بیش از یک دهه و نیم در سیاست بریتانیا فعال بود و فعالیت‌هایش قابل مشاهده بودند چرا تا این زمان به طول انجامید تا‌ام آی فایو و مقام‌های پارلمانی وارد عمل شوند؟

منابع امنیتی بریتانیا می‌گویند که ماهیت فعالیت او با گذشت زمان آشکار شد. با این وجود، آنان می‌پذیرند که تغییر اولویت‌های دولت دلیلی برای کُندی ورود به این موضوع بود. یک مقام امنیتی می‌گوید که در جریان صحبت‌های دیوید کامرون نخست وزیر اسبق بریتانیا و «جورج آزبرن» وزیر وقت خزانه داری بریتانیا درباره «دوران طلایی» روابط بریتانیا و چین هشدار عمومی‌ای مطرح نمی‌شد.

هم چنین، ام آی فایو محتاطانه در قبال مسائل سیاسی رفتار می‌کرد و سال‌ها تمایلی به نزدیک شدن به سیاست نداشت میراثی که تا حدی ناشی از فشار دولت محافظه کار بر آن نهاد امنیتی در دهه ۱۹۸۰ میلادی برای تحقیق درباره گروه‌های چپگرا از جمله اتحادیه‌های کارگری بود. اخیرا کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان ابراز شگفتی کرده که‌ام‌ای فایو در باره دخالت روسیه در مورد رای برگزیت در سال ۲۰۱۶ میلادی یا وضعیت برخی از اهدا کنندگان کمک سیاسی تحقیقی انجام نداده است که نشانه دیگری از احتیاط آن نهاد امنیتی می‌باشد.

ام‌ای فایو در سالیان اخیر از تمرکز بر تروریسم به تهدیدات دولتی تغییر جهت داده اگرچه روسیه و نه چین به عنوان بزرگ‌ترین تهدید ظاهر شده اند.

«کن مک کالوم» در سخنرانی ۶ ژوئیه خود گفت: «فعالیت‌ام‌ای فایو علیه فعالیت‌های چین در سال گذشته افزایش یافته وپس از این نیز افزایش خواهد یافت».

احزاب سیاسی واقعا تا چه اندازه می‌خواهند سرویس‌های امنیتی به بررسی کمک‌های مالی و کمک کنندگان یا به انجام بررسی درباره پیشینه نامزد‌ها و نمایندگان بپردازند؟

هم چنین، زمانی که فصل انتخابات فرا برسد خطر سیاسی شدن اطلاعات وجود دارد همان طور که اخیرا در استرالیا این موضوع رخ داد. رئیس اطلاعات خارجی کشور در ماه فوریه هشدار عمومی غیرمعمولی را در مورد فردی ناشناس صادر کرد که ادعا می‌شد «ارتباطات عمیقی با یک دولت خارجی» دارد و به عنوان «دست نشانده» برای تامین مالی نامزد‌های احتمالی پارلمان عمل کرده است.

به دنبال آن یک بازرگان به عنوان فردی که خواستار استفاده از امتیاز خاص در پارلمان استرالیا بوده معرفی شد. او پاسخ داد و این ادعا را «بی اساس» و «بی پروا» توصیف کرد و گفت که «هیچ علاقه‌ای برای دخالت در روند انتخابات دموکراتیک در استرالیا نداشته است».

با این وجود، با نزدیک شدن به زمان انتخابات عمومی اتهامات مربوط به دخالت چین مطرح شد و ادعا شده بود که برخی از نامزد‌ها از حمایت پکن برخوردار بودند.

هم چنین، هدف قرار دادن جوامع خاص می‌تواند خصومت و سوء ظن ایجاد کند ادعایی که از سوی منتقدان برنامه «ابتکار عمل چین» پلیس فدرال امریکا مطرح می‌شود برنامه‌ای که ارتباط ادعایی دانشگاهیان با چین را بررسی می‌کرد. در بریتانیا هشدار دادن درباره «کریستین لی» باعث صحبت درباره «شکار جادوگران» در میان اعضای جامعه بریتانیایی چینی تبار شده است امری که مانع تلاش‌ها برای مشارکت بیش‌تر جمعیت‌های قومی مختلف در سیاست و جامعه بریتانیا خواهد شد.

سفارت چین در لندن در بیانیه‌ای در ماه ژانویه به «بی بی‌سی» اعلام کرده بود: «چین همواره به اصل‌عدم مداخله در امور داخلی سایر کشور‌ها پایبند است. ما نیازی به نفوذ نداریم و هرگز به دنبال خرید نفوذ در هیچ خارجی نیستیم. ما قاطعانه با ترفند تهمت زدن و ارعاب علیه جامعه چینی در بریتانیا مخالفت می‌کنیم».