خیزش شدید گردوغبار که دیروز علاوه بر تهران بخش‌های غربی و شمالی کشور را درنوردید، اگرچه نخستین موج ریزگرد با آغاز همزمان فعالیت کانون‌های داخلی و خارجی است، اما آخرین آن نخواهد بود و طی سال‌جاری باید منتظر موج‌های متعدد ریزگردی باشیم. براساس اعلام ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، گردوغبار هفته اخیر کشور، ناشی از شکل‌گیری جبهه‌های گردوغبار بین ۲ کشور سوریه و عراق است.
به گزارش همشهری، در فاصله کمی از محل خیزش این موج از گردوغبار، سد «ایلیسو» در جنوب شرق ترکیه قرار دارد که ۲۴ آبان سال گذشته افتتاح شد تا جلوی جاری شدن ۴۳میلیارد مترمکعب آب را در بستر دجله و فرات بگیرد؛ بنابراین ریزگرد‌های اخیر ایران که نیمی از کشور را در بر گرفته است، نخستین محصول احداث سد بزرگ ترکیه است.
براساس رهگیری نقشه ریزگرد‌ها در سایت جهانی بارسلون، توده گردوغبار اخیر، ابتدا بخش‌های زیادی از عراق و سوریه را در برگرفت و بعد وارد ایران شد. جریانات جوی که طی دهه اخیر در اثر تغییر اقلیم به‌وجود آمده بخشی از عوامل این وضعیت است و خشکیدگی مناطق غربی عراق، به‌ویژه استان الانبار و رهاشدگی اراضی کشاورزی و کمبود آب در این کشور در پی احداث سد ایلیسو، عامل دیگر هجوم ریزگردهاست.
نقشه‌های هواشناسی نیز نشان می‌دهد منشأ بخشی از ریزگرد‌های اخیر داخلی است، اما موج اصلی ناشی از هجوم ریزگرد عربی است. ظهر دیروز، اما شاخص آلودگی هوا در ساعاتی از بعد از ظهر تهران به ۴۹۱ رسید.
سازمان هواشناسی پیش بینی کرده است گرد و خاک تا نیمه هفته طی ۲ موج در برخی استان‌های کشور ادامه می‌یابد. مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا نیز اعلام کرد، در پی شکل‌گیری کانون‌های محلی ریزگرد در تهران، سمنان و قم که دیروز موجب آلوده شدن هوای هر ۳ استان شد، از بامداد شنبه، موج جدید گردوغبار که در سوریه و عراق شکل گرفت را به شهر‌های شمالی کشور رساند و تا ظهر امروز، نیمه شمالی کشور را به‌طور کامل فرا می‌گیرد.
براین اساس اگرچه امروز در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل و غرب کردستان رگبار باران و برای استان‌های خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی، تهران و گلستان رگبار پراکنده پیش‌بینی شده، اما وسعت ریزگرد‌ها چنان زیاد است که تا نیمه شب امروز، آلودگی هوا ادامه می‌یابد. طی ۳ روز آینده نیز در غالب نقاط کشور در برخی ساعات وزش باد شدید رخ می‌دهد که وقوع گردوغبار در استان‌های غرب، جنوب غرب و مرکز را تشدید می‌کند.
هم‌اکنون وسعت مناطق غبارخیز داخلی ایران ۳۵ میلیون هکتار است که در ۲۳ استان پراکنده شده و هر سال ۴ میلیون‌و ۲۳۰ هزار تن گردوغبار از آن بر می‌خیزد. از سویی کانون گردوغبار‌ها با منشاخارجی عددی در حدود ۲۷۰ میلیون هکتار است که ۷ برابر کانون‌های داخلی است و میزان غبارخیزی آن‌ها ۱۸۰ میلیون تن در هر سال است. این رقم در پی آغاز بهره‌برداری سد ایلیسوی ترکیه طی ۶ ماه اخیر، به‌زودی افزایش بیشتری خواهد یافت و مناطق بیشتری از بستر دجله و فرات خشک خواهد شد.
اما دیروز در پی فروکش کردن ریزگرد‌های داخلی، ریزگرد‌های عربی تا تهران پیشروی کردند. در این‌باره مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین‌شناسی با تحلیل داده‌های گردوغباری که سال ۱۴۰۰ تهران را درنوردید، اعلام کرد، وسعت کانون‌های تولید گردوغبار در تهران ۷۰۰ کیلومترمربع است.
نمونه‌گیری و تحلیل‌گردوغبار برخی مناطق تهران نشان می‌دهد که این ذرات ترکیبی از رس، فلزات سنگین همچون اکسید آهن، سیمان و آلاینده‌های ناشی از سوختن زباله، پلاستیک و پسماند‌های عفونی است. یکی از خطرناکترین کانون‌های تولید ریزگرد تهران نیز در ۲۰ کیلومتری ورامین قرار دارد که وسعت آن به‌علت خشکسالی و افزایش فرسایش خاک، در حال افزایش است. همچنین سایر کانون‌های تهران نیز افزایش خواهد یافت.
طی سال‌های اخیر شهر‌های استان خوزستان، به‌علت خشک شدن بستر تالاب هورالعظیم و رود کارون با ریزگرد مواجه شدند و این وضع در اصفهان نیز با خشک شدن بستر زاینده رود ایجاد شد، اما کانون‌های ریزگردی تهران بر اثر فرسایش خاک که حاصل چاه‌های متعدد آب غیرمجاز است، شکل گرفته و این وضع هر سال افزایش می‌یابد.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
