پخش محصولات فرهنگیِ خارجی بدون کپی رایت اخلاقی نیست

فرارو- سازمان سینمایی در اطلاعیه‌ای کوتاه، به پلتفرم‌های آنلاین نمایش فیلم و سریال هشدار داده است که عدم رعایت حقوق کپی رایت می‌تواند خسارت سنگینی را به ایران تحمیل کند. این سازمان معتقد است که در صورت بی توجهی و بی مسئولیتی عده‌ای محدود در قبال قوانین، این خسارت از جیب هر ایرانی پرداخت خواهد شد.

به گزارش فرارو، حجت الاسلام شهاب مرادی، کارشناس حوزه فرهنگ و رسانه در رابطه با جنبه اخلاقی استفاده از محصولات فرهنگی خارجی بدون پرداخت حقوق کپی رایت در گفتگو با فرارو، گفت: بحث شما این است که اگر یک پلتفرمی مثلا به اسم "فرارو" بیاید و یک سریالی را بدون اینکه از صاحب سریال اجازه بگیرد و یا سهم او را از پخش بدهد، آن سریال را منتشر کند، آیا پلتفرم کار اخلاقی کرده؟ چون اثر هنری، یک کالا است که پلتفرم به صاحب کالا به دلیل کسب منفعت بدهکار می‌شود و این کار اگر به فرض توجیه حقوقی داشته باشد اخلاقی نیست. در حالی که برخی از مراجع عظام تقلید کپی رایت را مشروع می‌دانند و قوانین داخلی و بین المللی نیز مالکیت فکری و معنوی را محترم شمرده و برای صاحب اثر این حق را قائل هستند و مطابق قوانین برخی کشور‌ها برای عدم رعایت این حقوق، مجازات نقدی و حبس هم در نظر گرفته اند. پس بی توجهی به مالکیت معنوی و حق تالیف و تکثیر، کاری پسندیده و اخلاقی محسوب نمی‌شود.

این کارشناس فرهنگ و رسانه افزود: این مبحث ابعاد و پیچیدگی‌های متنوعی دارد. اما در بعد داخلی هر چند قانون گذار مالکیت فکری و معنوی را محترم شمرده، اما توجه به این قوانین و رعایت حقوق مولفان و پدیدآورندگان آثار هنری و ... در داخل کشور عرفا به عنوان یک رفتار اخلاقی و شرعی مورد توجه عمومی نیست، هرچند نسبت به دو دهه‌ی گذشته شاهد شرایط بهتری هستیم؛ و همین موضوع برای تولیدکنندگان آثار فرهنگی و هنری، آسیب زا بوده و باید برای فرهنگ سازی آن تلاش شود.

وی ادامه داد: در بعد بین المللی نیز ایران عضو کنوانسیون برن نیست که علت آن، الان درخاطرم نیست. جهت اطلاع، تاریخ کنوانسیون اولین بار زمانی در شهر برن سوئیس مطرح شد که ناصرالدین شاه قاجار حاکم ایران بوده و تا جایی که اطلاع دارم، هنوز ایران به این کنوانسیون ملحق نشده است. اما از طرفی هم موضوع کپی رایت با گسترش و افزایش تولیدات هنری، از جمله فیلم و سریال؛ صرفا یک معاهده‌ی بین المللی نیست و تبدیل به یک عرف و قانون جهانی شده است. همچنین قوانین کشور‌ها و کمپانی‌های مختلف علاوه بر تاثیر حقوقی آن قوانین، تاثیر فرهنگی قابل ملاحظه‌ای بر قبیح دانستن عدم رعایت کپی رایت از دیدگاه مردم جهان دارد؛ و موضوع مهم‌تر که بعد دیگری از همین مسئله است، بحث تحریم‌های متنوع ایران از جمله تحریم‌های ظالمانه‌ی بانکی ست. حالا اگر پلتفرم‌ها بخواهند با کمپانی‌های تولیدکننده فیلم و سریال همچون نت فلیکس، اچ بی او، ان بی سی و... مراودات مالی داشته باشند؛ به علت تحریم‌های بانکی، عمدتا امکان پذیر نیست.

حجت الاسلام شهاب مرادی در پایان گفت: این بحث صرفا یک بحث فقهی یا اخلاقی نیست. بلکه دارای ابعاد مختلفی است و باید از جهات فقهی، حقوقی، اخلاقی، اقتصادی، فرهنگی و هنری و سیاسی مطمح نظر صاحب نظران قرار گیرد؛ و اگر تمامی ابعاد این موضوع یک جا و کنار هم مورد توجه و مداقّه قرار نگیرد، نتیجه مطلوب نخواهد بود.