چرا رگ‌ها هنگام ورزش بیرون می‌زند؟ این اتفاق خوب است یا بد؟

بر خلاف انتظار، شاید برآمدگی رگ‌ها در حین ورزش ربطی به افزایش حجم خون و یا افزایش فشار در این رگ‌ها نداشته باشد.

به گزارش جام‌جم به نقل از ساینتیفیک امریکن، با توجه به این که حجم خون و فشار رگ‌ها در طول فعالیت‌های افزایش یافته، از جمله ورزش، کاهش می‌یابند، احتمالا برآمدگی رگ‌ها در حین ورزش ربطی به این دو عامل نداشته باشد.

برای درک علت برجستگی رگ‌ها در حین ورزش، بهتر است ابتدا کمی‌بیشتر در مورد سیستم عروقی و اجزای آن بدانیم.

خونی که در سراسر بدن در گردش است از بطن چپ قلب پمپاژ می‌شود. این خون ابتدا وارد سرخرگ‌های فشار بالا می‌شود، جایی که فشار خون سیستولیک، یا بالاترین فشار اعمال شده در این رگ، حدود ۱۲۰ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک یا حداقل فشار اعمال شده در این عروق، در حدود ۸۰ میلی‌متر جیوه ثبت می‌شود

(بنابراین، فشار خون طبیعی معمولاً حدود ۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه است). خون به شاخه‌های کوچک‌تر و کوچک‌تر شریان‌ها به نام سرخرگچه جریان می‌یابد.

با ادامه مسیر، فشار آن به دلیل مقاومت دیواره‌های خود شریان‌ها کاهش می‌یابد. سپس خون وارد مویرگ‌ها می‌شود – کوچک‌ترین رگ‌های خونی - که مواد مغذی را برای سلول‌های فعال فراهم می‌کند و مواد زائد را از آن‌ها خارج می‌کند.

بیش از یک میلیارد از این مویرگ‌ها در بدن انسان وجود دارد که بسیار کوچک و نازک هستند. فشاری که خون هنگام ورود به مویرگ‌ها وارد می‌کند تقریباً ۳۰ میلی‌متر جیوه است.

این فشار حتی بیشتر کاهش می‌یابد تا خون عملکرد‌های تغذیه‌ای خود را کامل کند و سپس مویرگ‌ها را ترک می‌کند تا از طریق کوچک‌ترین سیاهرگ‌ها – سیاهرگچه‌ها - به سمت قلب جریان یابد.

سیاهرگچه‌ها در سیاهرگ‌های بزرگ و بزرگ‌تر ترکیب می‌شوند تا زمانی که به دهلیز راست قلب به عنوان بزرگ سیاهرگ زیرین وارد شوند.

زمانی که خون وارد بزرگ‌ترین سیاهرگ‌ها می‌شود، فشار وارد شده توسط جریان خون تنها چند میلی‌متر جیوه است و بازگشت آن به قلب بیشتر با فعالیت ماهیچه‌ای و تنفس حرکت می‌کند تا نیروی ذاتی خود.

هنگامی‌که ورزش شروع می‌شود، ضربان قلب و قدرت انقباض افزایش می‌یابد و خون به سرعت به داخل رگ‌ها پمپاژ می‌شود. همانطور که این اتفاق می‌افتد، فشار خون سیستولیک به صورت خطی با شدت تمرین افزایش می‌یابد و در طول تمرین هوازی با شدت بالا به نزدیک به ۲۰۰ میلی‌متر جیوه (و در طول وزنه برداری به بیش از ۴۰۰ میلی‌متر جیوه) می‌رسد.

از طرف دیگر، فشار دیاستولیک با تمرینات هوازی بسیار کم تغییر می‌کند (اگرچه در طول وزنه برداری افزایش می‌یابد). به طور همزمان، قطر داخلی سیاهرگ‌ها و سیاهرگچه‌ها در فرآیندی به نام انقباض رگ‌ها باریک می‌شود و جریان خون را به سمت قلب به جلو می‌برد و توانایی آن‌ها را برای دریافت خون از مویرگ‌ها را افزایش می‌دهد.

به طور کلی، این فرآیند به کاهش فشار در سیاهرگ‌ها و سیاهرگچه‌ها تا حداکثر پنج میلی‌متر جیوه کمک می‌کند.

حجم و فشار سیاهرگی در نتیجه کاهش می‌یابد و بنابراین مبنای برآمدگی نیست. درعوض، فرآیندی که در مویرگ‌ها در نتیجه افزایش فشار خون شریانی در حین ورزش اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود مایع پلاسمایی که در این شاخه‌های کوچک قرار می‌گیرد، از طریق دیواره‌های نازک رگ و به محفظه‌های اطراف ماهیچه‌ها خارج شود.

این فرآیند که به عنوان فیلتراسیون شناخته می‌شود، باعث تورم و سفت شدن عضله می‌شود که در حین ورزش مشاهده می‌شود. در نتیجه این تورم، سیاهرگ‌های پوستی به سمت سطح پوست رانده می‌شوند، تا حدی صاف و به نظر برآمده می‌شوند.

چنین ورید‌هایی در افرادی که چربی زیر جلدی کمتری دارند بیشتر قابل مشاهده است. این برآمدگی نه خوب است و نه بد، بلکه صرفاً نتیجه مکانیسم‌های فیزیولوژیکی طبیعی است که در نتیجه افزایش فشار خون سرخرگی در طول فعالیت بدنی ایجاد می‌شود.