پنج گل که تاریخ‌ساز شدند

بنا بر تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ صورت گرفت، نزدیک به ۳۶۹،۰۰۰ گونه گیاه گل‌دار در جهان وجود دارد که هریک از آن‌ها الهام‌بخش و خیره‌کننده‌اند.

گاهی گل‌ها فراتر از ذوق و سلیقه‌ٔ شخصی، داستان‌ها و ماجرا‌های نمادین دیگری دارند. در اینجا از پنج گل تاریخ‌ساز جهان خواهیم گفت.

نیلوفر‌آبی (لوتوس)

در افسانه‌های خلقت در مصر باستان، رع، خدای خورشید، از گل نیلوفر‌آبی زاده می‌شود و برای جهان نور به ارمغان می‌آورد.

باز شدن و بسته‌شدن گل نیلوفر‌آبی زیبا و شگفتی‌آفرین است. این گل‌ها با غروب آفتاب گل‌برگ‌هاشان بسته می‌شود که به این رفتار گیاهان شب‌تنجی می‌گویند. اینکه شب‌هنگام بسته می‌شوند و به خواب می‌روند رفتاری اسرار‌آمیز به‌نظر می‌رسیده و در طول تاریخ باعث شگفتی انسان‌ها شده است.

برای مثال در مصر باستان، نیلوفر‌آبی مقدس آذین‌بخش بسیاری از نقش‌و‌نگار‌های باقی‌مانده بر پاپیروس‌ها و زیور‌آلات است و حتی بر تاج‌گل‌های مقبرهٔ توت‌عنخ‌آمون هم دیده می‌شود.

نیلوفر‌آبی در مصر باستان نماد باروری بوده است. اکنون روشن شده است که مادهٔ شیمیایی آپومرفین که برای درمان ناتوانی جنسی مردان به کار می‌رود در این گل وجود دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصریان باستان از ویژگی این گیاه آگاه بوده‌اند.

شقایق

در میان پنج گل این فهرست، شقایق شاید نماد بزرگ‌ترین پارادوکس و تناقض باشد، فواید بسیاری دارد و در‌عین‌حال باعث آسیب‌های هولناکی شده است.

در سال ۱۸۰۴، فردریش زرتورنر، داروساز آلمانی، خشخاش این گل را جدا کرد که از آن داروی ضدّ درد مورفین ساخت. او ابتدا آن را مورفیوم نامید که از نام مورفئوس، خدای خواب و رؤیا در اساطیر یونان باستان گرفته شده بود؛ و به همین نام باقی ماند. این دارو در آن زمان چنان مورد علاقه و توجه مردم قرار گرفت که بساط تریاک‌کشی در لندن و اطراف آن پا گرفت و همه‌جا پر از آدم‌هایی بود که دنبال نوبت بعدی تریاک خود بودند و این ماجرا همه‌گیر شد، اما اثرات دارویی آن هم قابل‌توجه بود و هست. برای مثال، این دارو درد بعضی از بیماران سرطانی را تسکین می‌دهد، هم‌چنین برای کاهش درد پس از جراحی‌های سنگین هم استفاده می‌شود.

شقایق در سال‌های اخیر معنای نمادین هم پیدا کرده است. تابستان سال ۱۹۱۴ با آغاز جنگ جهانی اول، حفر سنگر‌ها شروع شد و هزاران سرباز در مزارع و دشت‌ها به راه افتادند و هر چه از زندگی نشانی داشت لگدمال کردند. این باعث شد بسیاری از مناظر زیبای اروپا لگد‌کوب و نابود شود، اما در سال ۱۹۱۵ اتفاق خاصی باعث شد زیبایی باشکوهی از میان همه این نابودی‌ها سر‌بر‌آورد.

دانه‌های شقایق می‌تواند صد‌ها سال به صورت نهفته و غیر‌فعال باقی بماند، اما وقتی خاک زیر‌ورو شود ناگهان رویش خود را از‌سر‌می‌گیرند. این ماجرا همراه با بهار گرم سال ۱۹۱۵ باعث شد که مزرعهٔ فلاندر در نزدیکی ایپر، درغرب بلژیک تبدیل به دریایی سرخ از گل‌های شقایق شود.

این منظره برای کسانی که در جنگ بودند بسیار تأثیرگذار بود و یکی از نیرو‌های کانادایی، سرهنگ‌دوم جان‌مک‌کری با شعری به نام "در دشت فلاندر" آن را ماندگار کرد. اکنون شقایق نماد همه کسانی است که می‌جنگند و جان می‌بازند نه فقط در جنگ جهانی اول بلکه در هر نبردی که در هر جای کرهٔ زمین در جریان است.

گل آفتابگردان

بلند‌ترین گل آفتابگردانی که تا به حال اندازه گرفته شده است ۹ متر و ۱۷ سانتی‌متر بوده است و هانس پیتر شفر در آلمان آن را پرورش داده است.

ونسان ون‌گوگ در طول زندگی خود صد‌ها اثر‌هنری خلق کرده است، اما مهم‌ترین آثار او تابلو‌هایی است که گل‌های آفتابگردان در آن‌ها حضور دارند که گویی بخش ناگسستنی وجود و هنر او هستند.

او به برادرش تئو نوشت:‌"خوب، (ژرژ) جیانین گل‌های صد‌تومانی می‌کشد و (ارنست) کوست به گل‌های ختمی درآثارش معروف است، من گل آفتابگردان را برای خودم انتخاب کردم".

غم‌انگیز این بود که قدر آثار ون‌گوگ تا هنگام مرگش چنان که باید دانسته نشد. او ۱۲ تابلو از گل‌های آفتابگردان کشیده است و در همان نامه به برادرش می‌نویسد اگر بتواند یکی از آن‌ها را به قیمت ۵۰۰ فرانک فرانسه بفروشد، راضی خواهد بود. این مبلغ حدود ۶۶ پوند امروز است. حالا تابلو‌های او در حراج‌ها چند میلیون قیمت دارند که نشان از شهرت او پس از مرگش دارد.

نرگس

بر بلندای آسمان

در گذار از فراز و فرود زمین

ناگهان

زرد درخشان انبوه نرگس‌های زرد

چشمم را می‌گیرد

ویلیام وردزورث، شاعر انگلیسی سبک رمانتیک (۱۷۷۰ - ۱۸۵۰)

نرگس افتخار این را دارد که در یکی از مشهور‌ترین اشعار انگلستان آمده است، اما ولز آن را به عنوان یکی از نماد‌های ملی خود گرامی می‌دارد.

گل نرگس یکی از نماد‌های بارز سرزمین ولز است، اما تنها گیاهی نیست که به عنوان نماد این منطقه شناخته شده است. تره‌فرنگی از جنس والک و خانوادهٔ نرگسیان هم از قرن شانزدهم میلادی نماد منطقهٔ ولز بوده است، از آن زمان که اشراف و پادشاهان سبزیجات واقعی را به لباس‌های خود وصل می‌کردند. لابد از بوی آن خوش‌شان می‌آمد.

واژهٔ ولزی برای نرگس „Cenhinen Bedr" است که به معنای تره‌فرنگی سنت پیتر است، که همان نام نماد اصلی این کشور است که شاید از قرن نوزدهم به بعد نرگس جای آن را گرفته است. این واقعیت را هم نباید فراموش کرد که برای وصل کردن به لباس نرگس خوشبو‌تر است.

گل رز

گل سرخ در عطر‌ها استفاده می‌شد و نماد عشق است و یکی از مرسوم‌ترین نام‌های دختران است. گل سرخ هم‌چنین نماد چندین جنگ داخلی خونین در تاریخ انگلستان بوده است.

این جنگ‌ها به جنگ رز‌ها مشهور است. می‌گوییم جنگ‌ها، چون چندین جنگ بوده است که دهه‌ها ادامه داشته است. دو خاندان، یورک و لنکستر، در پی به دست آوردن تاج‌وتخت در انگلستان بودند و جنگ از آنجا شروع شد که هنری ششم پادشاه لنکستر‌ها جانشین و وارثی نداشت.

هنری ششم بار‌ها اسیر و آزاد شد تا اینکه یورک‌ها در برج لندن او را به قتل رساندند. بزرگان هر دو خاندان یورک و لنکستر هم در جنگ کشته شدند تا این‌که هنری تئودور یکی از لنکستر‌های قدیمی بقایای یورک‌ها را در نبرد بازورث فیلد شکست داد و با الیزابت از خاندان یورک ازدواج کرد و جنگ‌ها به پایان رسید و دو خاندان با یکدیگر صلح کردند.

یورک‌ها همیشه از نماد رز سفید استفاده می‌کردند، اما رز سرخ زمانی به طور رسمی به عنوان نماد لنکستر‌ها شناخته شد که هنری‌تئودور در نبرد بازورث فیلد به پیروزی رسید. وقتی هنری و الیزابت با هم ازدواج کردند دو رز با هم یکی شدند و گل رز تئودور را ساختند که نماد اتحاد دو خاندان بود.

منبع: بی‌بی‌سی