بعد از هشت سال علامت سؤال درباره موضوع مبهم تبلیغات محیطی بهنظر میرسد این مورد رفتهرفته رنگ شفافیت به خود میگیرد و قرار است سازوکار منظمتری پیدا کند. برای اولینبار در طول فصول گذشته، اینبار تبلیغات محیطی به خود باشگاهها سپرده شده و استقلال بهعنوان یکی از اولین باشگاههایی که توانسته از این مزیت بهره ببرد، اولین چکش را هم گرفته که اتفاقا رقم درخورتوجهی است.
برای روشنترشدن بحث تبلیغات محیطی باید به سال ۱۳۹۳ برگشت که در آن زمان برای اولینبار مهدی تاج از انعقاد قراردادی به ارزش ۱۶۰ میلیارد تومان برای تبلیغات محیطی خبر داد. مقرر شد که بخشی از آن رقم به سازمان لیگ بهعنوان مجری و برگزارکننده لیگ برتر برسد و مابقی به قسمت مساوی بین تیمهای لیگ برتری تقسیم شود. البته که آن ماجرای ۱۶۰ میلیاردتومانی هنوز داستانهای مختص خودش را دارد و کار حتی، با شرکتی که با فدراسیون قرارداد بسته بود، به دادگاه هم کشیده شد. مشخص نشد که چقدر از آن پول پرداخت شده و چقدرش پرداخت نشده و کلا چقدر از آن به باشگاهها رسیده است؟
این پرسش آخری از همان سال تا همین حالا هم مطرح است. سازمان لیگ بعد از آن داستان با انعقاد قراردادی سبکتر و با تضمین پرداخت، تبلیغات محیطی فوتبال را عهدهدار شد و قرار شد طبق همان قاعده قبلی که مثلا ۲۰ درصد سهم سازمان باشد و بقیه رقمها سهم باشگاهها، پول تبلیغات محیطی را بین تیمهای حاضر در لیگ تقسیم کند. با وجود گذشت چندین سال از آن اتفاق، اما هنوز مدیرعاملی در لیگ برتر پیدا نمیکنید که مدعی شود از رقم قرارداد تبلیغات محیطی که سازمان لیگ قراردادش را بسته، آگاه است و بداند چقدر سهم تیمش شده است. سازمان لیگ بهطرز عجیبی اصرار به افشانشدن رقم قرارداد تبلیغات محیطی داشته است. جالب آنکه مدیران لیگ برتری میگویند هربار به سازمان لیگ برای دریافت سهم تبلیغات محیطی رجوع میشود، عنوان میکنند سهم شما با بدهیهایی که به سازمان لیگ داشتهاید، کسر شده است!
در اینکه تیمها به سازمان لیگ بدهی داشتهاند، تردیدی نیست، ولی موضوع بحثبرانگیز اینجاست که چرا رقم قرارداد تبلیغات محیطی و میزان بدهی باشگاهها منتشر نشده و سازمان لیگ چه اصراری بر مسکوتگذاشتن این پرونده در سالهای اخیر داشته است؟ جالب آنکه بعد از اینهمه انتقاد از مخفیکاری در این زمینه، هنوز شفافیتی صورت نگرفته است.
این اختلافنظر، اما از یکی، دو هفته قبل از بین رفته، چون اینبار باشگاههای بزرگی مانند استقلال و پرسپولیس پیشقدم شده و قرارداد تبلیغات محیطی را گرفتهاند و عنوان کردهاند که سهم سازمان لیگ را هم میپردازند. در این مورد سازمان لیگ عنوان کرده که سهمش از تبلیغات محیطی ۳۰ درصد از قرارداد کل است که به نظر کمی زیاد میآید، ولی نکته مهم اینکه با وجود این سهمخواهی پولی که به باشگاهها میرسد، بسیار زیادتر از رقم مورد نظری است که سازمان لیگ پرداخت میکرد یا قرار بود پرداخت کند!
پیشتر شایعه شده بود که سازمان لیگ برای هر فصل قرارداد محیطی را ۸۰ میلیاردتومان بسته؛ این موضوع شایعه است و به تأیید نرسیده است. بااینحال، اگر چنین باشد و این سازمان سهم خودش را که ۲۰ درصد عنوان شده بود، بردارد، رقم ۱۶ میلیاردتومان به سازمان لیگ میرسید و با تقسیم باقیمانده روی بقیه باشگاه، عدد ناچیز چهارمیلیاردتومان به باشگاهها تعلق میگرفته است.
بااینحال، قرارداد تازهای که استقلال و پرسپولیس منعقد کردهاند، علامت سؤالها درباره رفتار سازمان لیگ را بیشتر میکند. این دو باشگاه قرارداد محیطی را برای هر بازی ۱۰ میلیارد تومان بستهاند که با احتساب میزبانیهایشان در لیگ بهطور میانگین ۱۳۰ و ۱۱۰ میلیارد تومان درآمد دارند! از این رقم حتی اگر ۳۰ درصدش به سازمان لیگ برسد و سهم سازمان توسعه و تجهیزات هم داده شود، باز بیش از ۱۰برابر قراردادی که مثلا سازمان لیگ منعقد کرده، دست باشگاههای مطرح را میگیرد. همین چند روز پیش بود که عنوان شد استقلال از تبلیغات محیطی بازی دربی ۱۰ میلیارد تومان عایدی داشته است. حال سؤال اینجاست که اگر استقلال و پرسپولیس توانستهاند با چنین رقم خوبی قرارداد محیطی ببندند، آیا سازمان لیگ با رقمی بسیار پایینتر قرارداد بسته است؟ اگر پاسخ مثبت است که چراییاش محل سؤال است و اگر پاسخ منفی است، دوباره همان سؤال تکراری مطرح میشود که پولهای تبلیغات محیطی چه شده و چرا سازمان لیگ علاقهای به شفافسازی در این مورد ندارد؟
تیمهای بزرگ لیگ مانند پرسپولیس، استقلال، سپاهان و گلگهر در کنار بسیاری دیگر از تیمهای پرهوادار دستبهکار شده و تبلیغات محیطی را گرفته و قاعدتا از این راه درآمدزایی خوبی خواهند داشت. فقط یکی، دو تیم کمهوادار همچنان برای دراختیارداشتن تبلیغات محیطی توسط سازمان لیگ پافشاری کردهاند که آنهم جای سؤال دارد؛ آنها هم تا دیر نشده باید از خودشان این سؤال را بپرسند که آیا در سالهای اخیر از محل تبلیغات محیطی چیزی دست این باشگاهها را گرفته که حالا همچنان علاقهمند به حفظ این رویه توسط سازمان لیگ هستند؟ اگر گرفتهاند (که بعید است) آیا آنقدر کم نبوده که خودشان با بدترین شیوه ممکن هم بتوانند سود بیشتری از فروش تبلیغات محیطیشان به دست بیاورند؟