پرواز ابدی بمب‌افکن‌های «بی-۵۲»

بمب‌افکن‌های بی-۵۲ ایالات متحده که نزدیک به ۵۰ سال از عمر آن‌ها می‌گذرد، اخیرا پایگاه‌های طالبان در افغانستان را مورد حمله قرار دادند. استفاده از این نوع بمب‌افکن‌ها از سوی ارتش ایالات متحده نشان می‌دهد که هواپیما‌های غول‌پیکر بی-۵۲ با وجود سن بالا، همچنان مهم‌ترین وجه تمایز و برگ برنده آمریکا در حوزه نظامی به‌شمار می‌آید و هیچ کشوری هنوز نتوانسته بمب‌افکنی با قابلیت‌های بی‌-۵۲ را تولید و مورد بهره‌برداری قرار دهد.

شرق در ادامه نوشت: برای آمریکا هم سؤال اساسی این است که بمب‌افکن بی-۵۲ که برای اولین بار حدود یک دهه بعد از پایان جنگ جهانی دوم مورد آزمایش قرار گرفت، تا چند سال دیگر می‌تواند در ناوگان هوایی نظامی آمریکا حضور داشته باشد؟ واقع‌بینانه به نظر می‌رسد که بمب‌افکن بی-۵۲ آزمایش‌شده در دوران جنگ ویتنام با توجه به وسعت کاربرد و دسترسی به‌روزرسانی‌های طولانی‌مدت این پلت‌فرم، می‌تواند تا صدسال در ناوگان نظامی ایالات متحده خدمت کند.

این هواپیما که زمانی به دلیل توانایی در بمباران گسترده در مناطق هدف و باارزش دشمن شناخته می‌شد، اکنون یک بمب‌افکن سایبری، مسلح به تجهیزات جنگ الکترونیکی، شلیک موشک‌های مافوق‌صوت و شبکه دیجیتالی مجهز به نسل جدید بمب‌های پرتاب‌شونده از هوا و موشک‌های کروز با هدایت دقیق است و این دگرگونی آن‌قدر مهم است که بمب‌افکن کلاسیک بی-۵۲ ممکن است در نهایت برای یک قرن پرواز کند.

برنامه ارتقای چندوجهی این‌گونه تجهیزات نظامی گران‌قیمت بر این فرض اساسی استوار است که این‌گونه هواپیما‌ها که چند دهه از عمرشان می‌گذرد، همچنان مستحکم و قابل‌اتکا باشند و بتوان تجهیزات و امکانات به‌روز را هم در آن نصب کرد.

اساسی‌ترین شرط برای نگهداری این سازه‌های غول‌پیکر، تقویت و نگهداری آن‌هاست و توسعه‌دهندگان سلاح‌های نیروی هوایی آمریکا می‌گویند که آن‌ها در برابر چالش‌های مرور زمان به‌خوبی مقاومت کرده‌اند. به‌جز خطوط هوایی، بمب‌افکن امروزی بی-۵۲ که نوع به‌روزشده بمب‌افکن‌های ابتدایی بی-۵۲ است با توجه به گستردگی امکانات جدید، به هواپیمایی کاملا متفاوت از آنچه در ابتدا بود، تبدیل شده است.

اولین مدل هواپیمای بی-۵۲ در سال ۱۹۵۴، اولین پرواز خود را انجام داده و مدل B آن نیز در سال ۱۹۵۵ وارد خدمت شد. به‌طورکلی ۷۴۴ بمب‌افکن بی-۵۲ ساخته شده و آخرین گونه آن نیز که مدل H نامیده می‌شود، در سال ۱۹۶۲ تحویل شد. این بمب‌افکن استراتژیک، دارای بردی برابر با ۱۴هزار کیلومتر است و ازاین‌رو به آن هواپیمایی میان‌قاره‌ای گفته می‌شود. البته این برد، در حالت بدون سوخت‌گیری هوایی اندازه‌گیری شده است و در غیر این صورت، برد این هواپیما، با سوخت‌گیری هوایی می‌تواند نامحدود باشد.

حمله به نیروگاه برق و مراکز مخابراتی بغداد در سال ۱۹۹۶ با برد۲۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر در ۲۴ ساعت طولانی‌ترین مسافتی بود که تاکنون با این هواپیما در یک مأموریت جنگی پیموده شده است. این بمب‌افکن سنگین ساخت شرکت بوئینگ از هشت موتور توربوفن رولزرویس مدل «پرات‌اند ویتنی» هریک با قدرت کشش بیش از هفت نفر بهره می‌برد. بالاترین سرعتی که این هواپیما قادر به دستیابی به آن است، معادل حدود هزار کیلومتر بر ساعت است.

هدایت این هواپیمای بمب‌افکن بر عهده پنج خدمه است که سیستم صندلی خدمه‌ها، از توانایی پرتاب‌کردن در مواقع خطر نیز برخوردار است. قیمت تمام‌شده این هواپیمای غول‌پیکر، حدود ۷۴ میلیون دلار برآورد شده است.

بی-۵۲ امروزی مجهز به مجموعه‌ای کاملا مدرن، پیشرفته و آینده‌نگرانه از فناوری‌های جدید است که قصد دارد هواپیما را وارد محیط تهدید‌های مدرن کند. ارتقای این غول‌های کهن‌سال دهه‌ها به طول انجامیده و حوزه وسیعی از سیستم‌ها و فناوری‌ها را دربر می‌گیرد که تقریبا می‌توان گفت شمارش آن‌ها غیرممکن است.

از بی-۵۲ در جنگ‌های نامتعارف، مأموریت‌های تهاجمی استراتژیک، پشتیبانی نزدیک هوایی و عملیات دریایی استفاده می‌شود. این بمب‌افکن در مأموریت‌های رصد اقیانوس هم کارآمد است و می‌تواند به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در عملیات‌های ضد کشتی و مین‌گذاری کمک کند.

این هواپیما قادر است تا در دو ساعت ۱۶۲ هزار کیلومتر مربع از سطح اقیانوس را دیده‌بانی کند. هم‌اکنون فقط ۶۴ فروند از این هواپیما در خدمت فعال نیروی هوایی آمریکا قرار دارند و هشت فروند در حالت ذخیره نگهداری می‌شوند و ارتش آمریکا اعلام کرده که قصد دارد تا سال ۲۰۳۴ از این بمب‌افکن‌ها استفاده کند.

سیستم ارتباطی جدید

سال‌ها پیش نیروی هوایی آمریکا ارتقای گسترده‌ای را در سیستم ارتباطی این هواپیما آغاز کرد که علاوه بر موارد مورد نظر، امکان جمع‌آوری اطلاعات بیشتر در زمان واقعی پرواز را نیز فراهم می‌کرد. این سیستم که فناوری ارتباطات شبکه‌ای (CONECT) نامیده می‌شود، یک ستون از ارتباطات دیجیتالی را برای بمب‌افکن بی-۵۲ برای تعیین و شناسایی جزئیات مهم مأموریت مانند اطلاعات هدف جدید، داده‌های زمینی و جزئیات فعالیت یا اطلاعات دشمن فراهم می‌کند.

«آلن ویلیامز» معاون مانیتورینگ «برنامه نیروی هوایی جهانی» به نشنال‌اینترست می‌گوید: «CONECT یک تصویر عملیاتی مشترک بین ایستگاه‌های عملیاتی در زمین و خدمه در هواپیما دارد، بنابراین مانند نصب یک خط محلی در خانه عمل می‌کند. با استفاده از CONECT، خدمه خلبان نیازی به تکیه بر اطلاعات هدف و برنامه مأموریت از پیش برنامه‌ریزی‌شده ندارند بلکه هرلحظه می‌توانند به‌روزرسانی‌های مهم را در مسیر رسیدن به اهداف دریافت کرده و با شرایط متغیر تهدید‌های موجود سازگار شوند».

در سال‌های اخیر بمب‌افکن B-۵۲ تغییر گسترده ویژگی و آماده‌سازی برای شلیک سلاح‌های مافوق صوت را تجربه کرده است. این پیشرفت باعث می‌شود بمب‌افکن بی-۵۲ بتواند حملات با سرعت و ارتفاع بالا را با سرعت پنج برابر سرعت صوت انجام دهد. نیروی هوایی آمریکا به‌عنوان بخشی از برنامه آماده‌سازی برای تسلیح بمب‌افکن‌های بی-۵۲ با سلاح‌های مافوق صوت، شلیک شبیه‌سازی‌شده‌ای از یک سلاح واکنش سریع را با برد حدود هزاروصد کیلومتر انجام داد.