با وجود اینکه مشاغل خانگی می‌روند تا جای زودبازده‌ها را در بازار کار ایران بگیرند ولی این بنگاههای زودبازده هستند که همچنان در کورس حاشیه قرار دارند تا جایی که اختلاف آمار انحرافات وزارت کار با سازمان بازرسی به 26 درصد رسیده است.
طرح ایجاد بنگاههای کوچک زودبازده که در زمان جهرمی(وزیر کار سابق) و در اواخر سال 84 آغاز شده بود تا پایان سال 87 و در زمانی که جهرمی هنوز در وزارت کار حضور داشت، جدی گرفته شد و تسهیلاتی بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان نیز به 490 هزار طرح به بهره برداری رسیده تا آن مقطع توسط بانکها پرداخت شد. البته این رقم بعدها تا بیش از 22 هزار میلیارد تومان هم بالا رفت.
اهداف اولیه زودبازده ها
بر اساس این گزارش، زودبازده ها که با هدف توزیع عادلانه منابع بویژه در مناطق محروم، افزایش تولید و صادرات غیرنفتی، تقویت تحرک اقتصادی و کارآفرینی، اشتغالزایی و افزایش فرصتهای شغلی جدید به اجرا درآمد، در زمان حدود 3 سال اجرای مستمر آن با حاشیه ها و انتقادات فراوانی روبرو شد.
طرحهای زودبازده که به شدت از سوی جهرمی مورد حمایت بود و در مواردی نیز توسط رئیس جمهور مورد تاکید قرار گرفت، نتوانست از زیر تیغ انتقاد خارج شود و به اصطلاح همه فعالان بازار کار را با خود همراه کند.
سایه سنگین شک و تردید بر سر زودبازده ها
البته انتقادات بانک مرکزی و گزارش انحراف 40 درصدی آن در زمان مظاهری (رئیس کل سابق بانک مرکزی) و اتخاذ سیاست انقباضی در آن مقطع نیز بی تاثیر در کندی پرداخت تسهیلات به زودبازده ها نبود؛ هرچند سایه نگاه مشکوک و نااطمینان فعالان کارفرمایی و کارگری هیچگاه از زودبازده ها کنار نرفت.
از ابتدای سال 88 تاکنون از طرحهای زودبازده فقط اسمی باقیمانده است و هر از چند گاهی نیز معاونان وزیر دوره جهرمی با دفاع از این طرحها وانمود می کنند که هنوز زودبازده ها در کورس تسهیلات گیری هستند ولی واقعیت این است که با حضور شیخ الاسلامی و مطرح شدن طرح مشاغل خانگی عملا پرونده زودبازده ها بسته شده است و گواه این مسئله اینکه بانک مرکزی برای سالجاری فقط پرداخت تسهیلات به طرحهای نیمه کاره و پذیرفته شده سال گذشته را دنبال می کند و سیاست جدیدی در این زمینه ندارد.
تا اینکه سازمان بازرسی کل کشور اخیرا در گزارشی از انحراف حدود 30 درصدی تسهیلات بنگاههای زودبازده خبر داده است. برهمین اساس، 30 درصد 22 هزار میلیاردتومان تسهیلات پرداخت شده به زودبازده ها 6600 میلیارد تومان می شود که هم اکنون از سرنوشت آن و اینکه این حجم نقدینگی به کدام بازار رفته ، نامشخص است.
وزارت کار: بنگاهها برای تسهیلات گیری رقابت می کنند
ولی الله صالحی عضو شورای عالی کار در پاسخ به این دغدغه که با وجود دفاع وزارت کار از زودبازده ها به ویژه در بخش انحرافات و گزارش زمان مظاهری بانک مرکزی مبنی بر انحراف 40 درصدی و گزارش جدید سازمان بازرسی کل کشور در خصوص انحراف 30 درصدی زودبازده ها، ابهامات درباره موفقیت این طرح افزایش یافته است، گفت: در واقع آنچه که باید به آن توجه شود این است که هر دستگاه نظارتی با معیارهای خود گزارش می دهد، بنابراین نمی توان آمارهای ارائه شده را خیلی دقیق دانست.
عضو شورای عالی کار با بیان اینکه طبیعی است زودبازده ها که بر اساس شرایط بازار کار کشور یک حرکت جدیدی بوده است، به دلیل عدم وجود تجربه قبلی دچار انحرافاتی نیز شده باشد ولی نکته مهمتر این است که برای زودبازده ها می توانستیم کارهای بهتری نیز انجام دهیم.
تصمیم‌گیری عجولانه
صالحی با تاکید بر اینکه وزارت کار، بانک مرکزی، شبکه بانکی و دستگاههای نظارتی در برابر انحرافات این نوع طرحها مسئولیت دارند، افزود: تصمیم گیری عجولانه در زمینه زودبازده ها و عدم ایجاد زیرساخت لازم برای توسعه این طرح، باعث شد تا بر میزان و کیفیت خروجی آن نقدها و بحث های فراوانی ایجاد شود.
وی خاطر نشان کرد: بدون فراهم کردن زیرساختهای لازم طرحهای اشتغالزایی نمی توانند از استحکام کافی برخوردار باشند بنابراین به افت و خیزهای زیادی در این زمینه ها برخورد می کنیم هرچند که دوباره تکرار می کنم هر دستگاهی انحراف را به معیار خود می سنجد.
این مقام مسئول کارگری فراهم کردن شرایط حمایتی لازم برای رشد و توسعه طرحهای زودبازده را یک اصل دانست که پرداخت خوبی در مورد آن نشده است. علاوه بر اینکه با انحراف چند طرح نباید کل زودبازده ها را زیر سئوال برد چون ممکن است پروژه های زیادی تعریف شده باشند که نتوانسته اند تسهیلات دریافت کنند.
تزریق پول ارزان کارساز نیست
علیرضا حیدری کارشناس بازار کار در خصوص آمارهای انحراف 40 و 30 درصدی انحراف زودبازده ها با اشاره به اینکه ممکن است انحرافات بیش از این باشد، گفت: حال اگر فرض کنیم 60 درصد طرحها به هدف خورده است باز هم می توان آنها را موفق دانست.
این کارشناس بازار کار با بیان اینکه در حقیقت زودبازده ها در زمره طرحهای اشتغالزایی ضربتی قرار می گیرد، بیان داشت: مشکل بازار کار و اقتصاد ما این است که نمی توان با تزریق پول ارزان مشکل اشتغال را حل کرد هر چند یکی از مشکلات بازار کار و فرصتهای شغلی کمبود منابع است.
حیدری تصریح کرد: در جریان پرداخت تسهیلات ارزان قیمت، انگیزه های افراد برای دریافت آن زیاد می شود تا جایی که با ادامه این روند، واسطه ها افزایش می یابد و افراد به دنبال رابطه می روند و در مواردی نیز برای دریافت تسهیلات حتی حاضر به هزینه کردن نیز می شوند چون از این طریق می توانند از مدت زمان تنفس وام استفاده کرده و تسهیلات را نیز 5 ساله بازپرداخت کنند.
اشتغال 1 میلیون نفری چگونه محقق شد؟
وی تاکید کرد: در ابتدا از زودبازده ها به عنوان یک طرح حل معضل اشتغال و بیکاری نام بردند ولی هیچگاه آمار بیمه ایجاد اشتغال 1 میلیون نفری را اعلام نکردند و مستندات آن نیز ارائه نشد.
این فعال کارگری اظهار داشت: وقتی برای کارگری شغل ایجاد می شود و توسط دستگاههای مسئول آمار آن نیز بیان می شود باید ردپای افراد در لیستهای بیمه شدگان تامین اجتماعی موجود باشد ولی در مورد آمار زودبازده ها هیچگاه سندی مبنی بر بیمه شدن اجباری، خویش فرمایی و یا به شکلهای دیگر بیان نشده است.
آمار سازمان بازرسی قابل قبول است
به گفته حیدری، سازمان بازرسی قطعا به عنوان یک نهاد بی طرف سعی کرده است بررسی هایی را انجام دهد که با واقعیتها مطابقت داشته باشد. حال ممکن است آمار واقعی انحرافات بیش از 30 درصد نیز باشد که توسط این سازمان اعلام نشد.
وی در پایان با طرح این سئوال که اگر آمار سازمان بازرسی قابل استناد و درست نباشد پس آمار چه دستگاهی می تواند مورد قبول باشد؟ گفت: قطعا نظرات این سازمان در مورد انحرافات زودبازده ها درست است.
چگونه اقتدار کلیسای کاتولیک و نفوذ روحانیت در فرانسه از بین رفت؟
پاپ و موسولینی: اتحاد نامقدس مخفی؛ چگونه کلیسای کاتولیک با موسولینی همبستر شد؟
آیا صدام حسین واقعا «دیوانه خاورمیانه» بود؟
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
