استارت‌آپ‌های خدماتی که کسی به آن‌ها نیاز نداشت

در فضای استارت‌آپ‌ی عادت بر این است که از موفقیت‌ها بگوییم تا امیدمان به آینده را زنده نگه‌داریم، اما اشتباه بزرگی است که شکست گذشتگان را به فراموشی بسپاریم و از تجارب گذشتگان بهره‌مند نشویم.

به گزارش دنیای اقتصاد به نقل از ecomotive.ir، برای این منظور اقدام به جمع‌آوری تجربیات مجموعه‌ای از استارت‌آپ‌های ناموفق کرده‌ایم تا شاید مرور سرگذشت ناکام ایشان زمینه‌ای باشد برای موفقیت استارت‌آپ‌های نوپای جامعه استارت‌آپی ایران.

داستان شکست استارت‌آپ Better Place

این استارت‌آپ یک شرکت بین‌المللی است که سرویس‌هایی برای شارژ و سوئیچ‌کردن باتری خودرو‌های برقی فراهم می‌کند. این شرکت ابتدا تحت پروژه‌ای با همین نام در اکتبر ۲۰۰۷ توسط شای اگسی؛ موسس و مدیرعامل وقت در پالو‌آلتوی کالیفرنیا تاسیس شد، اما عمده برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌های آن در فلسطین‌اشغالی صورت می‌گرفت. اگسی با هدف بهبود اوضاع جهان تا سال ۲۰۲۰، ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد که حدود یک‌سوم آن صرف راه‌اندازی ایستگاه‌های سوئیچ باتری شد. در این ایستگاه‌ها، روبات‌هایی تعبیه شدند که در عرض پنج دقیقه، باتری‌های مصرف‌شده را از زیر خودرو بیرون کشیده و آن را با باتری نو تعویض می‌کردند. همچنین برخی از کشور‌ها نیز معافیت مالیاتی داده بودند.

شرکت Better Place، تصمیم خود را برای توسعه شبکه خودروی الکتریکی در فلسطین‌اشغالی، دانمارک و هاوایی در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ اعلام کرد.

این شرکت در تلاش برای گسترش زیرساخت‌های خود، با بیش از ۲۵ منطقه دیگر در سراسر جهان وارد مذاکره شد. استرالیا، انتاریو، ارگون و کالیفرنیا هم از راه‌اندازی شبکه خودروی الکتریکی Better Place سخن گفتند.

ژانویه ۲۰۰۸ تفاهم‌نامه‌ای میان این شرکت و رنو-نیسان، جهت ساخت نخستین شبکه ری‌شارژ برقی بسته شد که به موجب آن، Better Place متعهد به ساخت شبکه و رنو-نیسان متعهد به تولید خودرو‌های برقی شد. هدف این شرکت، ایجاد انقلابی در مصرف سوخت و از میان برداشتن نگرانی بابت توقف‌های طولانی‌مدت برای شارژ باتری خودرو‌های برقی بود.

اما اوضاع آن‌چنان‌که پیش‌بینی می‌شد به خوبی پیش‌نرفت. پس از هزینه‌کردن چیزی در حدود ۸۵۰ میلیون دلار در این شرکت، کمتر از ۱۰۰۰‌خودروی برقی رنو FluenceZ.E در فلسطین‌اشغالی و حدود ۴۰۰ واحد هم در دانمارک به‌فروش رفت. اوایل اکتبر ۲۰۱۲، اگسی از سمت خود به‌عنوان مدیرعامل جهانی Better Place کناره‌گیری کرد و اوان تورنلی- مدیرعامل شرکت در استرالیا- جایگزین وی شد. اکتبر همان سال، شرکت از اخراج ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر از ۴۰۰ کارمند خود در فلسطین‌اشغالی برای حل مشکلات مالی خبر داد.

اواخر ژانویه ۲۰۱۳، تورنلی هم اخراج و دن‌کوهن جایگزین او شد. در ادامه بازار استرالیا از اولویت خارج شد تا شرکت فقط بر دو بازار موجود- فلسطین‌اشغالی و دانمارک- متمرکز باشد. نهایتا در می‌۲۰۱۳، شرکت Better Place ابتدا در منطقه اول و سپس در دانمارک اعلام ورشکستگی کرد و دارایی‌هایش به رقم ناچیز ۴۵۰ هزار دلار به فروش رفت.

Better Place تصور می‌کرد با توسعه زیرساخت‌های لازم، می‌تواند زمینه‌ساز توسعه استفاده از اتومبیل‌های برقی در سراسر دنیا شود، اما مساله جذب مشتری و نفوذ در بازار بزرگ و جاافتاده‌ای مثل بازار انرژی پیچیده‌تر از آن بود که فکرش را می‌کرد.

داستان شکست استارت‌آپ Quixey

استارت‌آپ Quixey کوئیکسی به عنوان یک شرکت جست وجوی موبایل کار خود را آغاز کرد و سپس برای اپلیکیشن‌های موبایل، دستیار دیجیتال ارائه داد. کاربران با استفاده از این دستیار می‌توانستند محتوای موردنظر خود را در اپلیکیشن‌هایشان جست وجو کنند؛ یعنی این فناوری می‌توانست آنان را از نتایج جست وجو مستقیما به فعالیت‌های شخصی مثل نشان‌دادن دوستان نزدیک در فیس‌بوک یا بیرون‌کشیدن فهرست پخش موسیقی برساند. علاوه بر این کاربران می‌توانستند اپلیکیشن موردنظر خود را به زبان طبیعی برای این موتور جست وجو توصیف کنند تا آن را بیابد.

همچنین این شرکت نوع جدیدی از جست وجو به نام جست وجوی کاربردی را ابداع کرده بود که اطلاعات هر اپلیکیشن و قابلیت‌های آن را از سایت‌های مرورگر، وبلاگ‌ها، رسانه‌های اجتماعی و منابع دیگر جمع آوری می‌کرد. این فناوری امکان جست وجو در پلت‌فرم‌های گوناگون را به کاربران داده و آن‌ها را از جست وجو‌های متعدد با دستگاه‌های مختلف موبایل بی نیاز می‌کرد. کوئیکسی پیش از عرضه خصوصی نسخه بتای موتور جست وجوی کاربردی در آوریل ۲۰۱۱، یک سال و نیم برای ساخت آن وقت گذاشته بود.

می‌۲۰۱۱ وب‌سایت کوئیکسی برای عموم مردم شروع به‌کار کرد. دسامبر ۲۰۱۲، کوئیکسی با موتور جست وجوی فدرال Ask.com شریک شد و فعال‌سازی جست وجوی اپلیکیشن را بر روی آن آغازکرد. این شرکت جست وجوی یادشده را برای دو محصول «Sprint» هم فعال کرد: Sprint Digital Lounge و Sprint Zone.

کوئیکسی یک ماه بعد اعلام کرد که تقریبا ۱۰۰ میلیون جست وجو در ماه را پشتیبانی کرده و تعداد کارکنانش به بیش از ۵۰ نفر رسیده است. در این میان غول‌های بزرگی، چون اپل و گوگل به‌دنبال ارتقای ویژگی‌های جست وجو بر روی دستگاه‌های خود بودند و این عرصه رقابت را بر کوئیکسی تنگ می‌کرد.

اکتبر ۲۰۱۳ کوئیکسی سرمایه ۵۰ میلیون دلاری سری C را از علی‌بابا دریافت کرد. در همان زمان، شرکت، قرارداد تجاری جداگانه‌ای هم برای ۱۰۰ میلیون دلار با علی‌بابا امضا کرد؛ یعنی علی‌بابا هم سرمایه گذار کوئیکسی شد و هم مشتری آن. پس از بازسازی دفترچه سهام علی بابا و کوئیکسی، این شرکت زمان‌بندی بازپرداخت بدهی خود به شرکت چینی را قبول نداشت، با این حال با آن موافقت کرد. این شرکت در سال ۲۰۱۵، ۶۰ میلیون دلار جذب سرمایه داشت، با این وجود در فوریه ۲۰۱۶، با ازدست رفتن اهداف درآمدی شرکت، برخی از مدیران اجرایی، کوئیکسی را ترک کردند.

اوایل سال ۲۰۱۷، کوئیکسی سرمایه‌ای ۱۰ میلیون دلاری به دست آورده بود که البته برای بازپرداخت بدهی اش به علی‌بابا کافی نبود، هرچند امیدوار بود این پول برایش زمان بخرد تا مشتری تازه‌ای پیدا کند، اما علی‌بابا از پذیرش سرمایه‌گذاری‌های خارجی جدید امتناع کرد، تصمیمی که در نهایت منجر به اخراج عده‌ای از کارمندان شد. علی‌بابا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «متاسفانه پیشرفت شرکت، انتظارات ما را برآورده نکرد و هیات‌مدیره تصمیم گرفت که به این کسب‌وکار پایان دهد.»