یک سال تعطیلی، بسته شدن درهای اقامتگاه، تعدیل کارکنان و پرداخت اقساط وام‌های دریافتی تنها بخشی از داستان اقامتگاه‌های بوم‌گردی در یک سال شیوع کروناست. آنها با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی دست به گریبان‌اند و برخی حتی به فکر فروش اقامتگاه و تغییر شغل افتاده‌اند. نوروز ۱۴۰۰ در حالی شروع می‌شود که اغلب شهرهای گردشگرپذیر با محدودیت‌های جدی در ورود گردشگر مواجه خواهند بود.
به گزارش دنیای اقتصاد، مسافرت به شهرهای شمالی، مشهد، شیراز و سایر شهرهای قرمز و نارنجی تنها با وسایل حمل‌ونقل عمومی امکان‌پذیر و ورود ماشین‌هایی با پلاک غیربومی با جریمه‌های سنگین مواجه است. این اتفاق در حالی می‌افتد که اقامتگاه‌ها و سایر کسب‌وکارهای گردشگری با بیکاری یک ساله پس از شیوع کرونا مواجه بوده و انتظار داشتند در نوروز ۱۴۰۰ بخشی از خسارت‌هایشان را جبران کنند. سپهر هاشم‌زاده‌همایونی صاحب اقامتگاهی در روستای لسکوکلایه در آستانه اشرفیه در این باره به «دنیای اقتصاد» میگوید: در صنعت‌گردشگری تعطیلات نوروز جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد و به تبع آن صاحبان اقامتگاه‌ها هم برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند. این در حالی است که شاهدیم در نوروز ۱۴۰۰ سفر با ماشین‌های شخصی ممنوع و در عوض سفر با اتوبوس و قطار امکان‌پذیر است.
پرسش این است آیا کسانی که با وسایل نقلیه عمومی سفر می‌کنند کرونا نداشته یا در معرض این ویروس قرار نمی‌گیرند. او با اشاره به اینکه از زمان اجرای محدودیت‌های جاده‌ای در پاییز با وجود رعایت تمام پروتکل‌ها تعداد گردشگران اقامتگاهش به یک‌پنجم رسیده است، اضافه می‌کند: در سال‌های قبل دوازدهم یا سیزدهم بهمن ظرفیت اقامتگاه برای پذیرش مسافر تکمیل بود، اما الان ما با ۱۰ درصد ظرفیت قرار است در نوروز فعالیت کنیم. هاشم‌زاده‌همایونی با گله‌مندی از تصمیم‌گیری‌های عجیب برای صنعت گردشگری در دوران کرونا عنوان می‌کند: بسیاری از صاحبان اقامتگاه‌ها با موضوع بازپرداخت وام‌هایشان مواجهند، این در حالی است که بانک‌ها زمان تنفسی را با توجه به وضعیت موجود برای ما در نظر نمی‌گیرند. ما در منگنه قرار داریم و با پیام‌های تهدید‌آمیز مبنی بر اینکه ضمانت‌ها به اجرا گذاشته خواهند شد، مواجهیم.
او معتقد است صنعت گردشگری سامان نخواهد یافت تا وقتی که متولیان و مسوولان تنها برای گرفتن عکس سراغ آنها بیایند. او میگوید در اقامتگاهش برای دریافت خط تلفن، آب،برق و سایر خدماتی که قابل ارائه به واحدهای مسکونی است با مشکلات متعدد دست و پنجه نرم کرده و کرونا به این مسائل افزوده شده و مسافرانش را هم گرفته است.
حافظ باقری صاحب اقامتگاهی در بالابرانگور رودبار هم در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از مشکلات اقتصادی به واسطه محدودیت میگوید و عنوان می‌کند: زمانی که دولت در خرداد ماه محدودیت‌ها را برداشت چرخ کار ما می‌چرخید اما با ممنوعیت‌های رفت‌وآمد در پاییز رزرو اقامتگاه‌مان به صفر رسید. او هم از جمله کسانی است که وام دریافت کرده و توان بازپرداخت آن را ندارد. باقری می‌افزاید: ما وام ۱۵۰ میلیون تومانی از یک صندوق کارآفرینی گرفتیم اما حتی یک ماه تنفس برای بازپرداخت نداریم والا جریمه می‌شویم و متاسفانه نهادهای متولی گردشگری هم در این زمینه کاری نکرده‌اند.
این فعال عرصه گردشگری با انتقاد از در نظر گرفتن محدودیت برای ماشین‌های شخصی و آزاد بودن تردد با وسایل حمل‌ونقل عمومی میگوید: اقامتگاه‌ها معمولا در فضاهای روستایی و در محل‌هایی دور از جمعیت هستند و انتقال ویروس در آنها نسبت به وسایل حمل و نقل عمومی کمتر است. او ادامه می‌دهد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی در معرض ورشکستگی هستند، امید ما به نوروز بود و اینکه دولت به ما اجازه کار بدهد تا بتوانیم لااقل هزینه‌های معمول مانند آب و برق و... را بدهیم که متاسفانه این امر محقق نشد. لیلا بردبار صاحب اقامتگاهی در روستای مرزدشت شهر خمام اوضاع کنونی را بدترین شرایطی می‌داند که از ابتدای کارش با آن مواجه شده است. او به «دنیای اقتصاد» میگوید: مسوولان بارها در صحبت‌هایشان مردم را به تاسیس اقامتگاه‌های بوم‌گردی تشویق کرده بودند اما این روزها تنها هر ماه ساعت پنج صبح پیام بانک برای کسر شدن وام‌مان می‌آید در حالی که ما کسب و کارمان تعطیل شده است.
او با اشاره به اینکه در این ماه‌ها ترکیب مسافرانش تغییر کرده است، عنوان می‌کند: پیش از کرونا گردشگرانی که داشتیم معمولا با سبک بوم‌گردی آشنا بودند در حالی که این روزها تماس‌هایی از مسافرانی داریم که پیش‌تر در اماکن عمومی چادر می‌زدند و می‌خواهند اقامت‌های بسیار ارزان داشته باشند و برایشان بهداشت و پروتکل‌های بهداشتی هم اهمیتی ندارد. آنها انتظار دارند ما با قیمت بسیار پایین اقامتگاه را اجاره بدهیم که برای ما با توجه به هزینه‌ها چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. بردبار در پاسخ به این پرسش که آیا انتظار محدودیت‌ها در نوروز امسال را داشتید میگوید: تا هفته پیش هم وزیر گردشگری مطرح کرد شهرستان‌های زرد امکان سفر دارند بنابراین ما انتظار نداشتیم با ممنوعیت سفر مواجه شویم.
سال قبل در این ایام ما با تماس‌های متعدد برای رزرواسیون مواجه بودیم اما این روزها هیچ‌کس برای سفر به منطقه ما تماس نمی‌گیرد، در حالی که موعد قسط‌هایمان هم رسیده است. او از در معرض فروش گذاشتن سه اقامتگاه در گیلان خبر داده و می‌افزاید: آنها توان پرداخت قسط‌هایشان را ندارند در حالی که هزینه زیادی برای ساخت اقامتگاه‌شان کرده‌اند. در کشورهای دیگر اگر از صاحبان هتل‌ها یا اقامتگاه‌ها خواسته می‌شود کارشان را تعطیل کنند هزینه‌هایشان را پرداخت می‌کنند اما متاسفانه ما شاهد شرایطی هستیم که تنها از ما خواسته می‌شود کارمان را تعطیل کنیم در حالی که از هیچ حمایتی هم برخوردار نیستیم و باید هزینه‌های جانبی اقامتگاه در کنار هزینه‌های بیمه و خانواده را هم تامین کنیم.
علی‌محمد اثنی‌عشری صاحب اقامتگاهی در شیراز است، او به «دنیای اقتصاد» میگوید انتظار محدودیت‌های نوروزی را داشته و می‌افزاید: سال پیش ما رزرواسیون‌‌های خود را داشتیم و همین باعث شد ضرر سنگینی را متحمل شده و مقروض شویم. در آن دوره ما هزینه‌هایی را انجام داده بودیم و در عین حال مجبور شدیم پیش‌پرداخت‌ها را هم بپردازیم. بنابراین امسال هیچ میهمانی را نپذیرفتیم تنها یک نفر که اصرار زیادی داشت را رزرو کردیم که پس از اعلام محدودیت‌ها همان یک مسافر هم لغو شد.
او از تعدیل نیروهای انسانی اقامتگاهش خبر داده و می‌افزاید: ما ناچاریم کارهای خدماتی را هم خودمان انجام بدهیم زیرا در شرایط صفر مشغول کاریم که نیازمند تلاش مضاعف است. محسن شفیعی هم صاحب اقامتگاهی در شیراز است که در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان می‌کند درآمدش به صفر رسیده است. او اضافه می‌کند: ما برنامه‌های زیادی برای نوروز داشتیم که تمام آنها لغو شده و حتی توان پرداخت پول آب و برق را هم نداریم. او هم از جمله صاحبان اقامتگاهی است که ناچار شده کارمندانش را تعدیل کند. شفیعی می‌افزاید: امیدوارم با تغییر شرایط بتوانیم در ماه‌های آتی پذیرش مسافر داشته باشیم. شفیعی میگوید خوشبختانه وام‌هایش با شروع کرونا تمام شده اما همکارانش در سایر اقامتگاه‌ها با چالش جدی در این زمینه مواجهند و می‌افزاید: مسافرانی که در این یک سال به شیراز سفر کردند هم ترجیح می‌دادند خانه‌های مبله بگیرند و همین موضوع همان معدود پذیرش‌ها را هم با چالش مواجه کرد.
گفته‌های فعالان این حوزه نشان‌دهنده شرایط دشوار فعالان این حوزه در دوران شیوع کرونا است. سالی که در آن یا مجبور به تعطیل و عدم پذیرش مسافر شده یا با کمترین ظرفیت کار کرده‌اند تا بخشی از هزینه‌هایشان را جبران کنند. اکنون آنها می‌دانند بهترین زمان پذیرش گردشگر یعنی نوروز را هم بار دیگر از دست داده‌اند. برخی از آنها امیدوار به تغییر شرایط با واکسیناسیون عمومی در ماه‌های آتی هستند، گروهی عنوان می‌کنند اگر حمایتی از آنها نشود ورشکسته خواهند شد و دسته دیگری همان‌طور که لیلا بردبار عنوان می‌کند مجبور به فروش اقامتگاه‌هایشان شده‌اند. در حالی که در کشورهای مختلف دولت وارد شده و از صنایع و کسب‌وکارها حمایت می‌کند انتظار می‌رود دولت در این سال با وجود همه محدودیت‌هایی که دارد لااقل با رایزنی و گفت وگو با بانک‌ها و صندوق‌های کارآفرینی از صاحبان کسب و کار گردشگری حمایت کرده و آنها را از افتادن به ورطه ورشکستگی نجات دهد.
