جزئیات اعتیاد به موبایل در ایران

حالا دیگر نداشتن تلفن همراه یک موضوع عجیب است و اگر فردی باشد که یک گوشی کوچک در جیب یا کیفش نداشته باشد برای اطرافیان خود اسباب تعجب را فراهم می‌کند.

تلفن همراه خیلی زود اپیدمی شد و حالا آنقدر گستردگی استفاده از آن بالا ست که بعضی بیش از یک عدد از این تلفن های سیار را در اختیار دارند.افزایش کاربران البته به مانند هر پدیده تکنولوژیکال دیگر آسیب های خود را هم گسترده می‌کند و اینگونه است که موبایل می شود بلای جان. بخش اول دردسرهای موبایلی از جنس اعتیاد است.

کاربرانی که معتاد موبایل خود هستند و نمی‌توانند بدون آن روزشان رابه شب برسانند نه اهل دود و دم هستند و نه مشکل روانی دارند .آنها تنها قربانی تکنولوژی هستند .این ادعا را مدير كل پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي سازمان بهزيستي كشور اینگونه اثبات می‌کند :پژوهش‌هاي بين‌المللي نشان می دهد شش درصد از كاربران تلفن همراه، معتاد به اين وسيله هستند، به طوري كه اگر تلفن خود را در مكاني جا بگذارند، دچار استرس مي‌شوند و گويي چيز مهمي را در زندگي خود از دست داده‌اند. 

حرف‌های دكتر مسعودي فريد البته ناگوارتر هم می‌شود وقتی می گوید: در عين حال ميزان افسردگي و اضطراب در ميان اين كاربران نسبت به كساني كه به اينترنت يا موبايل اعتياد ندارند، به طور معناداري بيشتر است. 

در پژوهش‌هاي صورت گرفته در اين زمينه آيتم‌هاي مشخص كننده اعتياد به تلفن همراه در نظر گرفته شده که معمولا با سوالاتي همچون اين كه آيا باتري شارژ شده تلفن همراه شما در كمتر از يك روز تمام مي‌شود؟ يا اگر اين وسيله از شما دور باشد، دچار استرس مي‌شويد؟ يا آيا چنان چه زماني دست‌تان به جيبتان برخورد كند اما موبايلتان را نيابيد دچار استرس مي‌شويد؟ همراه می شود. 

البته در این تحقیق درباره اعتیاد به موبایل افرادي كه با استفاده از تلفن همراه درآمد كسب كرده و كار مي‌كنند، در زمره معتادان اين وسيله ارتباطي در‌نظر گرفته نشده اند و تنها هدف آن گروه از افرادی بوده اند که بدون انجام کاری مهم با موبایل‌شان به آن وابسته اند. 

در واقع افرادي كه تلفن همراه آن‌ها وسيله‌ كار و فعاليت روزانه آن‌ها محسوب مي‌شود، در زمره معتادان به اين وسيله ارتباطي به شمار نمي‌روند، به طوري كه اعتياد به تلفن همراه دربر‌گيرنده افرادي مي‌شود كه در حالي كه نيازي به استفاده از اين وسيله ندارند،‌ خود را درگير آن مي‌كنند، 

به طوري كه قادر به دوري از اين وسيله ارتباطي نيستند. در بسياري از مواقع كاربران از نظر صحبت كردن با تلفن همراه اعتياد ندارند، بلكه آنها به طور قابل توجهي و بيش از حد از نرم‌افزارهاي نصب شده به روي تلفن خود استفاده مي‌كنند. 

مديركل پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي سازمان بهزيستي البته اعلام کرده تاكنون پژوهشي كلان به منظور بررسي شيوع و ميزان استفاده از تلفن همراه در ایران انجام نشده است.مسعودی فرید سپس به راه‌اندازي مراكز درمان اعتياد به تلفن همراه در برخي از كشورها اشاره كرده است که باعث شده وضعیت سلامت کاربران تلفن همراه در آن کشورها تحت نظر باشد.

در ایران اما مثل همیشه توسعه اقتصادي كشور همراه با توسعه فرهنگي نبوده و با ورود گسترده تلفن همراه هیچ فرهنگ سازی جدی درباره آن نشده است. 

موضوع دیگری که مسعودي فريد در مورد دردسرهای موبایلی به آن اشاره کرده سوءاستفاده از كودكان و نوجوانان از طريق تلفن همراه بوده و اینکه پژوهشي در اين زمينه نيز در كشورمان صورت نگرفته است. او اعلام کرده : با توجه به اينكه تمامي پيامك‌هاي ارسالي براي كودكان مناسب نيست، باید محدودیت هایی در این زمینه برای کودکان اعمال شود و به تجربه آمریکا در این زمینه اشاره کرده است. در آمريكا نرم‌افزاري به روي تلفن‌ها نصب مي‌شود كه با استفاده از آن محدوديت‌هايي براي دريافت پيامك‌ها يا برقراري تماس با خط تلفن مورد نظر ايجاد مي‌شود. 

بر اين اساس خانواده‌ها با محدود كردن تعداد افرادي كه مي‌توانند به فرزندشان پيامك ارسال كرده و يا ارتباط تلفني برقرار كنند، قادرند پيامك‌ها و تماس‌هاي خارج از برنامه تعريف شده براي تلفن همراه كودكان‌شان را دريافت و در صورت صلاحديد آن‌ها را به كودكان خود ارسال كنند. 

مسعودي‌فريد با تاكيد بر اينكه در حوزه آسيب‌هاي نوپديد نيازمند مطالعات كيفي و پژوهش‌هاي لازم هستيم، در مورد مطالعات انجام شده در خصوص ميزان ارتباطات خانوادگي در ميان خانواده‌هاي ايراني گفت: به طور متوسط خانواده‌هاي ايراني روزانه حدود 30 دقيقه با يكديگر ارتباط موثر دارند، هر چند برخي معتقدند اين ارتباط به 15 دقيقه در روز كاهش يافته است؛ اين در حاليست كه ورود به‌فضاهاي مجازي و سايبري بر اين ارتباطات مي‌تواند تاثيرات بسزايي داشته باشد. 

«بر اساس تحليل جامعه شناسي، مفاهيم پيامك‌ها به چند بخش طنز و فكاهي، عاشقانه، اجتماعي، سياسي، تبليغاتي، تجاري، مذهبي، اخلاقي و يا اطلاع‌رساني تقسيم بندي مي‌شوند. » این بخشی از حرف های مسعودی فرید درباره مفاهيم پيامك‌هاي ارسالي است که اینگونه ادامه یافته : پژوهش‌هاي صورت گرفته در ميان دانش‌آموزان ايراني نشان دهنده اين است كه بيشترين پيامك‌هاي ارسالي آن‌ها حاوي مطالب طنزآلود است. 

مطالعات صورت گرفته در ميان گروه سني 15 تا 29 سال كشور نیز نشان می دهد كه ميزان استفاده از «بلوتوث» در ميان پسران بيشتر از دختران است. او با اعلام تشكيل گروه پژوهشي و آموزشي پيشگيري از آسيب‌هاي فضاهاي سايبري و يا مجازي در بهزيستي خبر داد: بر اساس اظهارات شركت مخابرات، در سال گذشته سود حاصل از تلفن ثابت و همراه حدود يك‌هزار و 680 ميليارد تومان بوده است كه اگر تنها پنج درصد اين سود (84 ميليارد تومان) در حوزه توسعه فرهنگي و به منظور جلوگيري از آسيب‌هاي نوپديد سرمايه‌گذاري‌ شود، مي‌توان اقدامات مناسبي در اين زمينه انجام داد. 

به گفته مديركل پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي سازمان بهزيستي با اين كه پيامك براي نخستين بار در انگليس ابداع و در سال 1384 وارد ايران شد، اما هم اكنون تعداد پيامك‌هاي ارسالي ايران از كشور انگليس بسيار بيشتر و به روزانه حدود 60 ميليون پيامك بالغ مي‌شود.